Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
29 April 2025 | Story Dr Sello Sele | Photo Supplied
Dr Sello Sele GBV Article
Dr Sello Sele, Lecturer in the Department of Sociology, University of the Free State

In recent weeks, South Africa has once again been rocked by cases of gender-based violence (GBV) that have revealed an absurd contradiction in the public’s reaction towards each of these cases. The most harrowing incident involves the alleged assault of a now eight-year-old girl, referred to as Cwecwe, at Bergview College in Matatiele in the Eastern Cape. In stark contrast is the acquittal of Nigerian televangelist Timothy Omotoso, who faced multiple rape and kidnapping charges, which sparked a wave of celebration and jubilation among his followers, many of them women. This juxtaposition brings to light the serious absurdity among South Africans regarding GBV, specifically sexual violence, in this case. As such, this reveals what can only be described as glaring double standards.

Horror and urgency vs celebration

The case of Cwecwe, who was allegedly sexually assaulted at her school, ignited a massive outcry nationwide. The public’s reaction was one of horror and urgency as the details of the assault came to light. The #JusticeForCwecwe campaign gained traction, with social media platforms ablaze with calls for justice and accountability. The Eastern Cape Department of Education acted swiftly by deregistering the school involved, citing its failure to protect the young girl and being uncooperative towards the investigative process. The message from the public was clear: those who perpetrate violence against children must face the full might of the law.

Contrast this with the acquittal of Omotoso, a case which has caused an equally profound public reaction, but one that is far more troubling. Omotoso, who had been accused of grooming and raping young women over years, was acquitted by the Eastern Cape High Court following a long and highly publicised trial. The judge ruled that the prosecution had failed to prove its case beyond a reasonable doubt. A large number of Omotoso’s followers, many of them women, erupted in celebration. Some even described his acquittal as a ‘victory’ for the faithful.

The stark contrast in the reactions to the two cases cannot be ignored. On the one hand, the public called for justice for a young girl whose life was forever changed by a violent assault, demanding that those responsible be held accountable. On the other hand, a group of men and women celebrated the acquittal of a man who had been accused of using his position of power to exploit and abuse vulnerable young women. What is happening here? Is this an example of the hypnotic effect religious leaders have over their followers?

 

The opium of the people

One might ask, how can women, many of whom would undoubtedly identify with victims of sexual violence, proudly rally behind a man accused of perpetrating such crimes? The answer lies, in part, in the complex relationship between power, belief, and religion (particularly in the context of South Africa's so-called miracle churches). In the case of Omotoso, his followers see him not as a perpetrator but as a martyr, a man whose innocence was denied by the justice system they believe is unjust. They chose to ignore the testimonies of the young women who accused him of abuse, instead placing their faith in their pastor’s word.

Karl Marx’s assertion that “religion is the opiate of the masses” remains highly relevant in this context. These words reflect the view that religion can function as a mechanism to pacify and distract the oppressed, offering them solace and hope while suppressing their capacity for critical thought and action. In the case of Omotoso’s acquittal, this quote seems to ring true for many of his followers, who, rather than questioning the credibility of the accusations against him, placed unwavering faith in their pastor's innocence. To them, his acquittal became not just a legal victory, but a spiritual one, reinforcing their belief in the miraculous power of their religious leader.

The quote further highlights the broader function of religion in the lives of those who feel marginalised or oppressed. South Africa’s miracle churches, which often promise ‘deliverance’ from poverty, illness, and personal hardship, provide a sense of hope and empowerment to many. Yet, this hope can also come at a high price, particularly when the faith placed in religious leaders becomes a tool for enabling abuse. The case of Omotoso is just one of many examples in which religious power has been misused, and the celebration of his acquittal illustrates how easily a religious narrative can overshadow the moral clarity needed in the face of sexual violence.

 

Deeper societal issue

South Africa’s miracle churches have long been a source of controversy, particularly when allegations of sexual abuse and exploitation emerge within these religious communities. Bishop Stephen Zondo, another prominent figure in the religious realm, offers a stark parallel. Zondo, the leader of the Rivers of Living Waters Ministries, was accused of sexually abusing women who encountered him for spiritual reasons. Despite the accusations, his followers continued to defend him, viewing him not as a perpetrator but as a victim of false allegations. Like Omotoso’s followers, Zondo’s supporters turned a blind eye to the claims of sexual abuse, prioritising their faith in their pastor over the safety and dignity of the victims.

The responses to the Cwecwe case and the Omotoso acquittal are not just examples of legal inconsistencies but are a deeper societal issue. In South Africa, where GBV is rampant, the public's reaction to these cases exposes double standards to what is morally right and what is socially, religiously or ideologically convenient. The case of Cwecwe calls for swift action, demanding justice for a defenceless child. The case of Omotoso, however, underscores how deeply entrenched power and religious influence can obscure appropriate reactions to social injustice, regardless of the many victims involved in their lamenting voices.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept