Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
20 September 2021 | Story Leonie Bolleurs | Photo Supplied
Prince Matova, a PhD student in the Department of Plant Sciences, has been working on breeding a maize that can resist the fall armyworm (FAW) – a maize-eating pest. Later in September, he will receive the Young Scientist Award from the Plant Mutation Breeding Division of the International Atomic Energy Agency (IAEA) and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO).

Prince Matova, a PhD student in Plant Breeding at the University of the Free State (UFS), received the Young Scientist Award from the Joint Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO)/International Atomic Energy Agency (IAEA) Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture for excellence in plant mutation breeding.

The IAEA Director-General, Mr Rafael Mariano Grossi, will officially announce the award at the 65th regular session of the IAEA General Conference that will take place later in September this year.

The award is given to scientists younger than 40, who have made a significant contribution and impact in the field of mutation breeding.

Matova, a researcher, research and agronomy manager, and maize and legumes breeder at Mukushi Seeds (Pvt) Ltd in Harare, Zimbabwe, says: “People have seen the little work that I have done, and they were happy with it. That makes me happy too.”

Other contributions

In the ten years collaborating with the IAEA, practising mutation breeding, Matova – who believes innovative thinking and self-motivation to be contributing factors to a successful scientist – has also been recognised for other outstanding contributions. These include the release of a cowpea mutant variety in 2017 and its wide dissemination across Zimbabwe, as well as the modernisation of the maize and cowpea national breeding programmes. He has also contributed two publications and appeared twice at IAEA Plant Mutation Breeding symposia. Furthermore, Matova has trained other scientists and fellows across Africa and collaborated with centres of excellence in plant breeding, research, and development.

Growing up, he never guessed that he would one day become an agricultural scientist. Matova was, however, very good at biology and believes that this is one of the reasons why he ended up in crop science. “I am enjoying every moment of it. I love innovativeness and inventions and I view hybrid maize variety development as the greatest innovation in plant breeding. Working for Mukushi Seeds is inspiring; I have a young and dedicated team and the environment allows me to explore my full potential.”

“I feel science solves problems and every day as I do my breeding work, I have this desire to achieve greatness by developing a super maize hybrid,” he says.

Displaying excellence

For the past three to four years, Matova has been working to breed maize varieties that can resist fall armyworm (FAW) – a maize-eating pest. He says the pest has caused significant maize crop yield and economic losses across Africa.

More than 300 million smallholder farmers across sub-Saharan Africa rely on maize for food and livelihoods. “These farmers have limited capacities to control the pest. They are using insecticides, which we have seen to effectively provide immediate control of the pest.” However, these pesticides have environmental and health issues. “It is against this background that we, as plant breeders, felt it was important to develop varieties that are resistant to the pest. It is a more environmentally friendly, less expensive, and more sustainable solution,” explains Matova.
In his research, he evaluated the breeding potential of exotic FAW-resistant donor lines with local lines. He also investigated the resistance response and stability of local cultivars and inbred lines against FAW. 

While working at the Zimbabwean Department of Research and Specialist Services (DR&SS), Matova collaborated with the International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT), the University of Zimbabwe, the UFS, and the IAEA to look into the possibility of using mutation breeding in maize crop improvement, with the intention to enhance FAW-resistance in maize genotypes.

He introgressed FAW resistance into the elite breeding materials at both DR&SS and Mukushi Seeds, where he is currently working. Matova believes that although FAW resistance is currently a nice-to-have trait, going forward, all maize varieties released should have a baseline resistance to FAW.

Ultimately, his work generated important information that can guide research and maize breeding for FAW resistance in Southern Africa. All this information is free for researchers to use for the betterment of Africa and the world.

Inspired by greatness

There are a number of people in the industry and academia who have inspired Matova. The list includes Dr Cosmos Magorokosho (CIMMYT), Prof Hussein Shimelis (University of KwaZulu-Natal), Dr Fatma Sarsu (IAEA), Dr Marilyn Warburton (Agricultural Research Service in the United States Department of Agriculture), Dr Amsal Terekegne (ZAMSEED), and Dr John MacRobert (Mukushi Seeds). They all contributed in one way or another to influence Matova in a positive way towards becoming the passionate scientist he is today.

Besides this list of prominent names, Matova says that he was more recently also motivated and encouraged by his PhD supervisor and mentor, Prof Maryke Labuschagne, Professor in Plant Sciences at the UFS. “She is a very special person doing a wonderful job. Prof Labuschagne is kind, thorough, hardworking, and a good mentor,” he states.

Prof Labuschagne is very proud of Matova for receiving this award. “He has been working really hard, and this is a wonderful recognition of the time and effort that he has invested in his research,” she says.


News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept