Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
25 November 2019 | Story Prof Francis Petersen | Photo Sonia Small
Prof Francis Petersen
Prof Francis Petersen.

The international awareness campaign on 16 Days of Activism against Gender-Based Violence which is taking place from 25 November to 10 December 2019 provides an appropriate opportunity for higher-education institutions to reflect on a crucial issue that is touching the lives of so many women – including students and staff members – across the country, and the world. 

2019 has certainly been another challenging year when it comes to violence in general, and then specifically, gender-based violence in higher education.

It was marked by two traumatic incidents: The rape and murder of Media and Film Studies student at the University of Cape Town (UCT), Uyinene Mrwetyana; and the murder of University of the Western Cape (UWC) student, Jesse Hess. 

These horrific happenings were painful reminders of the pervasive nature of misogyny and patriarchal violence that impedes the freedom of women in South Africa.

As in the rest of the country, students, staff members, and stakeholders of the University of the Free State (UFS) showed up en masse in response, dressed in black to demonstrate their outrage at gender-based violence during a silent march on our Bloemfontein Campus in September. The sincerity and fervour of the marchers – women and men – was inspiring. 

More than symbolism needed

But the question is: Are these symbolic gestures enough? Should we not be doing more?

Abuse is a very physical act – often with dire, physical consequences.

Apart from all the discussions, demonstrations, and denouncements, is there not something we can do to physically fight this scourge? 

It is significant that demonstrators across the country were wearing black. Traditionally, this is the colour of mourning and loss. It symbolises not only the loss of life and opportunity that these incidents have caused, but also the loss of trust, innocence, and carefreeness for the wider community and potential victims everywhere.

There was a sad irony in seeing so many young people in mourning mode. After all, one’s study years are supposed to be some of your happiest years. It is a heart-breaking reality that gender-based violence can turn it into your most traumatic.

Powerful influencers: Good and bad

The post-school years is traditionally the time when young people often resolve not only what they want to become – in terms of career options – but also who they want to become. It is a time to sort out your approach to life and to other people and finding your own place in it. A time to determine your own values – the things that form the bedrock of who you are. Too often they fall back on the imperfect role models found in their communities and in celebrity circles, where violence and selfish interests are elevated.

How can we break this cycle of bad influences resulting in violence and abuse? How can we interrupt the process of elevating patriarchal and misogynistic role models?

I have often said that a university or any other institution of higher learning should be a microcosm of what our society should look like. Not because it is perfect and never makes mistakes, but because it is founded on principles of equality, tolerance, excellence, diversity, community upliftment, and forward-thinking – striving for social justice in everything that it does.

While students are on our campuses, we have a unique window of opportunity to influence and guide these young people at a time when they make crucial decisions about the rest of their lives. 

And to really play our part as positive influencers, we should give them more than just theory, rhetoric, abstract ideas, and symbolism. We should give them deliberate acts of caring.

Deliberate acts of caring

Two stories transpired at the UFS this year that reminded me of the powerful effect these deliberate acts of caring can have.  

Story 1: A second-year BA Journalism student, Precious Lesupi, decided to use her 21st birthday celebrations as an opportunity to give back to the communities around her. Not only did she spend the day with children at the Sunflower Children’s Hospice in Bloemfontein who are afflicted with life-threatening and life-limiting conditions. She also encouraged friends and relatives not to buy her gifts, but to rather make donations towards children battling terminal and chronic illnesses.

Story 2: A lecturer in our Department of Architecture, Hein Raubenheimer, reached out to a colleague who had just acquired a plot of land in an informal settlement. He got other lecturers and students involved by initiating an interdisciplinary research project and a building-supplies donation drive, in order to build a beautiful, eco-friendly home for his grateful colleague.   

These two Kovsies did not stop at just talking about solutions. They got physically involved – through deliberate acts of caring, and in the process, they powerfully counter-acted the devastating impact of abuse and neglect we have become so used to. 

Getting involved

It is an approach that can extend so much further than just interpersonal relationships.
On a community level, it can culminate in an attitude of looking out for one another’s interests. The practical outflow of this is that people will get involved when they see someone caught up in an unhealthy relationship, venturing into a dangerous area or being harmed in some way. Because they truly care about one another. It is about reaching out and arming one another – not only with information and encouragement, but also with physical support.

The power of caring communities

In the words of American author and organisational behaviour expert, Margaret J. Wheatley: “There is no power for change greater than a community discovering what it cares about.”

I believe that our response to the flood of violence and indifference that threatens to engulf our higher-education campuses, should be to fight it with a renewed sense of ubuntu – transpiring into real, deliberate acts of caring and kindness.


News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept