Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
20 December 2021 | Story Elsabé Brits
Dr Elgonda Bekker, from the University of the Free State (UFS), completed her doctoral degree in nursing in 2020, with a practical, transformative thesis to improve the education of midwives in the country.

Midwives who are properly trained and acknowledged for their skill and experience do not only save lives but make a huge contribution to maternal health in South Africa. However, there is a dire need for professional midwives and competent educators. 

Dr Elgonda Bekker, from the University of the Free State (UFS), completed her doctoral degree in nursing in 2020, with the title: Competencies of South African midwifery educators: a transformative framework. It is a practical, transformative thesis to improve the education of midwives in the country. Sadly, just months after she received her degree she passed away. Yet, her colleagues at the School of Nursing at the UFS continue to build on the foundation she laid.  

Too much too soon, too little too late 

The World Health Organisation (WHO) states that 10-15% of births may need intervention through caesarean section. A recent analysis, however, found that private hospitals had a caesarean section rate of 73.6%, compared to 26% in the public sector.

Although the public sector rate is higher than the WHO target, the private sector rate is not justifiable, Bekker writes. The case fatality rate for mothers who died after a caesarean section had been performed showed an increase. That is one of the statements indicating that not all medical interventions are of benefit to mothers.

A focus on too much too soon or too little too late in the Lancet series on midwifery of 2014 indicated the need for better-quality care. In South Africa both manifest because of the disparity between private and public healthcare. According to Bekker’s research, the high caesarean section rate in the private sector is a classic example of over-medicalisation of obstetric care, whereas the public healthcare system follows a midwifery-led model of care.

“Midwives are a vital solution to correct this disparity. Competent midwives, educated to standards, can prevent interventions without indication, provide service in rural settings and advocate for the rights of the childbearing family,” she wrote.

Midwifery is a disempowered profession 

Winnie Moroa Motlolometsi, a midwifery educator, explains that professional nurses in the country have a dual registration with the South African Nursing Council as a nurse-midwife. This leads to many qualified midwives not necessarily practising as midwives. It is therefore very difficult to calculate the number of practising midwives. 

Furthermore, the conflation of nursing and midwifery requires training as a generalist practitioner. Depending on the institution where they are trained, professional nurses may or may not comply with the International Confederation of Midwives’ Global Standards for education and regulation of the midwifery profession. 

Nevertheless, according to Dr Bekker’s research, midwifery is a disempowered profession, because the global guiding documents are neither considered by the regulatory authority nor the National Department of Health. There is a triple gap for competencies, coverage, and access: 

  • Insufficient numbers of competent midwives 

  • .. who can cover maternal health services 

  •  …who render services that address the needs of women 

There is a dire need for competent midwives in the country, but the predicament is that whilst midwifery educators are qualified, they are not necessarily clinical specialists, which ultimately jeopardises the quality of maternal healthcare. 

What was also clear from Bekker’s research is that although South Africa has a progressive constitution, gender equality has not materialised on grassroots level. Violence is ever present. Women are viewed as weaker, vulnerable, and less suited for the workplace. Nonconformity to sexual gender norms, based on cultural or religious bias, creates conflict for some women.  

Dr Deidre van Jaarsveldt, senior lecturer in the School of Nursing at the UFS, said Bekker’s study highlighted that feminism is a strengthening agency for women. In this study it was important to frame the context of midwifery as a disempowered, woman-led profession, caring for women who are still finding themselves in a society where there is gender inequality. 

The research indicated that there were many challenges: 

  • Lack of autonomy for midwives 

  • Non-compliance with the global midwifery standards 

  • Conflation of nursing and midwifery 

  • Midwifery regulated by non-midwives 

  • Lack of direct entry into midwifery education in the country 

  • High litigation in maternal and child healthcare – there is fearfulness among practitioners and reluctance to work within the midwifery profession 

In practice it is difficult to distinguish midwifery specialists from nurses who are practising as generalists and are expected to offer maternal healthcare services. If something goes wrong, the midwifery profession is held accountable, but practising midwives were not necessarily involved. 

Reproductive, Maternal, Newborn and Child Health Hub 

There is a dire need for midwifery to become an autonomous profession guided by global standards. Membership should be based on advanced qualifications, which strengthen midwifery as a speciality. This can only be attained through education and maintained by a regulatory body, as well as the de-conflation of midwifery from nursing. When this happens, midwives will know who the actual midwives are and be able to hold one another accountable, Motlolometsi adds. 

Dr Bekker advocated for the “decolonising” of midwifery, which means restoring the knowledge to the profession. To allow midwives to receive quality education, midwifery should become an independent profession that is guided by global standards and regulated by midwives.  

Van Jaarsveldt says the School of Nursing at the UFS endeavours to offer quality midwifery education. Students learn in a high-tech simulated learning environment where they can become competent before working with actual mothers and babies. The educators are clinical experts, supported by a team of midwifery practitioners who act as preceptors for the students. 

Before her untimely death, Dr Bekker started establishing a Reproductive, Maternal, Newborn and Child Health Hub in the Faculty of Health Sciences, which is continuing under the leadership of Dr Cynthia Spies, supported by a team of interprofessional experts.  

“Through research and continuous improvement of education and practice, this group of professionals envisions optimising and strengthening reproductive, maternal, newborn, and child health competencies so that current maternal and child morbidity and mortality trends can improve resulting in surviving and thriving childrearing families.  

“The goal is to develop partnerships and opportunities for collaboration and research with colleagues in healthcare disciplines and to extend beyond healthcare to include innovative interdisciplinary partnerships,” says Spies. The objectives include:

  • Practice development with implementation of evidence-based practice and positive experience of the childbirth and child health continuum; 
  • Clinical competency development through training and the development of short learning programmes; 
  • Clinical research that addresses the current reproductive, maternal, neonatal and child health mortality, morbidity and health issues in central South Africa.

News Archive

Volksblad: Moshoeshoe Memorial Lecture
2006-05-27

27 Mei 2006

Moshoeshoe het mense saamgebind
KONING MOSHOESHOE kon bewys dat verskeidenheid ’n bindende eienskap kan wees. Dit blyk ’n sleutelbeginsel van sy leierskap te wees – en dit is nie ’n maklike een om te begryp nie.

Jy bereik die grootste eenheid tussen onderskeidende entiteite waar jy relatief vrye ruimte aan hulle gee om hul eiesoortige kenmerke na vore te bring.

Dít blyk uit prof. Njabulo Ndebele se gedenklesing oor koning Moshoeshoe.
Lesotho; het; onder Moshoeshoe se leierskap mense van verskeie dele van die subkontinent gelok.
Dié mense het hierheen gevlug van die verwoesting wat as lifaqane bekend geword het toe Shaka sy koninkryk met militêre onderwerping verstewig het.

Ndebele het gesê daar is algemene ooreenkoms dat die oorloë wat hieruit gespruit het, die maatskaplike grondslae van talle samelewings in Suider-Afrika geskud het.

“Dit was in dié konteks dat Moshoeshoe leierskap getoon het.”
Prof. Frederick Fourie, rektor en visekanselier van die Universiteit van die Vrystaat (UV), het gesê die lesing vorm deel van ’n groter debat oor leierskapmodelle, veral die konsep van Afrika-leierskap, en die voortgesette diskoers oor nasiebou en versoening.

Die Moshoeshoe-projek is in 2004 aan die UV begin om met Suid-Afrika se eerste dekade van demokrasie saam te val.
Die projek was deel van die UV se eeufeesvieringe in 2004.
Met dié projek word geprobeer om ’n groot Afrika-leier te vereer en die UV se verbintenis tot transformasie te toon sodat ’n ware inklusiewe en nie-rassige universiteit geskep kan word.

“As die stigter van die Basoeto-nasie, word daar wyd erkenning aan koning Moshoeshoe vir sy buitengewone leierskapstyl gegee.

“Diplomasie, versoening en vreedsame naasbestaan is van die kenmerke van sy leierskap, soos getoon in sy pogings om verskillende groepe in een nasie te verenig,” sê Fourie.

KONING MOSHOESHOE, een van Afrika se eertydse groot leiers. Hy is meer as 130 jaar gelede dood. Foto: verskaf

Waarde van openbare spraak ‘nou bedreig’
AANDUIDINGS bestaan dat die waarde van openbare spraak wat hoog deur koning Moshoeshoe van Lesotho op prys gestel is, nou onder ernstige bedreiging kan wees.

Om dié rede dra hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing op aan al dié mense in Suid-Afrika en elders wat die moed het om hul oorwoë mening uit te druk oor belangrike sake wat die samelewing in die gesig staar, het prof. Njabulo Ndebele, visekanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê.

Ndebele, wêreldbekende skrywer, het gesê dié lesing kom op ’n kritieke punt in Suid-Afrika se nuwe demokrasie.
Dié lesing, om die buitengewone nalatenskap van een van Afrika se groot leiers te eer, is eergisteraand op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) gelewer en het ’n staande toejuiging deur ’n groot gehoor uitgelok.

Ndebele het gesê die mense wat hul menings uitdruk oor belangrike sake, kan rubriekskrywers, redakteurs, kommentators, alle soorte kunstenaars, akademici, koerantbriefskrywers, nie-gewelddadige optoggangers met plakkate en strokiesprentkunstenaars wees “wat ’n spieël voor ons oë sit”.

“Selfs wanneer hulle dit waag op heilige gebied, soos sommige strokiesprentkunstenaars onlangs gedoen het, herinner hulle ons net dat selfs die heilige misbruik kan word vir doeleindes wat min met heiligheid te doen het.

“Dit is hul manier om ons te help, dalk meer diepsinnig as wat ons besef, om daardie einste ruimte van heiligheid in ons lewe te bewaar.

“Hulle verdiep ons insigte deur ons begrip te verdiep.
“Dit is gepas om hul dapperheid te vier,” het Ndebele gesê.
“Hulle herinner ons dat leierskap nie al is wat ons doen wanneer ons in ’n sekere magsposisie geplaas is om ’n organisasie of ’n sekere instelling te stuur nie.”

Hy het gesê onder die mense wat gevier moet word, sluit hy nie dié in wat deur haatspraak ander aanhits om geweld te pleeg; teen; mense; wat hul andersdenkende menings lug nie.

“Dit is nie met dapperheid dat hulle aanhits nie, maar weens hul toevlug tot die narkotiese beskerming van die skare.”

Mense voel glo ál kwesbaarder
Vise-kanselier lewer Moshoeshoe-gedenklesing
’n TOENEMENDE aantal hoogs intelligente, sensitiewe en toegewyde Suid-Afrikaners oor die klas-, ras- en kulturele spektrum heen bely dat hulle – soos nog nooit tevore nie – onseker en kwesbaar voel sedert 1994.

Só het prof. Njabulo Ndebele, vise-kanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê in die Universiteit van die Vrystaat (UV) se eerste koning Moshoeshoe-gedenklesing.

Die onderwerp was Reflections on the leadership challenges in South Africa.
Wanneer ontembare optimiste beken hulle voel dinge is van stryk, versprei die naarheid van angs. “Dit moet iets te doen hê met ’n ophoping van gebeure wat die gevoel van dreigende inploffing oordra.”

’n Gevoel heers dat Suid-Afrika ’n baie komplekse samelewing het wat liewer eenvoudige, gesentraliseerde beheer voortbring in die hoop dat dienslewering dan beter en vinniger gedryf kan word. Die kompleksiteit van beheer word dan in ’n enkele struktuur van gesag gevestig, eerder as in die afgewentelde strukture soos wat in die Grondwet beoog word.

Dat die afgewentelde strukture nie hul grondwetlik-gedefinieerde rolle verwerklik nie, moenie toegeskryf word aan die mislukking van die beheermeganisme nie.

“Dit is te vroeg om te sê dat wat ons sedert 1994 bereik het, nie gewerk het nie,” het Ndebele gesê.
Dit lyk of ’n kombinasie van omstandighede tot die “gevoel van ontknoping” lei.
“Ek wil dit vermy om te sê: ‘Kyk na Khutsong’, asof u sal verstaan wat ek bedoel wanneer ek sê u moet na Khutsong kyk.”
Sulke kennis lei tot wanhoop, want dit roep ’n werklikheid op wat só oorweldigend is dat dit fatalisties kan wees.
Ndebele het gesê niks kon meer vreesaanjaend wees as toe ’n komplot van die Boeremag oopgevlek en sekere Boeremaglede aangekeer is nie.

Sekere Boeremaglede het van ’n maksimum-sekuriteit-tronk ontsnap. “Sover ek weet, is hulle nie weer gevang nie.
“Wat is gedoen om die gaping te oorbrug?” was een van sy vrae hieroor.
“Van só ’n belangrike saak weet die publiek nie baie nie. Die karige kommunikasie kan die gevaarlike boodskap uitdra dat óf niks gedoen word nie, óf die staat in dié saak misluk.”

Hy het gevra: “Hoekom het die kwessie van munisipale afbakening tot die situasie in Khutsong gelei? Dit lyk of die probleem voortgaan, sonder ’n oplossing in sig.”

’n Aantal soortgelyke, oënskynlik plaaslike rebellies het oor die land heen plaasgevind. “Is hier ’n patroon?”
Ndebele het na die onlangse verhoor van oud-adj.pres. Jacob Zuma, wat van verkragting aangekla was, verwys.
Dié drama blyk ver van oor te wees. Dit beloof “om ons almal sonder verligting te hou, in ’n toestand van angs”.
Die gemene draad van dié gebeure is die gevoel van ’n oneindige spiraal van probleme wat vertroue tap. Daar kan ’n sterk suggestie in al dié gebeure wees “dat ons dalk nooit sosiale samehang in Suid-Afrika gehad het nie...”

“Wat ons sekerlik oor dekades gehad het, is ’n mobiliserende visie. Kan dit wees dat die mobiliserende visie onder die gewig van die werklikheid en omvang van maatskaplike heropbouing kraak en dat die legitieme raamwerk om oor dié probleme te debatteer ineenstort?”

‘Swart mense staar hulself in die gesig’
DIE swart meerderheid staar homself nou in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.
Só het prof. Njabulo Ndebele gesê toe hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing by die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein gelewer het.

Hy het gesê dit lyk of Suid-Afrika ’n meganisme nodig het om selfvertroue te bou.
Deur dié meganisme “kan ons die situasie waarin ons is, erken, wat dit ook al is”.
“Ons het ’n meganisme nodig wat die verskillende posisies van die mededingers sal bevestig en hul eerlikheid sal bekragtig op ’n manier wat die publiek vertroue sal gee dat werklike oplossings moontlik is.”

Dit is dié soort “openheid wat nooit maklik kom nie”, wat lei tot deurbraak-oplossings.
Ndebele het gesê ’n komplekse demokrasie soos Suid-Afrika s’n kan nie oorleef met ’n enkele gesag nie.
Net veelvuldige owerhede binne ’n grondwetlike raamwerk “het ’n ware kans”.
“Kan ’n deel van die probleem wees dat ons nie in staat is om die idee van ‘opposisie’ te hanteer nie?
“Ons is verskrik dat enige van ons ‘die opposisie’ kan word.
“Dit is tyd dat ons die koms voorsien van ’n oomblik wanneer daar nie meer ’n enkele, oorweldigende, dominante politieke mag is soos wat nou die geval is nie.”

Ndebele het gesê: “Ek glo ons het dalk ’n oomblik bereik wat nie fundamenteel verskillend is nie van die ontnugterende, tóg hartversterkende nasiebourealiteite wat gelei het tot Kemptonpark in die vroeë jare negentig.”

“Die verskil tussen toe en nou is dat die swart meerderheid nie nou na wit landgenote oor die onderhandelingstafel kyk nie.

“Die swart meerderheid staar homself in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.”
Dit is weer “tyd vir visie”, het Ndebele gesê.

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept