Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
03 January 2020 | Story Leonie Bolleurs | Photo Leonie Bolleurs
Research read more
Dr Sandy Steenhuisen conducts research on invasive alien plants and the effect they have on the environment.

South Africa, and more specifically the Free State, is known as a drought-stricken area. Invasive alien plants are gulping up much-needed water resources, draining our land. 

Pollination ecologist, Dr Sandy-Lynn Steenhuisen, who is also expanding into invasive alien research, is conducting research on the reproductive ecology of exotic plant species in montane grasslands. As an affiliate of the Afromontane Research Unit (ARU) and Senior Lecturer in the Department of Plant Sciences at the University of the Free State (UFS), this research is conducted with her students and a host of collaborators from Rhodes University (Centre for Biological Control), Stellenbosch University (Centre for Invasion Biology), and the University of KwaZulu-Natal.  

She says substantial funding is being made available for research on invasive species due to the extent of the problem nationally and globally. Their research is being funded and conducted in collaboration with plant ecology experts, Dr Kim Canavan (Rhodes University), Dr Grant Martin (Rhodes University), Prof David Richardson (Stellenbosch University), and Prof Colleen Downs (University of KwaZulu-Natal), as well as UFS postgraduate students Anthony Mapaura and Lehlohonolo Donald Adams, and UFS postdoctoral fellow, Dr Nicholas Le Maitre. 

Besides working with a host of collaborators, the ARU was this year also invited to join the prestigious Mountain Invasion Research Network (MIREN), a global network of academics who are passionate about understanding the invasion of mountains by non-native species and its impact on local mountain ecologies.  

Black Wattle makes rivers run dry 

Alien plant species that often escape from planted gardens or plantations, thrive in disturbed, mismanaged and eroded areas. One of the biggest issues regarding alien plant invasion is that many people are not aware of the harmful effects it has on the environment, and that they continue to plant it or allow invaders to spread. 

A large percentage of trees in urban South Africa are invasive alien trees. They dry out the soil and displace our native plants. Coming from other countries and without their former enemies or competitors, they flourish. Our indigenous plants are not used to these plants and are easily displaced.  

An example of a very aggressive invasive alien plant in the region, and in South Africa as a whole, is Black Wattle. It uses excessive water, so bad that rivers run dry and riverbanks become eroded. It also chemically excludes many native plants from growing among them. 

Research content 1
Anthony Mapaura’s research focuses on Nassella, an invasive alien grass in the elevated areas of the Eastern Cape mountains.
This plant is extremely difficult to control and is the cause of a large number of  cattle dying. (Photo: Leonie Bolleurs)

This species is very hard to control. If you burn it or cut it off, it will grow back. In addition, it drops a great number of seeds into the soil, spreading without any difficulty.  

Another invader, Yellow Firethorn, which is being investigated by master’s student Adams, invades high-elevation grassland areas, reducing grazing potential and ultimately leading to unproductive farmland and choked rivers.  

“Our mountain grassland systems are not adapted to compete with the invasion of these alien trees. Since they are using excessive water resources, natural streams should return in many instances if they are removed,” says Dr Steenhuisen. 

Nassella displacing indigenous plants 

Mapaura focuses his doctoral study on an invasive grass genus, Nassella, originating from the Americas. Growing in the elevated areas of the Eastern Cape mountains, this species is the cause of a large number of cattle dying.  

The plant, which is not palatable and consists mostly of fibre, is eaten by cattle – especially during dry seasons when there is not much natural grazing available. It is difficult to digest, forming a ball in the stomach of the animals that ultimately results in death.  

“It is extremely difficult and costly to control, and natural grasses cannot compete with it. In Australia, many farmers have had to abandon their farms once these plants invaded, as the cost of control was higher than the value of the land. A similar situation could unfold in South Africa, and it’s a race to learn all we can about the ecology of this genus to inform policy and practice,” says Dr Steenhuisen. 

The solution, fighting for survival 

She said to effectively address these invasions, we need to understand everything about the reproductive ecology of the plants to develop specific biological or chemical control methods to target and destroy the plant at an appropriate life stage. We also need to know if the plants are using native animals (if not just wind and water) to pollinate their flowers and spread their seeds. “Organisations investigating the effectiveness of biological control agents and chemical products will be able to use our research data on the plants’ ecology to focus efforts on specific life stages,” she adds. 

Invasive alien plants also contribute to South Africa losing the genetic integrity of certain native plants with which they hybridise. For example, pure genetic lines of native white stinkwood trees are potentially mixing with exotics and hybrids, adding to a loss of diversity and genetic purity – a project being undertaken by postdoctoral fellow, Dr Le Maitre.  

Dr Steenhuisen urges South Africans to plant the genetically pure South African white stinkwood trees, especially since alien species and hybrids are often sold by garden centres as if they were the indigenous species.  

Dr Vincent Ralph Clark, Head of the Afromontane Research Unit at the UFS, has a vision to start a nursery for high-elevation indigenous plants. “A great number of nurseries do not supply pure indigenous trees, but hybrids,” says Dr Steenhuisen.  

 

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept