Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
28 August 2025 | Story André Damons | Photo André Damons
Dr Bonita van der Westhuizen
Dr Bonita van der Westhuizen, Senior lecturer and Pathologist in the UFS Department of Medical Microbiology, identified the first case of S. oblongispora mucormycosis in sub-Saharan Africa and among HIV-positive patients.

Medical staff at the University of the Free State (UFS) and the National Health Laboratory Service (NHLS) at the Universitas Academic Hospital have identified the first case of S. oblongispora mucormycosis in sub-Saharan Africa and among HIV-positive patients.

This discovery was made when a 32-year-old male patient was admitted to the Universitas Academic Hospital with right-sided facial swelling. The patient was HIV-positive, with a CD4 count of 50 cells/µl, and on antiretroviral therapy (ART), together with trimethoprim–sulfamethoxazole (TMX) prophylaxis. Additionally, he had hypertension for which he was also receiving treatment. The patient’s facial swelling rapidly progressed, with extension of redness and swelling observed daily.

Four days after admission, he underwent computerised tomography (CT) scan, and tissue biopsies were collected. The patient died three days later.

 

A significant discovery

Dr Bonita van der Westhuizen, Senior lecturer and Pathologist in the UFS Department of Medical Microbiology, who identified this rare fungus said this discovery is significant because it highlights the presence of this fungal pathogen in a region where it may have been previously unrecognised or underreported. It now raises awareness about the diversity of fungal infections affecting immunocompromised populations and underscores the need for improved diagnostics, surveillance, and treatment strategies in the region.

Dr Van der Westhuizen says though it is unclear where the deceased might have picked up this infection, moulds are ubiquitous in the environment. Patients usually get infected by inhalation of spores or traumatic implantation.

Together with colleagues Drs Liska Budding and Christie Esterhuysen, both from the UFS Department of Anatomical Pathology and the NHLS, and Prof Samantha Potgieter, Infectious disease expert in the UFS Department of Internal Medicine, Dr Van der Westhuizen published the case earlier this month (August) in the Journal Case Reports in Pathology.

 

Progresses rapidly

“Mucormycosis, which is caused by fungi in the order Mucorales, progresses rapidly due to a combination of factors related to the fungus, the host, and external influences. Mucorales fungi are known for their fast growth and ability to invade blood vessels. This allows the infection to spread quickly through the body, potentially reaching vital organs,” she says.

These fungi, Dr Van der Westhuizen explains, can resist being killed by immune cells, allowing them to establish infection. Some Mucorales fungi can produce toxins that disrupt blood vessels, further aiding the spread of the infection. Additionally, certain host conditions weaken the body's defences, allowing the infection to spread quickly.

“External factors that may play a role are traumatic injuries, endothelial damage and rarely hospital acquired infections. In essence, the aggressive nature of Mucorales fungi combined with weakened host defences and external factors creates a perfect storm for rapid disease progression in susceptible individuals.

“The Mucorales as a group normally infects patients with underlying risk factors including factors including diabetes mellitus, malignancies, transplant recipients, and current or past COVID-19 infection, however, this organism in particular, usually infects immunocompetent patients after traumatic inoculation,” says Dr Van der Westhuizen.

It is important to note, she continues, that all available data comes from research done in tropical regions. There is no data on this organism in sub-Saharan Africa which means it is still unknown what role this pathogen plays in our local patient population. The diagnostic complexities and rapid disease progression may contribute to the paucity of data in developing countries.

This infection can be treated with available antifungal agents, as well as surgical debridement of infected tissue. The challenge, however, is the rapid disease onset and progression to death. There is only a tiny window to help the patient. That is why clinical suspicion is so important, as immediate aggressive surgical debridement with antifungal agents is the only way to improve patient outcome. Unfortunately, this infection still has a high mortality rate, despite therapy.

 

Fungal diagnostics is complex

An invasive fungal infection (IFI) was not suspected in this patient, and he received neither antifungal therapy nor surgical interventions. His cause of death, likely the IFI, was only identified after he passed away and because of a combination of different testing platforms was used to identify this infection. Says Dr Van der Westhuizen: “This is unfortunately the case with mould infections as most readily available diagnostic methods lack sensitivity and these pathogens take long to grow in the laboratory. Fungal diagnostics is a specialised field that requires expertise. However, if clinicians are aware of these infections and they have an increased index of suspicion, appropriate therapy can be initiated even before the results are available.

“If clinicians suspect this type of infection early and they involve the infectious diseases physicians, microbiology and histopathology for support and advice, they will be guided to collect the most appropriate samples to ensure that an accurate diagnosis is made.”

There is a possibility that these infections had been missed before and even still today. Fungal diagnostics is a very complex field for various reasons. There is no highly sensitive stand-alone test to make a rapid diagnosis available. As newer methods are being developed and molecular diagnostics are advancing, fungal diagnostics are improving. A combination of testing platforms is still required to improve the sensitivity of diagnosing these infections.

Her hope for this research, says Dr Van der Westhuizen, who will now also embark further research into local fungal species for her PhD, their epidemiology, diagnostics, and their impact on vulnerable populations, ultimately contributing to better clinical care and health outcomes, is to advance understanding and awareness of Invasive mould infections specifically S. oblongispora, in sub-Saharan Africa and among HIV patients. She aims to improve early diagnosis, treatment strategies, and clinical outcomes, as well as to highlight the importance of monitoring fungal infections in immunocompromised populations. Additionally, her goal includes encouraging further research and collaboration in this area to better address fungal infections in the region.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept