Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
18 May 2022 | Story Nombulelo Shange | Photo Andre Damons
Nombulelo Shange is a Lecturer in the Department of Sociology at the UFS and Chairperson of the University of the Free State Womxn’s Forum.

Opinion article by Nombulelo Shange, Lecturer in the Department of Sociology at the University of the Free State and Chairperson of the University of the Free State Women’s Forum.


Overview of African Union’s role in apartheid resistance 

 

South Africa’s democracy might not have existed today without the sacrifices and support of African states and their citizens who supported the Pan-Africanist ideals of a free and united Africa. Ideals that were pushed by the then Organisation of African Unity (OAU), later named the African Union (AU). Africa Day is a celebration of the formation of the AU, which was founded on 25 May 1963. The political and financial support that the OAU extended to South Africans resisting apartheid differed with the changing tides of the struggle. When the apartheid police were violently crushing student resistance in the 1970s, many fled to different African countries, where the OAU funded their stay. They did the same to support the rise of the armed struggle; uMkhonto weSizwe soldiers were assisted by the OAU, especially when it came to living expense while in exile. They also threw a lot of their efforts into international lobbying for the liberation of South Africa. 

Influential figure in the formation of the OAU, post-independence Ghanian leader and scholar Kwame Nkrumah, said: 
“The independence of Ghana is meaningless unless it is linked up with the total liberation of the continent.”

The OAU maintained this outlook for decades, with South Africa being one of the last African states to gain freedom in 1994, where most gained their freedom from colonial rule between the 1950s and 1970s. There is a long history of how the OAU and various African states fought for our freedom as black South Africans, a history so long that this brief overview does not even begin to illustrate the depth of the solidarity we received from different African countries. 

A xenophobic South Africa

The xenophobic South Africa we find ourselves in today is a huge betrayal of the work and sacrifices of leaders such as Nkrumah and the citizens who backed his dreams of a united and liberated Africa. The colonial governments left many social challenges, and it was not uncommon for them to purposefully destroy infrastructure as they left the colonies. Citizens would have been justified in demanding that the OAU direct its resources and attention solely to the rebuilding of independent African states rather than supporting the anti-apartheid resistance. 

The even bigger betrayal within xenophobic South Africa is that we maintain the colonial borders that were drawn up in the scramble for Africa while the west was determining our value based on the mineral wealth in our land and our importance only as free or cheap labour. When we fight for a South Africa that exists in silos from the rest of the African continent and question the mobility that once existed before the drawing up of colonial borders, then we allow the goals of our colonisers to continue to live and encumber us. We halt the much-needed free flow of life-affirming and possibly lifesaving ideas between us and our neighbours to tackle the many social ills that colonialism has left us with. When we maintain these decisions that were constructed to keep us oppressed and reliant on the West, we strengthen the legacy built on our oppression.  

The self-hate rooted in xenophobic South Africa

A lot of our resistance to ‘outsiders’ coming in is almost always directed at African immigrants, and this is a betrayal of our own identity and sense of self. It shows the deep self-hate that we as black South Africans carry with us and maintains the ‘better black’ narrative usually enforced by whiteness. South Africans are starting to see themselves as the ‘better blacks’ based on oppressive racist reasoning such as colourism, where lighter is perceived as better. We see ourselves as ‘better blacks’ because of our aspirations to be ‘white adjacent’, sounding white, mastering Western culture, looking white, conquering Western languages, etc. 

In his discussion of Frantz Fanon’s psychoanalysis on blackness, philosopher Kwame Anthony Appiah said: 
“Black children raised within the racist cultural assumptions of the colonial system, can partially resolve the tension between contempt for blackness and their own dark skins by coming to think of themselves, in some sense, as white.”
So, if you do not fit these categorisations, you are seen as dangerous, unsophisticated, ugly, or uneducated. You mirror the false stereotypical ideals of blackness or the blackness we have been taught to run from or conceal. African immigrants coming into South Africa tend to be perceived as not ‘white adject’ enough and end up being victimised on those and other grounds. Another dangerous dimension is ‘tribalism’ – if you can’t or don’t adequately assimilate to South African culture or speak the languages because you are an ‘outsider’, then you are victimised or further excluded. 

Drawing comparisons between xenophobic South Africa and the Rwandan genocide

The Rwandan genocide is one of the most dangerous illustrations of what happens when these two systems of oppression come together. The genocide took place in 1994; within a few months, the conflict claimed the lives of 800 000 Tutsis who were killed by the Hutus. Many issues sparked the genocide – ‘tribalism’ and the desire to be ‘white adjacent’ were just some of the reasons. The Tutsis were the favoured minority by the Belgium colonial government. When Rwanda gained its independence, the Belgium government transferred much of the political and economic power to the Tutsis, because they were believed to be closer to whiteness and therefore superior to the Hutus. Vulgar racism classifications, which were considered scientific knowledge, were used to draw this conclusion. The Tutsis were seen as having more Western features, such as sharper, smaller noses, being taller, etc. Rwandans internalised these oppressive classifications and it created tensions that eventually sparked the genocide. 

South Africa’s frequent violent xenophobic outbursts are not too far removed from the Rwandan history. The emergence of violent groups such as Operation Dudula, which spreads hatred on social media, is reminiscent of the anti-Tutsi propaganda that Hutus spread through radio in Rwanda before and during the genocide. Superficial categorisations such as skin colour are usually used to determine who is South African and who is not. Often South Africans end up also being attacked in the process, because the idea that South Africans do not have dark hues is a false social construct. Like Rwandans, we are uncritical of dangerous black constructs created by whiteness. And like the Hutus, we scapegoat the challenges created by colonialism and apartheid and which our government fails to adequately address. We blame our poverty, rising unemployment, and other social ills on African immigrants, who are also experiencing dehumanising abuses in workplaces that see them as easily disposable, while also navigating a violently xenophobic South Africa. 

This goes against the Pan-Africanist dreams of important leaders like Nkrumah, while distracting us from the problems that really matter, such as land, the economy, access to dignified work, health care, education, etc. These are all structures still largely owned or controlled by white beneficiaries of colonialism and apartheid in South Africa. So, while we attack African immigrants for low-skilled work and opportunities that are not enough to go around even without the presence of immigrants, patriarchal whiteness maintains its dominance and control over our land, economy, and our sense of self.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept