Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
21 October 2024 | Story Leonie Bolleurs | Photo Stephen Collett
Centre for Health Systems Research & Development team
For more than three decades, the Centre for Health Systems Research & Development (CHSR&D) has been actively involved in efforts to strengthen health systems and improve health outcomes through its research and community engagement initiatives. Pictured are members of the CHSR&D team. From the left: Prof Gladys Kigozi-Male, Bridget Smit, Dr Ngwi Mulu, and Prof Michelle Engelbrecht. Absent, Prof Christo Heunis.

The Centre for Health Systems Research & Development (CHSR&D) at the University of the Free State (UFS) has played a key role in health systems research in South Africa. Established in 1993, the centre is built on a strong foundation of medical sociology and the sociology of health, addressing some of the most critical challenges in public health. For more than three decades, the centre has been actively involved in efforts to strengthen health systems and improve health outcomes through its research and community engagement initiatives.

The centre’s primary mission is clear: to generate and disseminate scientific knowledge that informs and improves health policies, strategies, and practices at the local, provincial, and national levels. As health systems worldwide continue to grapple with new and emerging challenges, the CHSR&D has positioned itself as a critical resource for evidence-based solutions that drive progress towards improved health outcomes. The centre also provides postgraduate training and capacity building that contributes to expanding expertise in health, health systems, and health-care research and development.

Focus on priority health programmes

According to Prof Michelle Engelbrecht, Director of the centre and an Associate Professor, the CHSR&D’s research portfolio covers a wide range of issues that are critical to the development of a strong health system. “The centre focuses on areas such as public health policy implementation and operational functioning, human resources for health, occupational health, and priority health programmes such as tuberculosis (TB) and HIV prevention and control, sexual and reproductive health, as well as mental health. In response to the recent COVID-19 outbreak, the centre prioritised research to enhance understanding of this global crisis. Notable studies from the past five years include COVID-19 vaccine literacy and acceptability, the psychological well-being of nurses during the second wave of COVID-19, and the impact of COVID-19 on essential health services in the Free State. Additionally, over the past five years, the centre has focused on the increased co-morbidity between TB and mental health, aiming to develop more holistic approaches to TB treatment towards improved TB programme performance.”

One of the CHSR&D's most impactful initiatives is its work in sexual and reproductive health, specifically its programme aimed at including men in the pregnancy and birth process. Historically, men have often been excluded from prenatal, childbirth, and postnatal care, which can negatively affect the health of mothers and babies. The centre is working to change this by advocating for men’s involvement in all stages of the pregnancy and birth process, creating a more supportive environment for expectant mothers and improving family health outcomes. By focusing on developing support systems and resources for men to participate actively in reproductive health, they are also working to shift policies and cultural norms that have traditionally sidelined male involvement in these critical moments.

As the world continues to confront the challenges posed by universal access to health care, South Africa is undertaking the greatest experiment ever in attempting to equalise access to quality health care by treating health care not as a commodity, but as a human right, namely through the implementation of National Health Insurance (NHI). Prof Christo Heunis, also an Associate Professor in the centre, says that the CHSR&D’s work in these areas is more important than ever. “If NHI is to be successful, (public) health systems strengthening is required. Health-related research and development, as well as the capacity to conduct such research and development – to inform health systems strengthening – is the fundamental purpose of CHSR&D.”

Collaboration with communities 

Engaging with the community is at the heart of the CHSR&D’s work. The centre has a long history of working with local communities to identify health priorities and develop solutions that are responsive to the needs of those they serve. Prof Gladys Kigozi-Male, an Associate Professor as well, notes that this commitment ensures that the centre's work is not only academically thorough, but also practically relevant and impactful.

The CHSR&D also works closely with key partners and collaborators to expand the reach and impact of its research. “The centre has a longstanding partnership with the Free State Department of Health and is actively involved in the Provincial Health Research Committee. These collaborations allow the centre to contribute to health systems strengthening in meaningful ways, particularly through citizen-centred assessment of public health-care service delivery,” adds Prof Kigozi-Male.

In addition to its local collaborations, the centre partners with international academic institutions such as the University of South Carolina (USA) and Makerere University in Kampala (Uganda). These partnerships enable the CHSR&D to exchange knowledge and best practices with global health experts, further enhancing the quality and impact of its research. Civil society organisations such as Mosamaria Aids Ministry, Sonke Gender Justice, and loveLife also play a critical role in the centre’s work, helping to bridge the gap between research and implementation on the ground.

Quality, reliability, and future goals

"At the Centre for Health Systems Research & Development, we align with the UFS’ Vision 130, which emphasises transformation and an outward approach. We are dedicated to engaging with local and regional communities, pursuing knowledge that addresses the needs and aspirations of the Free State, South Africa, and the broader African continent. Our commitment to maintaining the highest standards of quality and reliability in our research is unwavering. By employing a variety of methodological approaches – quantitative, qualitative, and mixed-methods – we ensure that our research findings are comprehensive and can confidently inform health policies and strategies," notes Prof Engelbrecht.

In conclusion, the CHSR&D remains a critical player in the landscape of public health research and development. Its commitment to high-quality research ensures that it will continue to drive progress in health systems development and improve health outcomes for the foreseeable future. CHSR&D staff are dedicated to providing high-quality postgraduate supervision, undertaking necessary research to strengthen health systems, producing internationally impactful publications, and remaining locally and regionally relevant.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept