Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
22 May 2024 | Story Prof Sethulego Matebesi | Photo Kaleidoscope Studios
Prof Sethulego Matebesi
Prof Sethulego Matebesi, Associate Professor and Academic Head of Department of Sociology, University of the Free State.

Opinion article by Prof Sethulego Matebesi, Associate Professor and Academic Head of Department of Sociology, University of the Free State


South Africa has entered a pivotal stage of the 2024 General Elections. Aside from the usual drama surrounding electoral politicking ─ the twists and turns of new political parties and election campaigns ─ the forthcoming elections have yielded theatrical spectacles that have kept us intrigued over the past few months.

 

Depending on how far back you want to reflect your aesthetic lens, the drama began with the furore over the spike in the number of young people who registered as new voters. In light of this, political parties had run relentless campaigns targeting young voters. There is a deeper issue here, however. Over the past three decades, voter apathy among young people in the country has been a knotty and vexing challenge that many scholars and policymakers have grappled with. What is provided ─ almost constantly ─ by the youth as a reason for the general apathy is a distrust of formal politics.

Here, I contend that while young people may see voting as trivial, especially in comparison to their purported different and new forms of engaging with democracy, I grapple with understanding how they will be staking a claim in the future of a country they will inherit.

New entrants the harsh reality of personality-driven politics

There is one thing South Africans are certain of about the elections: the proliferation of new political parties. Insofar as this year’s elections are concerned, of the independent candidates and newly registered parties expected to contest the elections ─ including Build One SA (Bosa) and Rise Mzansi — it is the emergence of uMkhonto weSizwe (MK) Party, backed by former President Jacob Zuma, and former African National Congress (ANC) Secretary-General Ace Magashule’s African Congress for Transformation (ACT), that ushered in a new era of unprecedented opposition politics in the democratic and political space.

Ironically, the MK Party, whose leader has been blamed for state capture and many other of the country’s failures, has enjoyed prominent winning streaks in the courts to ensure that Zuma is not removed from its parliamentary lists, and the party continues to use the name and logo of uMkhonto weSizwe that the ANC claimed belonged to its military wing.

Given Zuma and Magashule’s complex and frosty relationship with the ANC and their open hostility towards President Cyril Ramaphosa, these populist leaders idealised the forthcoming elections as a thrilling adventure with countless opportunities to provide a viable alternative to the ANC. For example, the MK Party’s radical socialist and conservative policies will ensure the state has almost everything. On the other hand, ACT, which is set to launch its manifesto soon, is still determined to unseat the governing ANC and disrupt the status quo, especially in the Free State.

These are exciting developments as both leaders were once at the helm of the ANC and are now promising a systematic political blueprint that will bridge the gap between the state and citizens.

Nevertheless, regardless of strong rebukes of these former leaders by the ANC Secretary-General, Fikile Mbalula, that had the unintended consequence of illustrating how the party protects its leaders at the expense of advancing national priorities, this leads me to another, and often ignored point: the harsh realities of elections.

For one, elections come and go, but personalities remain. And with the MK Party and ACT being led by shrewd leaders with almost unconstrained power, it is unsurprising that the two parties are already facing internal strife.

In the US it took Americans a while to realise that a current and former president would compete for the White House for the first time in that country’s history. This reality for American voters is that a win for either Joe Biden or Donald Trump will yet again yield one of the oldest presidents in the history of the US.

Generally, a harsh reality for many new political parties will hit the hardest when they realise that beneath all the glamour and shine of election campaigns are many other variables besides political rhetoric that determine election outcomes. I reckon this is a lesson learned by the two major opposition parties ─ the Democratic Alliance (DA) and the Economic Freedom Fighters (EFF).

The DA national flag saga a misstep in tactics

As the tumultuous clock of the high-stakes elections ticks on, the DA decided to provide its own twist to the political theatre through its advertisement featuring the burning of the South African flag.

The DA’s provocative move, intended to make a strong statement about the party’s view on the performance of the ANC, has backfired and caused outrage among most citizens. The DA’s response that their advert was well-intentioned is of even more significant concern.

In a country already fraught with racial tension and polarisation, using intentions as a blanket justification for disrespectful actions towards national symbols sets a dangerous precedent. Resorting to such extreme measures to capture attention illuminates a lack of understanding of the far-reaching consequences of such actions.

As the curtain is about to close on campaigns, it is more important than ever that citizens and political parties approach national symbols with the reverence and respect they deserve.


Institutional experts can be found at: https://www.ufs.ac.za/media/leading-researchers

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept