Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
16 October 2020 | Story Prof Theodore Petrus | Photo Supplied
Prof Theodore Petrus is Associate Professor of Anthropology at the University of the Free State.


The recent events in Senekal in the Eastern Free State have, for the umpteenth time, thrust the related issues of farm murders, racial tension, violent crime, and the responses of political leaders to these issues on the national agenda. The latest outrage was sparked by the murder of farm manager Brendin Horner. On Tuesday 6 October 2020, demonstrators – mostly white farmers – embarked on a violent protest at the Senekal Magistrates’ Court, following the appearance of two suspects for allegedly murdering Mr Horner. According to reports, a gunshot was fired, and a police vehicle was set on fire. 

In response, EFF leader Julius Malema called on his ‘ground forces’ to attend the Senekal trial of the murder accused, scheduled for 16 October 2020, to ‘defend’ state property and democracy. This response has generated a polarised reaction from the public, with some supporting this call, while others criticised Malema for inciting violence and racial division.

This drama is playing out while the country is still reeling from continuing incidents of gender-based violence and violence against children.

Violence in South Africa

This begs the question: Do we have a culture of violence in South Africa?

The concept of culture is often used (and misused) to refer to a range of different things. For some, culture refers to the observable distinctive traits of a particular group or collective, such as dress, food, or technology. For others, it refers to more abstract traits such as language, beliefs, or customs and traditions. For still others, culture refers to an appreciation for human expression in the form of art and music. Culture is all of these things, but it is also more than this. 

Anthropologically, culture is a central concept that helps us to make sense of human social dynamics and behaviour across all times and locations. As such, culture is seen as a complex system that both shapes, and is shaped by, humans within specific contexts. Culture thus has three key characteristics that concern us here. First, culture is shared. Second, culture is learned. Third, culture is symbolic.  

The question of whether or not we are in a culture of violence in South Africa raises further questions about whether we can, or should, speak of a culture of violence in the first place. What can we observe if we analyse this concept in relation to the three characteristics of culture outlined above?

Is violence shared?

As a country, we indeed share a history of violence. We share a history of multiple levels of violence, including structural, political, economic, social, and even cultural violence. We also share in the mass media consumption of violence, be it through movies, television, or even news reports of violence in our society. 

Is violence learned?

A culture survives over time because it is learned by successive generations. Values, beliefs, customs, practices, language, and many other symbols of culture are transferred from generation to generation through enculturation or socialisation. Experiences of violence, whether as perpetrators or victims or both, are inherited by successive generations. This is why we see many examples of history repeating itself in, for example, violent protests, or excessive force by police, or perceived violence inciting rhetoric. None of these are new, as there are various examples throughout our history as a country.   

Does violence have any symbolic significance?

What does violence mean in South African society? What is its symbolic value? Violence has become like a language. It is a form of communicating or expressing a range of negative emotions and attitudes, including anger, frustration, fear, anxiety, intolerance, and disrespect for basic human rights. It is still perceived by many as a valid symbol of resistance and may be justified on this basis. How often do we hear people involved in violent protests saying that “violence is the only language the government understands!” Thus, violence certainly has symbolic value in the South African historical and contemporary context. 

From the above, it could well be argued that, in terms of the three characteristics of culture, there indeed exists a culture of violence in South Africa. 

Addressing the culture of violence 

But what can we do about it?

Perhaps the best way to address the culture of violence, is to start with the successive generations. In any society, if you want to change the culture, you need to start with the youth. Cultural values are more easily shaped and adopted by the youth than by older generations who tend to be more rooted and set in their ways of thinking and behaving. If we want to change the culture of violence, we need to start changing the values, attitudes, and traits that may engender violence among the youth. These changing values then need to be enculturated among the youth in the hope that it will be internalised sufficiently to promote new ways of thinking and behaving.

How do we achieve this? By demonstrating proper leadership and by being the examples that we want our youth to become. We cannot expect to dismantle the culture of violence if we have leaders who, whether intentional or not, are perceived to be promoting the very values that encourage violence and anarchy. We need to demonstrate a willingness to use more productive and constructive ways to resolve differences or conflict, other than resorting to destruction of property or harming others. 

Lastly, it is imperative that we address the structural violence of an enduring social and economic system that continues to victimise and marginalise many. Culture and environment are interlinked. In order to change the culture of violence, we need to change the environment of violence. 

 

Opinion article by Prof Theodore Petrus, Department of Anthropology, University of the Free State .

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept