Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
12 October 2020 | Story Andre Damons
Prof Ivan Turok
Prof Ivan Turok, National Research Foundation research professor at the University of the Free State (UFS) and distinguished research fellow at the Human Sciences Research Council (HSRC).

New evidence provides a detailed picture of the extraordinary economic fallout from the COVID-19 pandemic. All regions lost about a fifth of their jobs between February-April, although the cities began to show signs of recovery with the easing of the lockdown to level 3. Half of all adults in rural areas were unemployed by June, compared with a third in the metros. So the crisis has amplified pre-existing disparities between cities and rural areas.

Prof Ivan Turok, National Research Foundation research professor at the University of the Free State (UFS) and distinguished research fellow at the Human Sciences Research Council (HSRC), and Dr Justin Visagie, a research specialist with the HSRC, analysed the impact of the crisis on different locations in a research report (Visagie & Turok 2020).

The main conclusion is that government responses need to be targeted more carefully to the distinctive challenges and opportunities of different places. A uniform, nationwide approach that treats places equally will not narrow (or even maintain) the gaps between them, just as the blanket lockdown reflex had adverse unintended consequences for jobs and livelihoods.

According to the authors, the crisis has also enlarged the chasm between suburbs, townships and informal settlements within cities. More than a third of all shack dwellers (36%) lost their jobs between February and April, compared with a quarter (24%) in the townships and one in seven (14%) in the suburbs. These effects are unprecedented.

Government grants have helped to ameliorate hardship in poor communities, but premature withdrawal of temporary relief schemes would be a serious setback for people who have come to rely on these resources following the collapse of jobs, such as unemployed men.

Before COVID-19

In February 2020, the proportion of adults in paid employment in the metros was 57%. In smaller cities and towns it was 46% and in rural areas 42%. This was a big gap, reflecting the relatively fragile local economies outside the large cities.
Similar differences existed within urban areas. The proportion of adults living in the suburbs who were in paid employment was 58%. In the townships it was 51% and in peri-urban areas it was 45%.

These employment disparities were partly offset by cash transfers to alleviate poverty among children and pensioners. Social grants were the main source of income for more than half of rural households and were also important in townships and informal settlements, although not to the same extent as in rural areas.  

Despite the social grants, households in rural areas were still far more likely to run out of money to buy food than in the cities.

How did the lockdown affect jobs?

The hard lockdown haemorrhaged jobs and incomes everywhere. However, the effects were worse in some places than in others. Shack dwellers were particularly vulnerable to the level 5 lockdown and restrictions on informal enterprise. This magnified pre-existing divides between suburbs, townships and informal settlements within cities.
There appears to have been a slight recovery in the suburbs between April-June, mostly as a result of furloughed workers being brought back onto the payroll. Few new jobs were created. Other areas showed less signs of bouncing back.

Overall, the economic crisis has hit poor urban communities much harder than the suburbs, resulting in a rate of unemployment in June of 42-43% in townships and informal settlements compared with 24% in the suburbs. The collapse poses a massive challenge for the recovery, and requires the government to mobilise resources from the whole of society.


News Archive

You touch a woman, you strike a rock
2004-11-02

Prof. Engela Pretorius van die Departement Sosiologie in die Fakulteit Geesteswetenskappe by die Universiteit van die Vrystaat het die kwessie omtrent feminisme aangespreek tydens haar intreerede met die onderwerp, You touch a woman, you strike a rock: Feminism(s) and emancipation in South Africa .

Prof. Pretorius het gesê: “Die geskiedenis van feminisme oor die algemeen kan in drie fases verdeel word, waarna verwys word as golwe. Eerste-golf-feminisme (19de eeu) het die fokus geplaas op die beskerming van vroueregte in die openbare terrein, spesifiek die reg om te stem, die reg tot onderrig en die reg om middelklas beroepe en professies te betreë.

Vroeë tweede-golf-feminisme word onthou vir hoe dit moederskap geteoretiseer het as synde ‘n onderdrukkende instelling. Slagspreuke van die 1970s was die persoonlike is polities en susterskap is magtig. Prof. Pretorius sê beide slagspreuke bevestig die idee dat vroue universeel onderdruk en uitgebuit word en slegs deur erkenning van dié situasie kan vroue die strukture wat hul onderdruk verander.

‘n Belangrike aspek van die derde golf van die feminisme-teorie is post-moderne feminisme wat diversiteit en verskille onderstreep. Die poging van hierdie feministe is afgestem op alle vorme van onderdrukking. Vroue van kleur het ook hul ontevredenheid uitgespreek gedurende die derde-golf-feminisme. Die feminisme van vroue van kleur word gekenmerk deur verskeie kwessies en talryke intellektuele standpuntinnames wat neerslaga vind in verskillende terme, soos Afrika feminisme of ‘womanism, sê prof. Pretorius.

Afrika-feminisme dui protes aan teen die wit/westerse geskiedenis en die wit/westerse dominansie binne feminisme. Afrika-vroue het besef dat hul onderdrukking verskillend is van dié van wit vroue en daarom is ‘n ander proses van bevryding nodig. Die Westerse feministiese praktyk om swart vroue by die bestaande feministiese ontologie te voeg, is nie voldoende nie omdat hul unieke ondervindings van slawerny, kolonialisme, onderdrukking deur mans en armoede nie uitgedruk word nie.

‘Womanism’ het tot stand gekom as gevolg van ‘n eksplisiete rassekritiek teen feminisme. Dit is ten gunste van die positiewe uitbeelding van swart mense. Dit word gekenmerk deur kulturele kontekstualisasie, die sentraliteit van die gesin en die belangrikheid daarvan om mans in te sluit.

Die geskiedenis van vroue in Suid-Afrika is verwant aan hul geskiedenis van onderdrukking as gevolg van patriargie. Vroue van verskillende rasse, kulture en klasse het patriargie op verskillende wyses in en variërende mate van erns ervaar. Onder voor-koloniale patriargie het vroue min sê gehad oor huwelikskeuses omdat mans dié besluite gedomineer het.

Die Nederlandse en Britse patriargale erfenis het neerslag gevind in die ideologie van die volksmoeder. Onderwyl dit veral manlike skrywers was wat die beeld van die vrou as versorger en tuisteskepper bevorder het, het vroue self ook hieraan ‘n aandeel gehad, sodat die volksmoeder volwaardig deel geword het van die Afrikaner nasionalistiese mitologie. Alhoewel middel- en werkersklas vroue met dié beeld geïdentifiseer het, het nie alle Afrikaanse vroue die ideologie aanvaar nie.

Onder die Victoriaanse erfenis was Britse vroue beperk to die private eerder as die openbare lewe. Die skeefgetrekte onderrigsisteem wat vroue in huishoudelike loopbane gekanaliseer het, die mag van mans oor hul vroue se eiendom en ‘n tekort aan toegang tot mag en geld het verseker dat vroue by die huis gebly het.

Wit Engelssprekende-vroue het die grootste geleentheid gehad om patriargie uit te daag vanweë hul toegang tot onderwys en die blootstelling aan liberale waardes, sê prof. Pretorius. Liberale vroue soos Helen Joseph en Helen Suzman het ‘n belangrike rol gespeel om in 1930 stemreg vir wit vroue in Suid-Afrika te verseker en het voortgegaan om ‘n rol te speel in die bevryding van swart vroue gedurende die vryheidstryd.

Die feminisme wat onder swart vroue ontwikkel het, was ‘n erkenning van die gemeenskaplike stryd met swart mans om die verwydering van die juk van eksterne onderdrukking en eksploitasie. Swart vroue in aktiewe en onafhanlike politiese rolle het tegelykertyd mans se aannames omtrent hul meerderwaardigheid asook die rassewette van die staat uitgedaag. Daarom kan ons sê dat die feminisme wat hier ontwikkel het, te voorskyn gekom het as gevolg van vroue se betrokkenheid by en toewyding tot nasionale bevryding, sê prof. Pretorius.

Institusionalisering is nie herlei tot magsvoordele nie, want gelykheid is nie in beleidsprogramme geïnkorporeer nie. Die hervestiging van sleutel aktiviste van die vrouebeweging in die regering het die stryd om genderbillikheid verander na ‘n projek wat deur die regering gelei word, sê prof. Pretorius. Ongelukkig word terreine van verandering buite die grense van die regering verwaarloos. Dit kan slegs aangespreek word deur ‘n aktiewe en feministiese stem in die burgerlike samelewing.

“Dit is my oortuiging dat formele instellings vir vroue binne die staat oor die lang termyn slegs effektief kan wees indien daar ‘n effektiewe feministiese vroue-beweging buite die staat in stand gehou word wat die grondslag waarop sosiale beleid gevorm word, kan uitdaag en bevraagteken. Daarom, A luta continua (die stryd duur voort),” sê prof. Pretorius.

Mediaverklaring
Uitgereik deur: Lacea Loader
Mediaverteenwoordiger
Tel: (051) 401-2584
Sel: 083 645 2454
E-pos: loaderl.stg@mail.uovs.ac.za
2 November 2004

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept