Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
22 October 2021 | Story Prof Francis Petersen | Photo Sonia Small (Kaleidoscope Studios)
Prof Francis Petersen is the Rector and Vice-Chancellor of the University of the Free State (UFS).

Opinion article by Prof Francis Petersen, Rector and Vice-Chancellor, UFS.


 

October has become synonymous with a sensitivity around mental health issues and orchestrated attempts to reach out to those burdened with the strain of work, financial, and personal pressure.

But towards the end of 2021, we find ourselves in an altered world, where reaching out has become a bit of a dilemma.   
What we perhaps need now is to go back to the drawing board. And start with one.

Social distancing seems to be the exact opposite of social outreach. It seems to imply withdrawing a hand instead of extending it; staying static instead of going out; soaking up support and advice instead of selflessly sharing it. So, how on earth do we reach out to people under these circumstances? 

Effects of isolation

One of the great and sad ironies of the COVID-19 pandemic is that it has not really resulted in the overriding sense of community and solidarity that often accompanies severe communal hardship. Normally, there is nothing that unites people like a common adversary. But even though we are faced with a situation that affects absolutely all of us, so many people have never felt so isolated as now.

We are all in the same boat. Yet many people constantly feel as if they are drifting alone on their own little life rafts, just hoping to survive as they desperately try to ride out the storm. 

Psychologists on our campuses report that they are seeing more students than ever before, as more of them seem to muster up the courage to attend an online counselling session – which some find less daunting than a face-to-face consultation. And while it is encouraging to note that those in need are indeed making use of the services on offer, these virtual interactions have their own challenges and limitations. Counsellors find it difficult to read patients’ body language and to gauge aura and atmosphere. It is often hard to reach out and connect with someone who is not near you. 

Our limited and restricted interactions seem to worsen the isolation. Although we are down to alert Level 1 in terms of lockdown regulations, many individuals and workplaces are still cautiously – and wisely – limiting social interaction as far as possible.  We don’t just bump into colleagues and acquaintances in passages and at meetings anymore. And if we do see someone, our masked faces often expose little about how we really feel. Social media profiles similarly reveal very little, often displaying smiling, positive images that may be deceptive – not to mention several years old.

Deliberately reaching out

I believe what we need now is to deliberately reach out to those around us. We simply can no longer rely on chance encounters to find out how people are really doing. And when we do reach out, our interactions need to be deeper than just the superficial enquiries about physical health. Our concern needs to stretch further than just wanting to know if those around us are physically surviving this pandemic. We need to be sensitive enough to pick up whether they are coping under the huge mental strain that fear and uncertainty can bring. And we need to offer genuine care and support if they don’t.

It starts with self-care. The old adage that you ‘can’t pour from an empty cup’ remains true. We need to look after our own physical and mental well-being first.

Institutional self-care needed

Institutions need to do systemic self-care too. We need to have risk strategies and measures in place to make sure that we survive the ramifications of this pandemic. And once that is in place, we urgently need to take care of our employees.
At the University of the Free State (UFS), we have started a comprehensive, integrated effort to look after the health and wellness of our staff as well as our students. Programmes have been put in place to monitor and evaluate mental-health needs, and interventions that are carefully designed to address them. Self-care workshops, podcasts, and webinars frankly address issues such as ‘loneliness and working from home’, ‘building resilience’, and ‘managing fatigue’. 
I believe that in the current climate, initiatives such as these should no longer be seen as extra add-ons offered benevolently by employers; it should be viewed as equally essential as a pay cheque at the end of the month.
As institutions, we are continuously pre-occupied with how we can serve the masses. Programmes and policies are developed to apply to all. But from time to time, we must also be able to reach out to the one. We need to be able to cater for those individuals at risk of falling through the cracks.

At the UFS, we launched the No Student Left Behind campaign at the beginning of the pandemic to ensure that all our students were able to make use of online teaching and learning facilities to complete the academic year. 
And here lies another bit of irony – this time in a positive sense: Technology has actually enabled us to be more personal.  Using advanced data analytics, we can pick up patterns in how students use our online learning offerings, enabling us to zoom in on those who are not regularly logging in and may need individual attention and assistance. We can identify what they are struggling with and help them – one by one.

One person is all it takes

To me, the ‘value of one’ is poignantly and heart-warmingly illustrated through the ‘Khothatsa Project’ (derived from the Sesotho word meaning ‘to inspire’), initiated by our Centre for Teaching and Learning. Students were invited to write about how individual lecturers inspired them, to which the lecturers replied with a letter of their own. Small, personal exchanges in the form of old-fashioned communication. One lecturer, one student.

It once again proved how one small act of kindness and recognition can spread much wider than initially intended. Because in the end, these stories were put together in a publication, shared on online platforms, and now serve as inspiration for many students and lecturers, as well as a wider readership – many of whom are yearning for this kind of personal exchange.

Lea Koenig, a now retired lecturer in Extended Programmes offered on our Qwaqwa Campus, accurately sums it up in her foreword to the publication:
“To connect with another human being on a cognitive and emotional level leaves permanent, healing change. This is transformation of the purest kind. I am proud to be part of an institution that can showcase these relationships and the change it brings in our lives, but also the huge potential to change the world.”    

Lea’s words and the entire Khothatsa Project once again reminded me of the immense potential and saving power that lies in sincere one-on-one interaction. And maybe this is how we should approach Mental Health Month this year. As an opportunity to really reach out and get involved with at least one person who is taking strain.

After all, a drowning victim does not have much need for a shower of virtual well-wishes and a stream of sympathetic words. He/she needs something tangible. Something close and real – a real-life life buoy. 
And normally, one is enough. 

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept