Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
09 September 2021 | Story Dr AA George | Photo Supplied
Dr AA George, Clinical Psychologist at the Free State Psychiatric Complex and Senior Lecturer, Faculty of Health Sciences, University of the Free State.

Opinion article by Dr AA George, Clinical Psychologist at the Free State Psychiatric Complex and Senior Lecturer, Faculty of Health Sciences, University of the Free State.


A fleeting thought of suicide is not an uncommon experience for quite a number of people, especially during moments of stress or strife. Sadly, for some, their surrounding circumstances or confronting situations seem so insurmountable that these evoke feelings of despair, hopelessness, and constrict the individual reasoning abilities to a point where suicide seems to be the only reasonable solution to their problem. Thinking about ending one’s life (suicide ideation) on a frequent basis can lead to increased pre-occupation with suicidal thoughts, to the point where a detailed plan is put into action – also called a suicide attempt. Optimistically, we hope that the suicide attempt is effectively managed towards a complete recovery, with the necessary interventions. If loss of life has occurred due to the suicide attempt, the individual has completed suicide. Although the suicidal mindset focuses on eradicating the pain or stressor, the left-behinds (surviving family/friends) are often shocked or disillusioned by these acts, an aspect often less discussed. 

A glance into suicidal thinking

“Take the saddest/most embarrassing moment in your life and multiply this by 1 000
Then subtract your libido, self-confidence, and appetite
Now add feelings of slipping deeper and deeper into a state of pain and non-resolution”
(Author unknown)
This suicidal experience is associated with thoughts such as:
“There is no point in going on”
“Nothing I do will be able to help me”
“I’m probably better off dead”

“Even though I try, I will make no difference”


Who are most at risk?

The global trend of suicide prevalence has changed over the past few decades. Initially, the adult and elderly population were at higher risk, which was in line with the age-related stressors (loss of employment, financial debt, divorce, illness, experiencing a growing number of losses, as well as the experience of loneliness) during these age groups. Currently, the suicide picture has significantly swung the pendulum to the point where the age group of 15-29 years is at the highest risk of suicide (WHO, 2021). Accordingly, one person complete suicide every 40 seconds, and for each suicide at least 20 or more persons will attempt suicide. Within the confines of South Africa, the South African Depression and Anxiety Group (SADAG) expressed much concern about the youth, given that 17,6% of teens considered attempting suicide, while more than 20% of 18-year-olds had one or more suicide attempt. These alarming figures cannot be viewed with complacency and need our urgent attention as community, professionals, and government. 

Why our youth are at higher risk

Transitioning into adolescence and then into early adulthood is typically accompanied by a number of challenges and adjustments. Such challenges are varied, and depending on an individual’s resources and support, many social exposures (alcohol and other recreational substances, romantic relationship challenges, competitive educational environments, poor parent-child relationships, to name but a few) may be satisfactorily traversed. Unfortunately, many of these challenges transgress into stress factors which, if allowed to escalate, can negatively impact on the individual’s mental health.

In addition to these social pressures, South Africa is viewed as one of the more violent countries in the world, while its high unemployment rate and associated repercussions have placed inordinate stressors on family well-being (OSAC, 2020). Compounding this effect, is the presence of uncertainty in the socio-political arena. These economic uncertainties contribute to a strained societal environment in which the most vulnerable are often neglected in terms of adequate and efficient resource provision. The youth are more impulsive and less skilled in problem solving, thereby increasing their vulnerability to the above stressors. 

Reading the warning signs 

IS PATH WARM (APA, 2010)
I – Ideation: Talking/asking about suicide content
S – Substance use: Substances can disinhibit protective impulses and serve as a means to escape the unbearable/painful thoughts
P – Purposelessness: Questioning meaning in life, including your purpose
A – Anxiety: Agitated and emotionally difficult 
T – Trapped: Feeling that this situation is inescapable
H – Hopelessness: Loss of purpose and meaning
W – Withdrawal: From family, friends, social and community activities, and previously engaged-in groups 
A – Anger: Rage, uncontrollable anger, vengefulness
R – Recklessness: Don’t care attitude, inconsiderate and reckless actions seemingly without cause 
M – Mood changes: Mood improves in a positive manner, happier, more agreeable, etc.

Tell-tale warning signs:
• Significant changes in academic marks or uncharacteristic absenteeism from classes/lectures
• Uncharacteristic sharing, to the point of giving away precious possessions
Risk factors for suicide
The presence of risk factors compounds the probability that suicide behaviour may occur (Turecki & Brent, 2016; WHO, 2021).
• Previous suicide attempt: Still the number one factor that predicts future attempts
• History of suicide: Family history or attempts by close friends increase risk
• Alcohol/substances: Decreases inhibitions and causes mind-altering changes 
• Life situations: Marital separation, romantic break-up, difficulty adjusting to new circumstances
• Recent loss: Death of a person very close, physical amputation or loss of other physical functions
• Limited social resources: Poor support system by family, friends, etc.
• Psychiatric history: History of a mental illness or presence of psychotic conditions
• Various forms of trauma
• Stressful life experiences: Household violence, criminal violence, disaster situations, physical illness, chronic diseases, financial or legal difficulties

Responding to suicide

Suicidal thinking consists of constrictive thought patterns that seem polarised; however, research has indicated that reasoning is still possible and that a suicidal individual can change their mind (Yasgur, 2016). For the individual who is suicidal, the following ‘tips’ may prove useful (Malema, 2019; WHO, 2019).
• Take your mind off and rest by counting digits backward from 10 to 1
• If you feel angry, avoid the situation, but face it again after 10 minutes
• Accept help from colleagues and friends to deal with your worry
• Participate in distraction activities, e.g., regular exercise, regular sleep, or good nutrition
• Seek professional help, as this is key in helping you deal with your problems
As a family member or friend, you may become aware that someone is suicidal
• Do something now. Avoid delaying, ignoring, or denying
• It is a shock to your system. Acknowledge it, BUT know that you are targeted for help
• Support emotionally. Be there for them 
• If you can, enquire about possible methods being considered and, where possible, remove any dangerous items
• Get extra help and accompany them. Make suggestions and listen to the person’s wishes regarding who they might talk to

• Do not withdraw suddenly after the person has been stabilised

Professional help is available and can make a big difference. Consult a GP or go to your local casualty department, where you should receive some help and be referred to a psychologist and/or psychiatrist, depending on the need. These professionals will be able to do a risk assessment and advise accordingly in terms of treatment and a psychotherapy plan to assist, support, and guide the person towards coping more effectively with life challenges.

Concluding

COVID-19 is the most recent global health challenge that has placed pressure on health facilities. Most notably, developing economies seem to have been under greater response pressure in managing the pandemic. Some evidence suggests that a short-term decrease in suicide rates following the immediate aftermath of the pandemic onset was noticeable. Disaster events seem to trigger what is called the ‘pulling together effect’, leading to an environment filled with social concerns, cohesiveness – including the presence of social and emotional support – which are also needs that buffer the effects of suicide behaviour (Gordon et al., 2011; Wilkinson & Pickett, 2020; Zortea et al., 2020). Unfortunately, as the levels of hope in managing the pandemic have become more palpable, the ‘pulling together effect’ tends to decrease in effect. As the presence of the pandemic extended over time, the measurable risk of depression and suicide screening numbers steadily increased, especially in females (Mayne et al., 2021).

Suicide has been a public health challenge for many centuries, and we have learnt a great deal about the personal, social, and interactional dynamics related to suicide behaviour. As mentioned earlier, effective management warrants responses from all levels of society, and South Africa is currently in urgent need of a national suicide prevention strategy policy. Unfortunately, the existing National Mental Health Policy Framework and Strategy Plan lacks detailed content and is not suicide prevention specific. According to the WHO (2021), the most effective response to suicide requires every nation to implement a comprehensive and multi-sectoral strategy approach plan. 

 

News Archive

Volksblad: Moshoeshoe Memorial Lecture
2006-05-27

27 Mei 2006

Moshoeshoe het mense saamgebind
KONING MOSHOESHOE kon bewys dat verskeidenheid ’n bindende eienskap kan wees. Dit blyk ’n sleutelbeginsel van sy leierskap te wees – en dit is nie ’n maklike een om te begryp nie.

Jy bereik die grootste eenheid tussen onderskeidende entiteite waar jy relatief vrye ruimte aan hulle gee om hul eiesoortige kenmerke na vore te bring.

Dít blyk uit prof. Njabulo Ndebele se gedenklesing oor koning Moshoeshoe.
Lesotho; het; onder Moshoeshoe se leierskap mense van verskeie dele van die subkontinent gelok.
Dié mense het hierheen gevlug van die verwoesting wat as lifaqane bekend geword het toe Shaka sy koninkryk met militêre onderwerping verstewig het.

Ndebele het gesê daar is algemene ooreenkoms dat die oorloë wat hieruit gespruit het, die maatskaplike grondslae van talle samelewings in Suider-Afrika geskud het.

“Dit was in dié konteks dat Moshoeshoe leierskap getoon het.”
Prof. Frederick Fourie, rektor en visekanselier van die Universiteit van die Vrystaat (UV), het gesê die lesing vorm deel van ’n groter debat oor leierskapmodelle, veral die konsep van Afrika-leierskap, en die voortgesette diskoers oor nasiebou en versoening.

Die Moshoeshoe-projek is in 2004 aan die UV begin om met Suid-Afrika se eerste dekade van demokrasie saam te val.
Die projek was deel van die UV se eeufeesvieringe in 2004.
Met dié projek word geprobeer om ’n groot Afrika-leier te vereer en die UV se verbintenis tot transformasie te toon sodat ’n ware inklusiewe en nie-rassige universiteit geskep kan word.

“As die stigter van die Basoeto-nasie, word daar wyd erkenning aan koning Moshoeshoe vir sy buitengewone leierskapstyl gegee.

“Diplomasie, versoening en vreedsame naasbestaan is van die kenmerke van sy leierskap, soos getoon in sy pogings om verskillende groepe in een nasie te verenig,” sê Fourie.

KONING MOSHOESHOE, een van Afrika se eertydse groot leiers. Hy is meer as 130 jaar gelede dood. Foto: verskaf

Waarde van openbare spraak ‘nou bedreig’
AANDUIDINGS bestaan dat die waarde van openbare spraak wat hoog deur koning Moshoeshoe van Lesotho op prys gestel is, nou onder ernstige bedreiging kan wees.

Om dié rede dra hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing op aan al dié mense in Suid-Afrika en elders wat die moed het om hul oorwoë mening uit te druk oor belangrike sake wat die samelewing in die gesig staar, het prof. Njabulo Ndebele, visekanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê.

Ndebele, wêreldbekende skrywer, het gesê dié lesing kom op ’n kritieke punt in Suid-Afrika se nuwe demokrasie.
Dié lesing, om die buitengewone nalatenskap van een van Afrika se groot leiers te eer, is eergisteraand op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) gelewer en het ’n staande toejuiging deur ’n groot gehoor uitgelok.

Ndebele het gesê die mense wat hul menings uitdruk oor belangrike sake, kan rubriekskrywers, redakteurs, kommentators, alle soorte kunstenaars, akademici, koerantbriefskrywers, nie-gewelddadige optoggangers met plakkate en strokiesprentkunstenaars wees “wat ’n spieël voor ons oë sit”.

“Selfs wanneer hulle dit waag op heilige gebied, soos sommige strokiesprentkunstenaars onlangs gedoen het, herinner hulle ons net dat selfs die heilige misbruik kan word vir doeleindes wat min met heiligheid te doen het.

“Dit is hul manier om ons te help, dalk meer diepsinnig as wat ons besef, om daardie einste ruimte van heiligheid in ons lewe te bewaar.

“Hulle verdiep ons insigte deur ons begrip te verdiep.
“Dit is gepas om hul dapperheid te vier,” het Ndebele gesê.
“Hulle herinner ons dat leierskap nie al is wat ons doen wanneer ons in ’n sekere magsposisie geplaas is om ’n organisasie of ’n sekere instelling te stuur nie.”

Hy het gesê onder die mense wat gevier moet word, sluit hy nie dié in wat deur haatspraak ander aanhits om geweld te pleeg; teen; mense; wat hul andersdenkende menings lug nie.

“Dit is nie met dapperheid dat hulle aanhits nie, maar weens hul toevlug tot die narkotiese beskerming van die skare.”

Mense voel glo ál kwesbaarder
Vise-kanselier lewer Moshoeshoe-gedenklesing
’n TOENEMENDE aantal hoogs intelligente, sensitiewe en toegewyde Suid-Afrikaners oor die klas-, ras- en kulturele spektrum heen bely dat hulle – soos nog nooit tevore nie – onseker en kwesbaar voel sedert 1994.

Só het prof. Njabulo Ndebele, vise-kanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê in die Universiteit van die Vrystaat (UV) se eerste koning Moshoeshoe-gedenklesing.

Die onderwerp was Reflections on the leadership challenges in South Africa.
Wanneer ontembare optimiste beken hulle voel dinge is van stryk, versprei die naarheid van angs. “Dit moet iets te doen hê met ’n ophoping van gebeure wat die gevoel van dreigende inploffing oordra.”

’n Gevoel heers dat Suid-Afrika ’n baie komplekse samelewing het wat liewer eenvoudige, gesentraliseerde beheer voortbring in die hoop dat dienslewering dan beter en vinniger gedryf kan word. Die kompleksiteit van beheer word dan in ’n enkele struktuur van gesag gevestig, eerder as in die afgewentelde strukture soos wat in die Grondwet beoog word.

Dat die afgewentelde strukture nie hul grondwetlik-gedefinieerde rolle verwerklik nie, moenie toegeskryf word aan die mislukking van die beheermeganisme nie.

“Dit is te vroeg om te sê dat wat ons sedert 1994 bereik het, nie gewerk het nie,” het Ndebele gesê.
Dit lyk of ’n kombinasie van omstandighede tot die “gevoel van ontknoping” lei.
“Ek wil dit vermy om te sê: ‘Kyk na Khutsong’, asof u sal verstaan wat ek bedoel wanneer ek sê u moet na Khutsong kyk.”
Sulke kennis lei tot wanhoop, want dit roep ’n werklikheid op wat só oorweldigend is dat dit fatalisties kan wees.
Ndebele het gesê niks kon meer vreesaanjaend wees as toe ’n komplot van die Boeremag oopgevlek en sekere Boeremaglede aangekeer is nie.

Sekere Boeremaglede het van ’n maksimum-sekuriteit-tronk ontsnap. “Sover ek weet, is hulle nie weer gevang nie.
“Wat is gedoen om die gaping te oorbrug?” was een van sy vrae hieroor.
“Van só ’n belangrike saak weet die publiek nie baie nie. Die karige kommunikasie kan die gevaarlike boodskap uitdra dat óf niks gedoen word nie, óf die staat in dié saak misluk.”

Hy het gevra: “Hoekom het die kwessie van munisipale afbakening tot die situasie in Khutsong gelei? Dit lyk of die probleem voortgaan, sonder ’n oplossing in sig.”

’n Aantal soortgelyke, oënskynlik plaaslike rebellies het oor die land heen plaasgevind. “Is hier ’n patroon?”
Ndebele het na die onlangse verhoor van oud-adj.pres. Jacob Zuma, wat van verkragting aangekla was, verwys.
Dié drama blyk ver van oor te wees. Dit beloof “om ons almal sonder verligting te hou, in ’n toestand van angs”.
Die gemene draad van dié gebeure is die gevoel van ’n oneindige spiraal van probleme wat vertroue tap. Daar kan ’n sterk suggestie in al dié gebeure wees “dat ons dalk nooit sosiale samehang in Suid-Afrika gehad het nie...”

“Wat ons sekerlik oor dekades gehad het, is ’n mobiliserende visie. Kan dit wees dat die mobiliserende visie onder die gewig van die werklikheid en omvang van maatskaplike heropbouing kraak en dat die legitieme raamwerk om oor dié probleme te debatteer ineenstort?”

‘Swart mense staar hulself in die gesig’
DIE swart meerderheid staar homself nou in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.
Só het prof. Njabulo Ndebele gesê toe hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing by die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein gelewer het.

Hy het gesê dit lyk of Suid-Afrika ’n meganisme nodig het om selfvertroue te bou.
Deur dié meganisme “kan ons die situasie waarin ons is, erken, wat dit ook al is”.
“Ons het ’n meganisme nodig wat die verskillende posisies van die mededingers sal bevestig en hul eerlikheid sal bekragtig op ’n manier wat die publiek vertroue sal gee dat werklike oplossings moontlik is.”

Dit is dié soort “openheid wat nooit maklik kom nie”, wat lei tot deurbraak-oplossings.
Ndebele het gesê ’n komplekse demokrasie soos Suid-Afrika s’n kan nie oorleef met ’n enkele gesag nie.
Net veelvuldige owerhede binne ’n grondwetlike raamwerk “het ’n ware kans”.
“Kan ’n deel van die probleem wees dat ons nie in staat is om die idee van ‘opposisie’ te hanteer nie?
“Ons is verskrik dat enige van ons ‘die opposisie’ kan word.
“Dit is tyd dat ons die koms voorsien van ’n oomblik wanneer daar nie meer ’n enkele, oorweldigende, dominante politieke mag is soos wat nou die geval is nie.”

Ndebele het gesê: “Ek glo ons het dalk ’n oomblik bereik wat nie fundamenteel verskillend is nie van die ontnugterende, tóg hartversterkende nasiebourealiteite wat gelei het tot Kemptonpark in die vroeë jare negentig.”

“Die verskil tussen toe en nou is dat die swart meerderheid nie nou na wit landgenote oor die onderhandelingstafel kyk nie.

“Die swart meerderheid staar homself in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.”
Dit is weer “tyd vir visie”, het Ndebele gesê.

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept