Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
08 October 2021 | Story Angie Vorster | Photo Supplied
Angie Vorster is a Clinical Psychologist in the School of Clinical Medicine, University of the Free State (UFS), and believes that the only way to get rid of COVID-19, or at least to continue our lives alongside it, is for all of us to be vaccinated against this deadly virus

Opinion article by Angie Vorster, Clinical Psychologist in the School of Clinical Medicine, University of the Free State.


The World Mental Health Day campaign has chosen ‘Mental Health in an Unequal World’ as the theme for 2021. This is partly to raise awareness of the distinct polarisation between countries and individuals that has been highlighted by the COVID-19 pandemic over the past two years.  Access to health-care resources is significantly impinging the ability of countries across the world to address the effects of the pandemic, and stark inequality regarding pivotal elements such as access to vaccines has become visible. Obtaining, storing, and distributing vaccines has proven to add another burden to countries that are already financially and resource-impeded. Yet, once South Africa was lucky enough to secure adequate amounts of vaccines, we were faced with a baffling dilemma. How to get our residents to actually take it? In trying to understand the psychology behind vaccine hesitancy, it is interesting to note that the World Health Organisation listed vaccine hesitancy (delaying or refusing vaccination) as one of the top ten threats to global health – well before the outbreak of the COVID-19 virus. 

Understanding why people refuse or resist vaccination

To understand why people – who are otherwise reasonable, conscientious, and informed individuals – would refuse or resist vaccination, it is helpful to look at the 5C model. The first aspect is confidence – the extent to which the person trusts that the vaccine is safe and will in fact do what it is said to do. Confidence is also affected by the level of trust that the individual has in the system that dispatches the vaccine – consequently, individuals who are hesitant to vaccinate are likely to be suspicious of authority figures and structures. Another factor is the number of constraints that individuals face in accessing the vaccine. If there are many barriers (e.g., unable to afford transport to the vaccination site, unable to take time off work, etc.) in terms of the calculation of costs versus benefits, obviously it would be easier to delay or refuse vaccination. Interestingly, perceived scarcity makes items/events more desirable. Perhaps it is the very fact that the vaccine is free and available that makes people not interested in receiving it. 

Having a sense of collective responsibility and altruism are important characteristics in those who submit to vaccination. People who refuse vaccination tend to be more individualistically orientated and less motivated by the greater good of all, than by their own personal preferences. And this brings us to the final C, which is complacency. People who perceive the risk of COVID-19 as low tend to feel less urgency to vaccinate. Unfortunately, these are the patients who admit to COVID ward front-line workers that they now regret not getting vaccinated when they had the chance; instead, they frequently come to this realisation once their prognosis is terminal and they are facing the harrowing reality of dying, separated from their loved ones. 

And then we all know someone who believes in an ‘alternative’ explanation for the COVID-19 virus and its vaccine. There are many hypotheses as to why people prefer conspiracy theories over scientific truth – some of which include the fact that the science behind understanding viruses and their prevention is quite abstract and too complicated for lay people to understand. Unless they witness the devastating impact of the virus first-hand – it may be difficult to comprehend that an invisible entity can do so much damage. Another explanation is that the truth of a natural disaster such as a pandemic, which can occur at any time, randomly, and without warning, catching humanity off guard, is just too frightening to accept. So, it makes us feel safer to believe that humans ARE in fact in control and actually created COVID-19 for some larger sinister goal. Otherwise, we are left to contemplate how utterly vulnerable we all really are. Instead, we deny reality and substitute it with something that makes us feel a bit better. 

How to encourage all citizens to get vaccinated

So, how do we encourage all citizens to get vaccinated in order for our society to regain some pre-pandemic normality? Force, anger, and frustration (which are undoubtedly justified, particularly by those who work on the front line, and by those who have lost loved ones due to this virus) are not going to get us there. Instead, we need religious and other leaders to set the example and publicly advocate for vaccination. We need to tailor the information to the vast majority of South Africans who are not science-literate, making it accessible and understandable in their home language. Unfortunately, there is a significant percentage who will not be swayed by these actions, and for these fellow South Africans I have the following message:

It does not matter anymore whether or not COVID-19 is in fact the product of a global conspiracy and whether or not the companies that create vaccines do so only for financial gain. It does not matter that this all happened very fast and that we all realised how terribly weak and vulnerable the human body is. What does matter is that this virus is here. In our homes, our schools, cities, and country. And the only way to get rid of it, or at least to continue our lives alongside it, is for all of us to be vaccinated. We have science – facts, not opinions or feelings or theories or beliefs – to tell us that vaccines are safe and effective. In ten years from now, this will be the plague of 2020. I hope that you will be able to say that you were brave, even though you were scared, even though you were unsure, even though you might have been fine without the vaccine, but that you were strong enough and kind enough and human enough to do this small thing for the greater good of humanity. And our children will thank you for restoring connection and hugs, concerts, and playtime at school without distancing and sanitiser and masks. You will have done something important. For your community and your country and in fact, the world. This is your chance to be part of a great victory of humanity over a seemingly insurmountable tide of death and suffering. Our hope lies in you. Take this great responsibility, wear it with pride and importance, and meet us at the other side of COVID-19.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept