Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
19 March 2021 | Story Nombulelo Shange | Photo Andre Damons
Adnombulelo
Nombulelo Shange says this year it is important to look inward, focus on individual healing, growth and reflect on the losses pre- and post-COVID-19.

By Nombulelo Shange, lecturer in the Department of Sociology, University of the Free State

With Human Rights Day nearing it is important to remember the sacrifice of those who lost their lives in the 1960 Sharpeville Massacre in the fight for our freedom. This year I think it is also important to look inward, focus on individual healing, growth and reflect on the losses pre- and post-COVID-19.

The strength and resilience of the Sharpeville community is an important reminder of the hardship we have to overcome; it is an important reminder that we can overcome even this challenge. But on this Human Rights Day our strength lies in our vulnerability and being strong enough to admit we are not okay and ask for help even when societal norms make it hard to do so. Do this without being embarrassed or carry resentment when those we lean on can’t be there because they are also not coping. And for those who give a lot of themselves, it is okay to admit that you have nothing left to give and that you need time to replenish yourself because you can’t bring light into other people’s lives while your own flame is dimming.

The collective cannot be strong when individuals are broken

Many of us were raised in families where communalism, ubuntu and caring for the collective are prioritised over the individual. And to put ourselves and our own wellbeing first feels like a betrayal of these virtues we were brought up with. But I would argue the opposite is true, the collective cannot be strong when it is made up of broken individuals.

Not putting ourselves first would be a betrayal to the same ideals of ubuntu many of us were brought up with. It sounds like a contradiction because we are taught to look at the world in polarised ways and ubuntu ends up being portrayed as a philosophy that puts the masses first and sometimes at the expense of the individual. We see this kind of thinking and application in our own lives where families and communities at times uncritically impose ideas and practices that seemingly benefit the community over individuals. We see it in African discourse that theorises ubuntu and its relevance to traditional and modern spaces, its relevance in human rights discourse, decolonial discourse that broadly calls for “African solutions for African problems”. All of these are important and provide useful analysis, but they sometimes erase the individual.

Individualism is associated with Western imperialism and is rejected and vilified

Individualism is often rejected and vilified because it is associated with Western imperialism that saw the introduction of a greedy capitalist system in Africa that goes against almost every core belief we have. The capitalist system broke our connection to the environment and turned it into a commodity to be exploited for economic gain. It pushed competition and individual wealth over social wellbeing and community. And most importantly it took everything from Africans, our land, language, culture and sense of self. So as we grow and rebuild, it is difficult for us to imagine that these two seemingly contradictory ideals can coexist, where individualism is celebrated and encouraged for the betterment of a collective that will be stronger because it is made up of strong individuals. Instead we polarise, we conclude that if Western imperialism is exploitive and individualism is closely associated with it, then individualism must be bad too. If ubuntu and the collectivist thought around it protected the environment and promoted social wellbeing, then collectivism is good and to question it is to put your own selfish individual needs over the needs of the community and collective human rights.

But if we step away and look at ubuntu beyond our polarised ways of thinking, we see that ubuntu does place a great deal of importance on the individual. The main theoretical tenet of ubuntu says, “Umuntu ngumuntu ngabantu”, which translates to “I am because we are”. This expression shows the mutually beneficial coexistence of the individual and the collective. The collective is nothing without the individuals, and if the individuals who make up the collective are weak, the collective will also be weak. Individuals also need the community for their own enrichment, sense of self and overall wellbeing. If individuals are not nurtured and supported by the collective, they will not be able to give back to the collective, and the cycle continues.

It is time for us to focus on healing and introspection

So, what do we do when our collectivism is threatened by a global pandemic that is threatening to topple even the world’s strongest nations? What do we do when we can no longer tap into the collective strength we have built everything on? So much of our way of life is built on this collective strength as Africans, from the monthly stokvel meetings that offer people solutions to the worst socioeconomic challenges, while offering support and strength. Even church spaces are more than just a place to worship. It is here where people discuss the challenges faced by the community and offer whatever they can to address them. Our funerals and weddings do not just bring families together they bring communities together in shared grief or celebration. You do not even have to invite neighbours to events. The moment they see the tents, chairs, animal sacrifice etc arrive, they come days prior to the event to help the family prepare, celebrate, or cry. Even our ritualistic healing practices are not an individual lonely process in the way that Western biomedical models offer healing. At some point or another, the involvement of family and even the community will become important in African healing practices.

COVID-19 has threatened all of this and future environmental and public health crises might test us even more than COVID-19 has. I think this is the time for us to focus on healing and introspection, many of us were broken long before the pandemic hit. We have carried past intergenerational traumas into our present, but we have an opportunity to ensure that we do not carry them into our futures. We have been depleted by systems that seek to erase our entire existence as people of colour, women, LGBT+ communities and people with disabilities. After a while we start to believe that we are not worthy of love, we believe our poverty is a result of our own laziness and discount the fact that we have been starved of opportunities and resources. We stop challenging the abuses of our individual and collective human rights. This forced isolation is an ideal time to reflect on these things, heal and build ourselves as individuals through talking and sharing deep intimate pain with loved ones, trying to be in nature, attempting to “phahla” or mediate. The process will be different for everyone. Our own mental health depends on it and so does part of our ability to access our human rights. The restoration of our strength as communities will also depend on it during COVID-19 and beyond.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept