Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
03 June 2022 | Story Nitha Ramnath and Andre Damons


The criminal justice system in South Africa is not the solution to fixing the country’s crime problem, according to Gareth Newham, Head of the Justice and Violence Prevention Programme at the Institute for Security Studies (ISS).

Newham was part of the University of the Free State’s (UFS) webinar titled Crime in South Africa – who is to blame? which is the first instalment of the Thought-Leader webinar series.  Adriaan Basson, Editor of News24, Prof Joy Owen, Head of the Department of Anthropology at the University of the Free State (UFS), and Justice Dennis Davis, retired Judge at the High Court of Cape Town, were also part of the panel, which was facilitated by Prof Francis Petersen, Rector and Vice-Chancellor of the UFS. 
 
Newham also said that the criminal justice system is a reactive system. “Problems can be addressed through proper policing, where the job of the police is to identify where the crime is and who is responsible,” he added. “To reduce the murder rate, we need to look at information available and start developing evidence-based prevention programmes in specific localities,” said Newham. Newham added that there needs to be an overhaul of the SAPS and a rethinking of what we expect from the police. “SAPS needs to build public trust and must be trained in communication, problem solving, and the de-escalation of violence,” added Newham.

Newham pointed out that foreign nationals are not the cause of crime in South Africa.

All South Africans are responsible for crime in the country

According to Prof Owen, all South Africans are responsible for crime in the country. We are responsible for curbing it, eradicating it, and removing it. We are also responsible for supporting it, maintaining it, and incubating it.

“We are part of a larger ecology that is responsive to the other. And to understand the complexity of crime, we need to consider the system, not merely its parts. If we do, this wisdom might prevail as we admit that we are indeed all part of a societal problem, and by implication the solution we are waiting for.” 

“Whose responsibility is it then to ‘combat’ crime? Yours and mine. How? We need to build the social compact. We need to recognise the value and strength that exist in our co-relating. Recognise our responsibility to each other. Understand the dynamics of power, and how a collective response from the bottom up can manifest a different reality – Operation Dudula is a case in point, yes. But so too are other community-driven organisations such as Equal Education, and most noticeably, Gift of the Givers,” said Prof Owen. 

She also asked the question – given the recent statistics with the unemployment rate in South Africa being 35,3% and the youth unemployment rate 66,5%, have you wondered why the crime rate is not higher? South Africa has one police officer for every 413 civilians. 

“The majority of those living in South Africa are not committing crimes, even if we recognise that crimes are underreported in South Africa; even if we understand that we will never have enough police officers to prevent crime. Think about it. Do we understand that most of those who are resident in South Africa are law-abiding citizens? Do we understand that daily, men and women make a conscious choice not to rob another?”

Any solution to crime in South Africa, according to Prof Owen, will have to be multifaceted, multipronged, and holistic. Poverty needs to be eradicated; we need to ensure food security and active engagement in livelihoods that secure our collective well-being. 

SAPS have not functioned properly for many years

Basson, who talked from the perspective of a journalist with 20 years’ experience, said we cannot look at crime in the country without looking at our history, as the country has a violent history. Crime is not something new that started in 1994. The history of colonialism and apartheid marked by crime against certain people because of their race, contributed and is still contributing to many of the issues that underline and caused the crime we have in our country today.
According to Basson, unemployment, poverty, and inequality also contribute to crime. He said the police have not functioned properly for many years. It has not acted as a protection service for South Africans – especially those who cannot afford private security. This can be attributed to corruption in the leadership of the police. 
 
“We have a big problem with our police, and unfortunately, I do not see a way out. I also do not think our current administration has a clear strategy to fix the police. The current Minister of Police has been fired as police commissioner due to a dodgy building contract (which was overturned in court many years later), and now it feels like he is still not done, as he acts more like the police commissioner than the political head,” said Basson.

Judge Davis added that while the police produce good evidence from time to time, shoddy work often prevents convictions, which is exacerbated by the absence of forensic skills. “A complete degradation of the system exists and there is the need for an overhaul of the SAPS,” added Judge Davis. He stressed that the huge levels of corruption within the SAPS compounds the problem even further and questioned whether we are attracting the right people into SAPS. 

Resurrection of the NPA needed

Judge Davis did not mince his words when he said that the National Prosecuting Authority (NPA) was guttered under Shaun Abrahams. He added that successful prosecutions were needed, and support from the private bar was important for the NPA to be resurrected. “There are many talented and dedicated prosecutors in the NPA,” he added.

According to Judge Davis, the court system is under tremendous strain, and however skilled or talented the magistrates and judges are, the Stalingrad tactics of holding up cases forever is problematic. He added that hearings should be longer. “Court times are a significant problem, and we do not sit for enough hours and push cases as significantly as we can,” he emphasised.

Judge Davis also touched on the complex parole system and emphasised the need for proper parole officers. He added that a completely inadequate system exists from beginning to end, and that there is a need to use the skills that South Africa has. “Sentencing is also a problem, and no proper sentencing training exists for judges,” he added.

“If we had national security, the July 2021 unrest would not have happened, and we would have had convictions,” he said.
“We also cannot underestimate the effects of apartheid and the social and political consequences of people living on the margins in relation to crime,” Judge Davis added. 

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept