Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
28 October 2019 | Story Leonie Bolleurs | Photo Anja Aucamp
Dr Brain van Soelen and Prof Pieter Meintjies
UFS scientists, Prof Pieter Meintjes and Dr Brian van Soelen, are part of the prestigious H.E.S.S. collaboration that recently published in Nature Astronomy.

Think of an object with a mass exceeding that of the Sun, squeezed into a volume of a sphere with the radius of a city like Bloemfontein. This very dense, compact object, known as a pulsar, is also a great source of energy. According to Physics Professor, Prof Pieter Meintjes, this pulsar (neutron star produced in supernova explosion) is also a key element of a recently submitted paper in Nature Astronomy.

Prof Meintjes and Dr Brian van Soelen, Senior Lecturer, both from the Department of Physics at the University of the Free State (UFS), were part of the High Energy Stereoscopic System (H.E.S.S.) collaboration of 220-plus scientists worldwide who worked on the paper Resolving the Crab pulsar wind nebula at tera-electronvolt energies, published in the prestige journal Nature Astronomy. 

According to Prof Meintjes, the fact that the paper was accepted for publication in Nature Astronomy testifies of the importance of this finding in the high-energy astrophysics community.

Powerful generators of electricity

He elaborates on the study: “The name pulsar originates from the fact that rotating neutron stars produced in supernova explosions produce beams of radiation, much like a lighthouse. Every time the beam intersects the observer’s line of sight, the observer receives a pulse of radiation.”

“As a result of this enormous mass squeezed into a small volume, these objects have the same density as that of an atomic nucleus. These objects (very dense pulsars) spin very rapidly and have enormous magnetic fields; for example, the pulsar at the centre of the Crab Nebulae spins around its axis once every 33 milliseconds (millisecond: one thousandth of a second) and possesses a magnetic field strength of the order of one tera-Gauss (tera – million x million). For comparison, the average strength of the Earth’s magnetic field is 0.5. Gauss and the magnetic field strength on the Sun ranges between 1 000 and 4 000 Gauss.”

“Because of this very super-strong rapid-spinning magnet, enormous electric fields are induced that can accelerate particles such as electrons and protons to energies in excess of one tera-electronvolt (optical light that are emitted by an ordinary lightbulb has energies of the order of one electronvolt).”

Prof Meintjes continues: “This means that these fast-rotating neutron stars are extraordinary powerful generators of electricity, which fills the surrounding cloud (supernova remnant) with super-high energy-charged particles that can produce, in turn, very high energy gamma rays through various processes such as synchrotron radiation and inverse-Compton radiation, to name a few.”

H.E.S.S. collaboration 

Above one tera-electronvolt, the gamma rays are detected by huge ground-based telescopes such as H.E.S.S., utilising the Earth’s atmosphere.

“When these high-energy gamma rays enter the atmosphere, they produce showers of super-relativistic particles that produce Cherenkov light – detected by the telescope. The technique is called the Atmospheric Cherenkov Technique (ACT).”

HESS
The High Energy Stereoscopic System. (Photo: Supplied)

“The H.E.S.S. gamma-ray collaboration is but one collaboration that has studied this source intensively over the past couple of decades or so.  Being the most powerful gamma-ray telescope facility currently operational, very careful analysis of the data managed to reveal that the gamma-ray emitting region inside the nebula is about 10 times bigger in size than the region where the x-rays are emitted within the nebula.” 

“This has solved a long-standing question as to how big the gamma-ray emitting region within these supernova remnants are, compared to the region where the x-rays, for example, originates,” says Prof Meintjes. 

Both Prof Meintjes and Dr Van Soelen are members of this prestigious H.E.S.S. collaboration. Their participation in this project, together with scientists from universities such as the University of Oxford, the University of Leicester, and the University of Bordeaux, opens up valuable research opportunities for UFS postgraduate students to enter the international stage and interact with the best scientists in the world.

They are also members of the editorial board responsible for the internal review of research papers before being submitted to more prestigious journals, for example, Nature Astronomy. Dr Van Soelen is also a coordinator of multi-wavelength follow-up observations within the H.E.S.S. collaboration. 

This is the second time that Prof Meintjes published in Nature Astronomy. Previously, he was co-author of a paper on emission from a white dwarf pulsar, showing that fast-rotating white dwarf stars could in fact mimic emission from neutron star pulsars. He developed the theoretical model reported in that paper, explaining the multi-wavelength emission from radio to X-ray energies.


News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept