Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
01 December 2021 | Story André Damons | Photo Charl Devenish
Prof Felicity Burt, expert in arbovirology in the Division of Virology at the University of the Free State (UFS) and the National Health Laboratory Service (NHLS).

Even though not much is yet known about the new COVID-19 variant, Omicron, the presence of a high number of mutations – more than 30 – in the spike protein of the variant raises concern. 

This is according to Prof Felicity Burt, expert in arbovirology in the Division of Virology at the University of the Free State (UFS) and the National Health Laboratory Service (NHLS). According to her, although Omicron is highly transmissible, further epidemiological data is required to determine if it is more transmissible than the Delta variant.

On Friday 26 November, the World Health Organisation (WHO) declared the new variant, B.1.1.529, a variant of concern (VOC) and assigned it the name Omicron. This assignation was based on advice from the Technical Advisory Group on SARS-CoV-2 Virus Evolution (TAG-VE), an independent group of experts responsible for monitoring and evaluating emerging variants. The following are considered when categorising a newly identified variant – are there mutations (changes in the viral genes) that are known, or that have the potential, to affect the characteristics of the virus, such as transmissibility, disease severity, immune escape, diagnostic or therapeutic escape; is there significant community transmission or increasing prevalence in multiple countries over time; are the public health and social measures effective against the variant.

With each new variant, the public health concerns are dependent on the transmissibility of the variant, the ability of the virus to escape immunity from natural infection or from vaccination, and the severity of illness caused by the variant or any change in clinical presentation. In addition, the ability of current diagnostic assays to adequately detect the variant and effectiveness of public health and social measures, must be considered.

We know, we don’t know 

Answers are derived from existing epidemiological data, laboratory research, and theoretical considerations. Although we can make some predictions based on the mutations identified and the location of these mutations, the epidemiological data and laboratory research are essential to answer with certainty, and this can take some time. The presence of a high number of mutations – more than 30 – in the spike protein of Omicron, raises concern. What do we know and what don’t we know?

“What we don’t know is whether these mutations have changed the severity of disease caused by the virus. We do know that the diagnostic PCR tests currently used in South Africa are not compromised by the presence of these mutations, and in fact, one of the molecular assays commonly used to target three regions of the virus, can be used as a rapid biomarker to detect the variant. Although sequencing of the genome is used as confirmation, this assay provides a useful rapid biomarker that can be used to detect the presence of the variant; subsequently, PCR results have shown that the variant is likely already present in most provinces in the country,” says Prof Burt, who currently holds an NRF-DST South African Research Chair in vector-borne and zoonotic pathogens research. 

There is also preliminary epidemiological evidence that reinfections are occurring. According to her, the occurrence of reinfections suggests some degree of immune escape; however, we do not know the extent of immune escape or the contribution of waning immunity towards reinfections. “Laboratory tests, in which the live virus is tested against samples from both recovered and vaccinated people, are required to confirm whether existing antibodies can neutralise the variant. The tests for neutralising antibodies require specialised facilities and is dependent on culturing the virus. 
“These tests are already underway in the country and should provide more information in the coming weeks. 

Neutralising antibody tests, although time consuming, are relatively easy to perform compared to tests to determine the role played by other arms of the immune response.”

Vaccines still best option to fight COVID-19

Prof Burt, who has worked on viral haemorrhagic fevers and arboviruses at the National Institute for Communicable Diseases (NICD), says it is known that vaccines are highly effective in reducing the severity of disease and fatalities in individuals infected with other variants, such as Beta and Delta, despite mutations in critical regions of the spike gene in the variants. 

The epidemiological data acquired from cases and the results of laboratory tests for neutralising capability will contribute towards understanding the effectiveness of the vaccine against Omicron. The questions regarding severity of the disease and level of protection from previous infection and vaccines are priority areas to understand the impact of this variant. The early identification of the variant and the initiation of vital research and data analysis highlight the importance of genomic surveillance.

Cases of Omicron have already been confirmed in Israel, the United Kingdom, Europe, Australia, and Africa. Travel restrictions have previously been shown to be ineffective in stopping the geographical spread of new variants, merely delaying the inevitable, and at significant cost to economies. “We know with certainty that vaccination has reduced the severity of illness and death with previous variants; even in the face of reduced neutralising ability, there was sufficient protection to save lives,” says Prof Burt.  

She concluded, “Globally, the impact of vaccination is evident in countries experiencing fourth waves, with a reduced number of deaths compared to previous waves. Many decisions in life are based on a risk assessment and consideration of the pros and cons. Vaccines save lives. Vaccines definitely boost waning immune responses from natural infection.” 

“This is certainly not the time to reject the vaccine based on perceived risks from inaccurate social media spreading harmful disinformation compared to the known risks associated with contracting COVID-19 and the known protection against severe disease afforded by the vaccines.”

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept