Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
20 September 2021 | Story Nombulelo Shange | Photo André Damons
Nombulelo Shange, Lecturer in the Department of Sociology, asks what it would look like if we looked inward and invested in our own indigenous methods of nurturing and encouraging this and similar practices? Could other important scientific innovations emerge from it?

Opinion article by Nombulelo Shange, Lecturer in the Department of Sociology, University of the Free State.
Last year I wrote an opinion piece on the importance of indigenous knowledge, especially in healing practices. The piece detailed the origins of modern vaccines as an old, culturally appropriated African practice that was instrumental in fighting smallpox in 1700s Europe. That piece is perhaps even more significant this year, as many Africans are afraid of the COVID-19 vaccine. The hesitancy comes from a distrust of Western medicine, which has been responsible for many atrocities all over the world, as well as the South African biological warfare created by the apartheid government and led by Wouter Basson, who was dubbed ‘Dr Death’. 

African knowledge systems have come a long way – from being overlooked as valuable sciences or being misrepresented by Western scholars, who for a long time saw themselves as the only suitable custodians of our experiences, ideals, history, culture, and knowledge. Today, although a lot more needs to be done, we are seeing a rise in African intellectuals, practices, and solutions. In the academy, we see this in the calls for decolonised education, which has emphasised the importance of Southern African scholarly contributions locally and internationally. 

In our day-to-day lives, we also see this shift towards reclaiming African solutions to deal with modern-day challenges. Practices such as visiting sangomas/traditional healers and the general practising of African traditional religion were seen as taboo or often labelled as hedonism. Many were forced to acknowledge their ancestors or perform sacrifices in private. But today, many are openly practising their cultural rituals when they want to give thanks for good fortune, when they are struggling to find employment, and for both physical and emotional healing that individuals or the collective needs. Although not ‘scientifically verified’, the African herb called umhlonyane helped many during the COVID-19 pandemic, especially during the major waves that overwhelmed and threatened to cripple our healthcare system. Many have turned to this herb as a solution to help them fight COVID-19. Umhlonyane is commonly used by sangomas for a variety of reasons; to boost the immune system, for patients with illnesses that attack the respiratory system, and many other things. This kind of revitalisation and mainstreaming of indigenous knowledge systems and epistemological pedagogies can undo challenges such as vaccine hesitancy and general distrust of biomedicine, while elevating African knowledge.

The missing link

Despite these and many other positive strides that place African knowledge at the forefront, something is still missing, because we are still far from where we need to be as a continent. There are many things we can draw from to make sense of why the progress is slow. We could draw from the usual arguments around the missing, undervalued African Renaissance. We could also argue that while African ideals are gaining prominence, they are often only invoked as an ‘alternative’ or afterthought. Arguably, even with umhlonyane, it was only from desperation that people turned to it. All of these are valid, but I also what to argue that we are limited by a kind of epistemological slavery, where we use conflicting Western systems of knowledge production in producing African knowledge. We rely on Western methodologies for knowledge production, Western schooling systems for how we engage with and use the knowledge, and even Western systems for how we store and preserve the knowledge. 

Trapping African knowledge in Western epistemology

The April Cape Town fire, which has spread to the University of Cape Town and destroyed the African Studies library, is one illustration of the danger of trapping African knowledge in Western epistemological systems. Much of what was lost in the fire is work that will most likely be lost forever; it is possible that no other records of it exist elsewhere. The issue is that in Africa, knowledge is communally produced, shared, and owned. Western systems encourage the containment and individual ownership of knowledge. Traditionally, African knowledge is often shared in the sense that the process of producing and sharing this knowledge is done as a collective and is built into the day-to-day practices rather than being crafted as a separate experience in the way that mainstream Western education and research is done. 

Reimagining African epistemology 

There is an important method of passing down useful skills that you still find in African households even today. As kids, we often hated it, because it took us away from our games, watching TV, or general leisure time. As Zulus, we refer to it as ukuthunywa/thuma – the English translation of ‘running errands’ does not adequately represent what it means, but it will do. I want to argue that this practice has traditionally been an important epistemological tool for producing and sharing knowledge. As a child growing up in a family of farmers, for example, you are taught how to be a farmer through these ‘errands’. You might start off with small requests, such as having to watch while the grown-ups or older children perform certain tasks; as time goes on, you are expected to take on more and more responsibilities in the family trade or even in helping neighbours and other community members. Even when it came to storing and preserving knowledge, it was done in such a way that it was still easily accessible. It would be stored as rock art, songs and performances, everyday crafts, and practices. And contrary to Western beliefs that Africans never wrote or documented, for cultures such as the Egyptians and Ashanti, knowledge was even stored as written inscriptions. 

When we move away from ukuthunywa towards the more Western mainstream, some challenges arise. Students are almost exclusively taught in theoretical ways, separate from their everyday experiences, which makes it difficult to understand and value the knowledge and its place in society. Knowledge goes from being communally owned to being owned by an individual researcher or institution, which limits who has access to the information, who has the right to use it, and even limitations on how it can be used. At times, even the communities from which the knowledge originally came, are limited by copyright laws. I want to argue that if we had created African knowledge using African practices or possible methodologies such as ukuthnywa, the loss of the UCT African Studies section wouldn’t have felt so bad, because the knowledge would be actively existing in society and the ability to recreate and redocument it would feel within reach. 

The freeing of our indigenous knowledge systems requires that we shift from looking outwards for solutions. For example, instead of looking towards dangerous fossil fuel and expensive Western renewable energy solutions to address our ongoing energy crisis, why not look inward and invest in our own indigenous methods of creating cheaper, sustainable biogas using animal and food waste. Imagine if we did it in ways that empowers black rural women who are the custodians of this knowledge, so that while dealing with the energy issues, we simultaneously address poverty and environmental degradation. What would it look like if we continued to nurture and encourage this and similar practices? Could other important scientific innovations emerge from it? Could it grow to the level of informing global discourse? Could we finally be uhuru?

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept