Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
30 April 2025 | Story Leonie Bolleurs | Photo Supplied
Dr Palesa Mohajane
Dr Palesa Mohajane, scientist production at the Department of Water and Sanitation, received her PhD from the UFS for her research on the impact of pandemic-related burials on groundwater quality.

Dr Palesa Mohajane, a scientist production at the Department of Water and Sanitation in Hartbeespoort, was recently awarded her doctoral degree at the University of the Free State’s (UFS) autumn graduation ceremony. Her thesis, titled Modelling the effect of pandemic-induced burials on groundwater contamination: a hydrogeological and epidemiological assessment, looks at the impact of increased burial rates on groundwater quality.

 

Safeguarding groundwater resources

Dr Mohajane explains that witnessing the dramatic rise in burial rates during the COVID-19 pandemic – including instances of mass burials – and the resulting strain on cemeteries, raised concerns about the potential risk of groundwater contamination. This became a motivator for her research.

Her study bridges the gap between environmental science and epidemiology, developing tools to predict how disease outbreaks and related deaths can impact groundwater systems. “By focusing on this intersection, the study contributes knowledge that informs not only responsible cemetery management, but also the protection of groundwater resources important to public health,” she says.

Dr Mohajane highlights the environmental risks that come with an increase in burial activity during pandemics. “When death rates rise sharply, cemeteries experience a surge in burials, which accelerates decomposition within confined spaces. As bodies decompose, they release organic and inorganic pollutants, which can seep through geological layers and affect groundwater quality.”

She notes that if cemeteries are established without proper hydrogeological assessments, these substances can infiltrate the soil and contaminate water sources, posing a threat to both environmental and human health.

 

Using advanced tools to predict groundwater pollution

Dr Mohajane conducted her research during the post-pandemic period when the longer-term environmental effects of COVID-19-related burial practices began to surface. “Groundwater sampling and quality testing were conducted between September 2023 and January 2024. This period provided a suitable time frame to monitor contaminant release and assess the hydrochemical effects of the burial practices,” she explains.

Langberg Cemetery was selected as a case study due to its representative geological and human-made characteristics, making it a strong candidate for validating the research models. “This site allowed for real-world testing of the mathematical models and simulations, offering important insights into how contaminants move through soil and rock layers and impact groundwater,” says Dr Mohajane.

Her findings revealed that groundwater contamination is influenced by multiple interacting factors – including burial depth, body mass, and geological features. She explains that shallower burials allow pollutants to reach the water table more rapidly, while deeper burials may delay but not prevent eventual leaching. Larger body masses produce more decomposing material, increasing the number of pollutants released. Geological conditions such as fractures and varied rock formations also play a role in the spread of contaminants.

Dr Mohajane’s work has serious implications for both public health and water sustainability. The presence of elevated levels of total dissolved solids, electrical conductivity, specific ions, alkalinity, and mineralisation indicates potential health hazards. As groundwater is an important source of drinking water, she stresses the urgency of addressing these risks. “We need to use advanced tools to predict and prevent groundwater pollution before it occurs. With proper water management systems, we can reduce the environmental impact of pandemics,” she says.

She also emphasises the importance of continuous monitoring to detect pollutant levels that exceed safety limits. “Improving burial practices – including thorough geological assessments before establishing cemeteries and optimising burial depths – can help reduce contaminant migration. These measures are important to protect community water resources,” she adds.

 

Measures to protect groundwater and public health

Dr Mohajane’s research proposes a range of practical measures to safeguard groundwater and public health. Cemeteries should only be developed after detailed geological evaluations, and clear regulations must guide cemetery design to manage increased burial needs during pandemics. Regular water quality monitoring using modern detection tools is key, along with the inclusion of environmental assessments in public health planning.

“These policy measures, if adopted at both regional and national levels, can help to reduce the risk of groundwater pollution and support long-term public health,” she says.

Ultimately, this research supports South Africa’s efforts to protect its groundwater by encouraging collaboration between scientists and policy makers. It offers predictive tools, evidence-based guidelines for sustainable cemetery management, and highlights how scientific research can shape practical, effective policies. The goal is to ensure that groundwater remains a safe and secure resource during future public health and environmental crises.

News Archive

You touch a woman, you strike a rock
2004-11-02

Prof. Engela Pretorius van die Departement Sosiologie in die Fakulteit Geesteswetenskappe by die Universiteit van die Vrystaat het die kwessie omtrent feminisme aangespreek tydens haar intreerede met die onderwerp, You touch a woman, you strike a rock: Feminism(s) and emancipation in South Africa .

Prof. Pretorius het gesê: “Die geskiedenis van feminisme oor die algemeen kan in drie fases verdeel word, waarna verwys word as golwe. Eerste-golf-feminisme (19de eeu) het die fokus geplaas op die beskerming van vroueregte in die openbare terrein, spesifiek die reg om te stem, die reg tot onderrig en die reg om middelklas beroepe en professies te betreë.

Vroeë tweede-golf-feminisme word onthou vir hoe dit moederskap geteoretiseer het as synde ‘n onderdrukkende instelling. Slagspreuke van die 1970s was die persoonlike is polities en susterskap is magtig. Prof. Pretorius sê beide slagspreuke bevestig die idee dat vroue universeel onderdruk en uitgebuit word en slegs deur erkenning van dié situasie kan vroue die strukture wat hul onderdruk verander.

‘n Belangrike aspek van die derde golf van die feminisme-teorie is post-moderne feminisme wat diversiteit en verskille onderstreep. Die poging van hierdie feministe is afgestem op alle vorme van onderdrukking. Vroue van kleur het ook hul ontevredenheid uitgespreek gedurende die derde-golf-feminisme. Die feminisme van vroue van kleur word gekenmerk deur verskeie kwessies en talryke intellektuele standpuntinnames wat neerslaga vind in verskillende terme, soos Afrika feminisme of ‘womanism, sê prof. Pretorius.

Afrika-feminisme dui protes aan teen die wit/westerse geskiedenis en die wit/westerse dominansie binne feminisme. Afrika-vroue het besef dat hul onderdrukking verskillend is van dié van wit vroue en daarom is ‘n ander proses van bevryding nodig. Die Westerse feministiese praktyk om swart vroue by die bestaande feministiese ontologie te voeg, is nie voldoende nie omdat hul unieke ondervindings van slawerny, kolonialisme, onderdrukking deur mans en armoede nie uitgedruk word nie.

‘Womanism’ het tot stand gekom as gevolg van ‘n eksplisiete rassekritiek teen feminisme. Dit is ten gunste van die positiewe uitbeelding van swart mense. Dit word gekenmerk deur kulturele kontekstualisasie, die sentraliteit van die gesin en die belangrikheid daarvan om mans in te sluit.

Die geskiedenis van vroue in Suid-Afrika is verwant aan hul geskiedenis van onderdrukking as gevolg van patriargie. Vroue van verskillende rasse, kulture en klasse het patriargie op verskillende wyses in en variërende mate van erns ervaar. Onder voor-koloniale patriargie het vroue min sê gehad oor huwelikskeuses omdat mans dié besluite gedomineer het.

Die Nederlandse en Britse patriargale erfenis het neerslag gevind in die ideologie van die volksmoeder. Onderwyl dit veral manlike skrywers was wat die beeld van die vrou as versorger en tuisteskepper bevorder het, het vroue self ook hieraan ‘n aandeel gehad, sodat die volksmoeder volwaardig deel geword het van die Afrikaner nasionalistiese mitologie. Alhoewel middel- en werkersklas vroue met dié beeld geïdentifiseer het, het nie alle Afrikaanse vroue die ideologie aanvaar nie.

Onder die Victoriaanse erfenis was Britse vroue beperk to die private eerder as die openbare lewe. Die skeefgetrekte onderrigsisteem wat vroue in huishoudelike loopbane gekanaliseer het, die mag van mans oor hul vroue se eiendom en ‘n tekort aan toegang tot mag en geld het verseker dat vroue by die huis gebly het.

Wit Engelssprekende-vroue het die grootste geleentheid gehad om patriargie uit te daag vanweë hul toegang tot onderwys en die blootstelling aan liberale waardes, sê prof. Pretorius. Liberale vroue soos Helen Joseph en Helen Suzman het ‘n belangrike rol gespeel om in 1930 stemreg vir wit vroue in Suid-Afrika te verseker en het voortgegaan om ‘n rol te speel in die bevryding van swart vroue gedurende die vryheidstryd.

Die feminisme wat onder swart vroue ontwikkel het, was ‘n erkenning van die gemeenskaplike stryd met swart mans om die verwydering van die juk van eksterne onderdrukking en eksploitasie. Swart vroue in aktiewe en onafhanlike politiese rolle het tegelykertyd mans se aannames omtrent hul meerderwaardigheid asook die rassewette van die staat uitgedaag. Daarom kan ons sê dat die feminisme wat hier ontwikkel het, te voorskyn gekom het as gevolg van vroue se betrokkenheid by en toewyding tot nasionale bevryding, sê prof. Pretorius.

Institusionalisering is nie herlei tot magsvoordele nie, want gelykheid is nie in beleidsprogramme geïnkorporeer nie. Die hervestiging van sleutel aktiviste van die vrouebeweging in die regering het die stryd om genderbillikheid verander na ‘n projek wat deur die regering gelei word, sê prof. Pretorius. Ongelukkig word terreine van verandering buite die grense van die regering verwaarloos. Dit kan slegs aangespreek word deur ‘n aktiewe en feministiese stem in die burgerlike samelewing.

“Dit is my oortuiging dat formele instellings vir vroue binne die staat oor die lang termyn slegs effektief kan wees indien daar ‘n effektiewe feministiese vroue-beweging buite die staat in stand gehou word wat die grondslag waarop sosiale beleid gevorm word, kan uitdaag en bevraagteken. Daarom, A luta continua (die stryd duur voort),” sê prof. Pretorius.

Mediaverklaring
Uitgereik deur: Lacea Loader
Mediaverteenwoordiger
Tel: (051) 401-2584
Sel: 083 645 2454
E-pos: loaderl.stg@mail.uovs.ac.za
2 November 2004

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept