Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
02 August 2021 | Story Sanet Madonsela | Photo Supplied
Helen Zille unpacking the notion of ‘wokeness’ and its context within the broader South Africa during a virtual book discussion with Prof Hussein Solomon.

The Department of Political Studies and Governance at the University of the Free State hosted Helen Zille, Chairperson of the Federal Council of the Democratic Alliance, to discuss her book #StayWoke: Go Broke: Why South Africa won’t survive America’s culture wars (and what you can do about it). Zille was in discussion with the Academic Head of Department, Prof Hussein Solomon. She unpacked the notion of ‘wokeness’ – also known as the ‘critical theory’, as well as the emergence of a ‘cancel culture’ in broader society.

Zille explained how the woke ideology combines post-modernism and neo-Marxism and why intersectionality often features in the lexicons (vocabulary) of South African universities. 

Wokeness and its threat to our Constitution 

Zille explained that wokeness threatens South Africa’s constitutional democracy. “Unlike America, South Africa’s democratic institutions are fragile and new and may not be able to survive the wave of wokeness,” she said. She further explained how the ‘properly wokes’ request to have separate graduations for African students could not work and how South Africa’s Constitution promotes inclusion.  

Zille believes that the country needs its young people to be critical thinkers, as this can assist in stabilising the country’s economy and internal challenges. She believes that society needs a range of paradigms to make sense of the world, processes, programmes, and history and that it should not be overly reliant on a singular view, as this could have negative implications on the country in the long term. Zille concluded that she remains hopeful for the country, as its citizens are intelligent, sensible, ethical, and rational enough to move it forward and assist in reaching its full potential.  

Wokeness aims to overthrow societal hierarchy 

Zille notes in her book that 'wokeness is an attempt to invert ‘society’s conventional hierarchy of privilege in order to promote marginalised identities.'  This stems from a struggle against inborn attributes of personal identity such as race, sex, sexuality, gender, and disability. It believes that society comprises power hierarchies that determine what should be known and what shouldn’t, as well as how events and actions should be interpreted. It believes that social justice activists need to expose unequal power relations and dismantle them in order to achieve social justice. 

Unequal power relations in this regard include racism, sexism, homophobia, transphobia, fatphobia, and other prejudices. Moreover, it argues that knowledge needs to be decolonised in order to achieve social justice. Decolonisation would require stripping knowledge of the methods and contents used in Western society. While it ‘seeks’ to promote inclusion, wokeness has begun to symbolise an extreme intolerance and is often used as a tool to enable a cancel culture. As a movement, it has been used to tear down statues, deface paintings, and monitor others’ speech infringements to ensure conformity. Rather than engage in rational debates with those who share dissenting views, online woke communities silence people with opposing views. This threatens social progress. Zille’s book represents a valuable contribution and a necessary attempt to understand the phenomenon and why it would not work in the South African context. 

Having personally experienced the wave of wokeness and cancel culture, Zille is well placed to advise others experiencing such tactics. She advises them to recognise what happened and to remain calm; to question whether they said or did anything objectionable or whether they just undermined the woke narrative; not to apologise or resign, as it feeds into the narrative that they have done something wrong; to seek legal counsel if they can afford it; not to engage online mobs; and not to give up. 

Watch recording of webinar below:


News Archive

You touch a woman, you strike a rock
2004-11-02

Prof. Engela Pretorius van die Departement Sosiologie in die Fakulteit Geesteswetenskappe by die Universiteit van die Vrystaat het die kwessie omtrent feminisme aangespreek tydens haar intreerede met die onderwerp, You touch a woman, you strike a rock: Feminism(s) and emancipation in South Africa .

Prof. Pretorius het gesê: “Die geskiedenis van feminisme oor die algemeen kan in drie fases verdeel word, waarna verwys word as golwe. Eerste-golf-feminisme (19de eeu) het die fokus geplaas op die beskerming van vroueregte in die openbare terrein, spesifiek die reg om te stem, die reg tot onderrig en die reg om middelklas beroepe en professies te betreë.

Vroeë tweede-golf-feminisme word onthou vir hoe dit moederskap geteoretiseer het as synde ‘n onderdrukkende instelling. Slagspreuke van die 1970s was die persoonlike is polities en susterskap is magtig. Prof. Pretorius sê beide slagspreuke bevestig die idee dat vroue universeel onderdruk en uitgebuit word en slegs deur erkenning van dié situasie kan vroue die strukture wat hul onderdruk verander.

‘n Belangrike aspek van die derde golf van die feminisme-teorie is post-moderne feminisme wat diversiteit en verskille onderstreep. Die poging van hierdie feministe is afgestem op alle vorme van onderdrukking. Vroue van kleur het ook hul ontevredenheid uitgespreek gedurende die derde-golf-feminisme. Die feminisme van vroue van kleur word gekenmerk deur verskeie kwessies en talryke intellektuele standpuntinnames wat neerslaga vind in verskillende terme, soos Afrika feminisme of ‘womanism, sê prof. Pretorius.

Afrika-feminisme dui protes aan teen die wit/westerse geskiedenis en die wit/westerse dominansie binne feminisme. Afrika-vroue het besef dat hul onderdrukking verskillend is van dié van wit vroue en daarom is ‘n ander proses van bevryding nodig. Die Westerse feministiese praktyk om swart vroue by die bestaande feministiese ontologie te voeg, is nie voldoende nie omdat hul unieke ondervindings van slawerny, kolonialisme, onderdrukking deur mans en armoede nie uitgedruk word nie.

‘Womanism’ het tot stand gekom as gevolg van ‘n eksplisiete rassekritiek teen feminisme. Dit is ten gunste van die positiewe uitbeelding van swart mense. Dit word gekenmerk deur kulturele kontekstualisasie, die sentraliteit van die gesin en die belangrikheid daarvan om mans in te sluit.

Die geskiedenis van vroue in Suid-Afrika is verwant aan hul geskiedenis van onderdrukking as gevolg van patriargie. Vroue van verskillende rasse, kulture en klasse het patriargie op verskillende wyses in en variërende mate van erns ervaar. Onder voor-koloniale patriargie het vroue min sê gehad oor huwelikskeuses omdat mans dié besluite gedomineer het.

Die Nederlandse en Britse patriargale erfenis het neerslag gevind in die ideologie van die volksmoeder. Onderwyl dit veral manlike skrywers was wat die beeld van die vrou as versorger en tuisteskepper bevorder het, het vroue self ook hieraan ‘n aandeel gehad, sodat die volksmoeder volwaardig deel geword het van die Afrikaner nasionalistiese mitologie. Alhoewel middel- en werkersklas vroue met dié beeld geïdentifiseer het, het nie alle Afrikaanse vroue die ideologie aanvaar nie.

Onder die Victoriaanse erfenis was Britse vroue beperk to die private eerder as die openbare lewe. Die skeefgetrekte onderrigsisteem wat vroue in huishoudelike loopbane gekanaliseer het, die mag van mans oor hul vroue se eiendom en ‘n tekort aan toegang tot mag en geld het verseker dat vroue by die huis gebly het.

Wit Engelssprekende-vroue het die grootste geleentheid gehad om patriargie uit te daag vanweë hul toegang tot onderwys en die blootstelling aan liberale waardes, sê prof. Pretorius. Liberale vroue soos Helen Joseph en Helen Suzman het ‘n belangrike rol gespeel om in 1930 stemreg vir wit vroue in Suid-Afrika te verseker en het voortgegaan om ‘n rol te speel in die bevryding van swart vroue gedurende die vryheidstryd.

Die feminisme wat onder swart vroue ontwikkel het, was ‘n erkenning van die gemeenskaplike stryd met swart mans om die verwydering van die juk van eksterne onderdrukking en eksploitasie. Swart vroue in aktiewe en onafhanlike politiese rolle het tegelykertyd mans se aannames omtrent hul meerderwaardigheid asook die rassewette van die staat uitgedaag. Daarom kan ons sê dat die feminisme wat hier ontwikkel het, te voorskyn gekom het as gevolg van vroue se betrokkenheid by en toewyding tot nasionale bevryding, sê prof. Pretorius.

Institusionalisering is nie herlei tot magsvoordele nie, want gelykheid is nie in beleidsprogramme geïnkorporeer nie. Die hervestiging van sleutel aktiviste van die vrouebeweging in die regering het die stryd om genderbillikheid verander na ‘n projek wat deur die regering gelei word, sê prof. Pretorius. Ongelukkig word terreine van verandering buite die grense van die regering verwaarloos. Dit kan slegs aangespreek word deur ‘n aktiewe en feministiese stem in die burgerlike samelewing.

“Dit is my oortuiging dat formele instellings vir vroue binne die staat oor die lang termyn slegs effektief kan wees indien daar ‘n effektiewe feministiese vroue-beweging buite die staat in stand gehou word wat die grondslag waarop sosiale beleid gevorm word, kan uitdaag en bevraagteken. Daarom, A luta continua (die stryd duur voort),” sê prof. Pretorius.

Mediaverklaring
Uitgereik deur: Lacea Loader
Mediaverteenwoordiger
Tel: (051) 401-2584
Sel: 083 645 2454
E-pos: loaderl.stg@mail.uovs.ac.za
2 November 2004

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept