Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
23 September 2022 | Story Rulanzen Martin | Photo Rulanzen Martin
Renata van Reenen
Renata van Reenen has been a South African Sign Language (SASL) champion since primary school, and she is using her postgraduate degree to further SASL in higher education.

Renata van Reenen, a master’s student at the University of the Free State (UFS), recalls how a school talk in 1998 by Deaf activist Johan Gouws instilled in her a kind of ‘duty’ to become a champion for Deaf people. Van Reenen, who in 1987 became the first Deaf child in South Africa to receive a cochlear implant, says it was at this talk that she realised that, as a Deaf person, she has her own language, identity, and culture – and that she is not “a person with a disability”. 

Van Reenen is currently a language facilitator in the UFS Department of South African Sign Language (SASL) and Deaf Studies, and she believes that Deaf students should be empowered to embrace their attributes. Her interests include exploring different sign languages around the world, Deaf issues, and how Deaf children are supported in schools for the Deaf. “One of my hobbies is to put my creative ideas on paper, and I would like to develop and record these stories in SASL so they can be accessible to Deaf schools as resource materials,” she says. “These materials would then also be accessible when teaching the subject South African Sign Language as a Home Language.”

Van Reenen, who worked as an assistant teacher at a school for the Deaf for seven years, is passionate about SASL and the lived experiences of the Deaf. We asked her to share some views on empowering the Deaf and SASL: 

Why is it important to empower Deaf students?

When I was 17, I had no Deaf identity. I did not understand sign language and how it was used – when the Deaf person gave a speech at the school, it changed my life. I realised that I am a Deaf person with my own language, identity, and culture, and that I am not a person with a disability. I strongly believe that Deaf students need to be empowered to fully embrace their identity, language, and culture, and through this expectance show the world who we are. My favourite motto I always share with my Deaf learners is: “Believe in yourself, show them what you can do.” I also encourage them to continuously teach Hearing students the beautiful language, as the famous Deaf quote states: “Sign language is the noblest gift God has given to Deaf people.” George Veditz, the former president of the National Association of the Deaf of the United States, said, “As long as we have Deaf people on Earth, we will have signs.” He protected our language at a time (the early 20th century) when the world strongly believed that Deaf people had to learn through oralism and had to learn spoken language in order to function as a “normal person” alongside hearing people.

As a Deaf person, do you believe the UFS community is doing enough to accommodate you, and how do you feel about being part of the Department of SASL and Deaf Studies? 

When I received a link for a workshop I had to attend, I was so overwhelmed when I saw the interpreter on the video link, and knew that it would be extremely helpful for me during my research. The UFS Centre for Universal Access and Disability Support made sure I have full access to any workshops the university provides. It is amazing that my supervisor can also sign. That made me feel at home, being in a Deaf world without communication barriers. The department is an amazing team that supports and encourages me during my studies.

What will you be doing in honour of Deaf Awareness Month?

The SASL Department and I, along with Deaf Studies, have organised a “Signing Space” event in September to bring Deaf and Hearing students together to socialise with each other. This event will give Hearing students the opportunity to learn about the Deaf world. During this event I will give a small presentation such as “Poetry in SASL” that will show that Deaf people have their own literature, and that it forms part of their language, SASL. We will not only focus on presentations but also on fun activities, such as games that are prominent within the Deaf community. 

Why did you decide to pursue your MA at the UFS? 

During the coronavirus pandemic I applied to the University of Gallaudet in Washington, DC to study for a Master of Education in Sign Language degree. Gallaudet is the world's only university in which all programmes and services are specifically designed to accommodate deaf and hard of hearing students. I was accepted to study further and to ultimately become a teacher or lecturer. My aim was to train Deaf adults to qualify in different areas of SASL, ranging from SASL Linguistics, SASL Pedagogy, SASL Media Production, and so forth. In an ideal world these could be offered as short courses through some tertiary institutions which already offer SASL on undergraduate and postgraduate levels. Unfortunately, I did not have enough support, but I did not let it stop my dream. I decided to change my university of choice and applied at the University of the Free State. I am pursuing my MA degree and continuing my studies as a Deaf person. The University of the Free State is providing and recognising SASL. This is a positive step, as South African Sign Language will soon be the twelfth official language of South Africa.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept