Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
09 September 2022 | Story Angela Vorster | Photo Andrè Damons
Angie Vorster
Angela Vorster is a Clinical Psychologist at the School for Clinical Medicine, University of the Free State (UFS).

Opinion article by Angela Vorster, Clinical Psychologist at the School for Clinical Medicine, University of the Free State.
Twenty-three people will die from suicide today in South Africa. Another 460 South Africans will try to end their lives today. They are from different cultural groups, different income groups, attained different levels of education, speak different languages, range in age from childhood through to elderly, have different genders and sexual orientations. These people have very little in common except that their lives all ended due to the final symptom of an illness. People who experience thoughts of ending their lives describe this mental space as feeling grey. Their thoughts tend to keep returning to the futility of being alive, what a burden they are to those around them, how nothing will ever get better and that nobody can help them. They tend to experience feelings of worthlessness, self-hatred, guilt, hopelessness, immense sadness and despair. Their suffering and emotional pain are excruciating. Nothing is enjoyable anymore. There is nothing to look forward to. Everything is difficult, boring, scary or meaningless. Inwardly they are drowning. But very often they smile, do their job and pass their exams, go on dates and vacations, make plans for the weekend and check up on their loved ones. They look happy in their photos. And when someone asks them if they are okay they say yes. Because they don’t feel like they deserve to feel better. They don’t want to be a bother. They might not call a helpline or make an appointment to see a psychologist or go to their GP for anti-depressants. Because they just don’t have the energy. It’s exhausting pretending to be fine all day. The one thought that brings relief is that they can end this pain. And one day they do. And their colleagues, friends and family are left reeling with shock and disbelief. How could this have happened? How could they have missed the signs? What should they have done differently to prevent this? 

The causes are as complex and varied

This is the purpose of World Suicide Prevention Day which takes place internationally each year on 10 September and through which the International Association for Suicide Prevention endeavours to increase awareness of suicidality, as well as to fight the stigma associated with suicide. Wanting to die can occur along with many other symptoms and disorders including, but not limited to, depression, post-traumatic stress disorder, bipolar disorder, psychotic disorders, personality disorders and substance dependence or abuse disorders. The causes are as complex and varied as the manner in which suicidality may present. It is dangerous to regard only certain signs and symptoms as indicative of suicide risk, because we know that suicide can be extremely unpredictable. There is no way to tell if someone is a suicide risk based purely on their behaviour. However there are certain factors which may indicate an increased risk for self-harm. These include, but are not limited to, having previously tried to end their life, having a psychiatric illness, being seriously ill or having chronic pain or the misuse of substances. Experiencing legal, relationship, financial or academic stressors may increase suicide risk, as well as having access to lethal means to end their life along with being unable to access mental health care. 

So what can you do if you think someone may be at risk of self-harm? Say something. Talk to them. Tell them what you are worried about and give them the space to express how they feel without judgment or condemnation. Reach out to their support system and share your concerns with them. Encourage the suicidal person to make contact with a health care professional – this can be a psychologist, GP, psychiatrist, social worker, psychiatric nurse, counsellor or a suicide prevention help line. Other important members of our community who provide a great deal of assistance to suicidal people and their families include religious and spiritual leaders, teachers, support groups and employee assistance programmes. There are actually so many ways and places to receive health care and support; however the most significant barrier to making use of these resources is sustained by the stigma associated with suicide and mental illness. In our culture of toxic positivity where our photos are touched up, our statuses updated and our successes plastered on various social media platforms, the authentic act of acknowledging when we feel defeated, unhappy or like a failure has become a rarity. The more real, honest and vulnerable we can be about our ‘undesirable’ emotions and experiences, the more space we create for those around us to do the same. When we normalise not being okay at all times, we give ourselves and others permission to speak up when we need help. And this is our greatest weapon against suicide – authentic connection.

What suicide is not

We’ve explored what it may feel like to be suicidal, now let’s focus on what suicide is not. Suicide is not a moral failing. It is not because the person was weak or selfish, it is not because their family was dysfunctional or their faith not strong enough. Suicide is the final symptom of mental illness – and every single person is vulnerable to experiencing suicidal thoughts. Each one of us will be affected by suicide during the duration of our lives, either directly or indirectly. This is irrespective of how successful you are, how supportive your family is or how strong your religious convictions are. Dying by suicide is not a shame. It is not a failure. It is no different to a patient dying from any other disease. And just like any other illness there are symptoms we can look out for and treatments and medications that can assist in recovery. 

Please think before you speak about someone who died due to suicide. I guarantee that at least one person in the conversation has suffered the pain of losing someone in this way. But you probably wouldn’t even know, because stigma silences. Stigma disconnects and alienates those who need support the most. Our words have the power to shame and silence, or to empower and encourage connection, which is lifesaving. Treat each conversation as though there may be someone present who is having suicidal thoughts or is working through the loss of someone they love due to suicide. Often we want to reach out and support families affected by suicide, but don’t because we are afraid of offending, or upsetting or because we ourselves are so uncomfortable with mental illness. But all these survivors of suicide need from you is your calm, empathetic, kind presence, a safe space to express difficult and messy emotions. Without being blamed or shunned or shamed. Support suicide survivors as though a terrible illness took the life of their loved-one. Because that is exactly what happened. 

On 10 September this year I encourage you to light a candle and place it in your windowsill around 8pm wherever you are. This is in remembrance of those lost to mental illness and to show your support to those they left behind. In the words of the International Association of Suicide Prevention: “By encouraging understanding, reaching in and sharing experiences, we want to give people the confidence to take action. To prevent suicide requires us to become a beacon of light to those in pain. You can be the light.”

• If you or someone you know is at risk of self-harm please take a look at these websites and call the SADAG suicide emergency helpline.


SADAG suicide emergency helpline 0800 567 567

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept