Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
25 August 2022 | Story Leonie Bolleurs | Photo Supplied
Bernedette Muthien
Bernedette Muthien is the author of Rethinking Africa, which critically opens new pathways for decolonial scholarship and the reclamation of indigenous self-definition by women scholars.

“Claim your own agency and power, no matter how challenging the circumstances. Violence and oppression stop with each of us. We ended apartheid. We will end patriarchy. And everyone will benefit from the end of gender and intersecting oppressions, to live their full potential in an equal and nonviolent society. We are making the change; it is coming; always have hope.”

This is the message to women from Bernedette Muthien, Research Fellow in the Office for International Affairs at the University of the Free State (UFS).

For the past 20 years, she has conducted research on intersectional justice, a topic that is both scholarly, accessible to activists and others, and can be used to improve our communities, our country, and the world at large.

Muthien has written more than 200 publications, some translated into European and local languages, on gender, gender violence, HIV, Aids, poverty, and sexualities.

Additionally, she has published widely in peace and security studies, as well as indigenous studies. Some of her other works deal with human rights and justice, specifically the constitution and education in South Africa. "As a scholar and human being and being involved in the last cohort of youth activists against apartheid during the turbulent 1980s, I consider intersectional justice and constitutional rights of critical importance,” she says.

Restoring dignity to our people

One of Muthien’s most recent works, Rethinking Africa, is a collection of chapters by diverse indigenous women – from playwright Sylvia Vollenhoven, to academic Babalwa Magoqwana – reinterpreting our past from various women’s perspectives.

The book, conceived at the start of the pandemic lockdown and produced in less than a year, critically opens new pathways for decolonial scholarship and the reclamation of indigenous self-definition by women scholars. “It is long overdue that, as indigenous women, we write our own herstory, define our own contemporary cultural and socio-economic conditions, and conceive future visions based on our lived realities, which are social and gender equality, matricentric, beyond-heteronormative, based on nonviolence or peace, ecologically responsible, and goddess-loving,” she says. 

It is Muthien's commitment to her women ancestors and contemporary communities that inspired this work, correcting misinterpretations of indigenous knowledge, women's role in society, and colonially influenced patriarchy in our urban areas.

She believes one needs women at the centre of societies, co-creating social values and practices that are humane and nonviolent, that nurture and foster individual and collective growth, that heal and care, that do no harm, and definitely do not exploit. 

“There is enough light in the cosmos for all the stars to shine. One star’s light does not diminish the glitter of other stars, and shining together, all the stars united can be brighter than even the sun. Together, we continue to define our own herstories and scholarship for ourselves, as indigenous peoples in Africa,” Muthien was heard saying at the online launch of Rethinking Africa last year. 

Through this publication, she mostly wanted to convey that women are central to indigenous societies, and that our environment is alive and worthy of respect. In Muthien's view, humans, animals, plants, and the planet should not be exploited in any way but imbued with dignity.

Furthermore, she believes that we need to reclaim these core indigenous values and practices that have been corrupted by colonially inspired patriarchy. “As a result, we will eradicate gender violence and restore dignity to our women, our men, and to our people," she says.

Challenging colonially inspired patriarchy

The intent of Rethinking Africa is to contribute to scholarship. Yet the contributors are from different sectors, writing in diverse styles, making this work accessible to all audiences. “Photographs of sacred sites and rock art, as well as poems by leading indigenous poets, are included in the book, illustrating the indigenous intersections between scholarship, art, creativity, spirituality, and between individual and community,” she explains. 

The work specifically challenges colonially inspired patriarchy, including religious teachings about patriarchy, about the subordination of women, which contradict indigenous wisdoms of equality and women at society’s centre.

Muthien’s work, although challenging for some, does add value, changing people’s lives for the better. For decades, she has worked on consciousness transformation through scholarship and community work. She is of the opinion that mindsets need to change in order to change behaviour and society. “In this way, the change is deep and lasting,” she says. 

She is also a firm believer in less talk, and more strategic and effective action. “In taking action, one first decolonises the mindset; strip it bare of all internalised oppression. Then it is important to re-instil ancient indigenous knowledge, values, and practices. Also offer skills, networks, resources, to communities as they offer their knowledge to scholars.”

“In addition, leave concrete assets for communities,” she says. Muthien tells the story of a family in Andriesvale, deep in the Kalahari, who built their Kalahari Kombuis, which serves as their residence and a tourist entertainment and dining venue, funded by a small group of Dutch feminists who wanted to contribute to reparations. According to her, the building and the family and community thrive to this day.

And importantly, it is key to have compassion. “Always compassion,” she says.

Muthien offered Rethinking Africa as her contribution to the various communities she has served over decades since birth.

• The book is available in bookshops and online, and online around the world.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept