Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
24 February 2025 Photo Supplied
Siyanda Magayana
Siyanda Magayana, Senior Officer: Gender Equality and Anti-Discrimination Office, Unit for Institutional Change and Social Justice, UFS.

Opinion article by Siyanda Magayana, Senior Officer: Gender Equality and Anti-Discrimination Office, Unit for Institutional Change and Social Justice, University of the Free State.

The recent executive order by US President Donald Trump to defund and dismantle Diversity, Equity and Inclusion (DEI) initiatives is more than just a bureaucratic shift. It is a declaration of whose lives matter and whose do not. Removing DEI initiatives and policies, notably, those that centre on marginalised groups, racial minorities, and LGBTQI+ individuals does not erase their struggles and existence in our society. Instead, it exposes the entrenched unwillingness of power structures to validate and acknowledge these realities. The fact that some leaders feel they can simply ‘tick off’ or ‘untick’ human rights and social justice efforts from policy reveals just how expendable these communities are perceived to be.

We need to be clear, erasure at a systemic level does not translate to actual erasure. Marginalised people such as women, queer individuals, black and brown individuals, disabled people will continue to exist, resist, and demand their space, regardless of this order. The removal of systemic and/or institutional recognition and support does not make discrimination disappear. Instead, it amplifies their oppression by stripping away their right to exist, and legal protections that have been fought for, for decades. We cannot have one person deciding to erase the fight of numerous people in just a matter of weeks.

These policies and initiatives were primarily designed to address systemic inequalities and create spaces where historically marginalised groups could thrive. These initiatives of redress were not just for the benefit of the marginalised only, they were for everyone. Therefore, the dismantling of these initiatives will perpetuate and recreate unjust and unequal environments for all.

What is the impact for the Global South?

It is almost tempting to think that the dismantling of DEI initiatives in the US is an isolated issue with no direct impact on our realities in the Global South. However, that assumption is both naïve and dangerous. The ripple effects of regressive policies and initiatives in powerful nations often influences global attitudes, social narratives, and funding. The move by the US devalues global perceptions and the importance of having DEI initiatives in, and for other governments; and there is a possibility of these institutions disregarding and/or following suit in their own countries.

For black and other racially marginalised communities in the Global South, particularly in Africa, this is alarming. It needs us to ask the question, if major global powerful entities dismantle such initiatives and no longer prioritise DEI, what does it mean for marginalised groups and identities within our countries and communities? It reinforces the idea that the oppression of certain groups is not a crisis, but a norm. In the same way, it weakens the push for LGBTQI+ rights, gender equality and racial justice, which are already met with precarious conditions in many countries due to their colonial legacies, systematic inequalities, and conservative cultural norms.

Impact on the diversity of women

The dismantling of DEI policies and initiatives does not only, unfortunately, impact non-normative or those identifying outside of heteronormativity or the gender binary. It also disproportionately affects women, especially those who face intersecting forms of discrimination. For instance, for black women who are already navigating the dual burden of racism and sexism; the dismantling of DEI programmes translates to fewer systemic protections against workplace discrimination, less access to leadership roles, and diminished support for reproductive justice. This extends to women of all races, ethnicities, and backgrounds; no woman is exempt from this decision.

This is even more damaging for non-binary, and trans identities as it reinforces rigid gender norms that limit their autonomy, agency, and expression. It further signals a broader societal regression that undermines the existence and rights of these groups, as well as the progress made towards gender equality and sexual freedom for all.

Men, too, of all races, identities, and backgrounds are affected by the dismantling of DEI initiatives. For instance, black men are already subjected to systemic racism, and as a result of this they are vulnerable to losing economic opportunities and educational equity benefits as initiatives set up to address systemic inequalities. Similarly, the systems that deny trans rights enforce toxic masculinity, thus punishing and discriminating against anyone who deviates from heteropatriarchal and narrow gender norms. As such, white men, for instance, who identify outside of the gender binary and heteronormativity are equally going to be affected.

While it may appear that the dismantling of DEI policy exclusively affects trans individuals and those that identify outside of the gender binary, their removal sets a dangerous precedence for everyone, including cisgender men and women. The erasure of non-normative identities and systems that affirm and acknowledge them are not just about gender identity, but more about controlling how gender is expressed, who gets to belong, and who is deemed worthy of rights and dignity.

“Discrimination Does Not Know Your Postal Address”: Discrimination Against One is Discrimination Against All"

Prejudice can and does affect anyone, anywhere – therefore, it is a dangerous myth that we can selectively uphold human rights. That we can, for instance, advocate for black liberation while turning a blind eye to the struggles of queer, trans and other marginalised groups. That we can rightfully fight for gender equality while remaining silent when non-normative and gender diverse populations’ rights are erased. And similarly, that we can advocate for diversity but only when it is convenient, comfortable, and easy to digest.

It is high time we realise that discrimination is never just directed at a single group, but rather, it is about the broader systems of power we exist in that decide who gets to exist fully and who does not. If these initiatives and support for gender diversity and other minority groups are removed from policy and other critical institutions, then tomorrow, it could be you or any other entity that seemingly no longer fits within the acceptable limits of the norm and/ binary.

The erasure of DEI frameworks and rights of gender diverse persons in the US is not a problem isolated from ours as a collective, it is ours, too. It serves as a warning sign that marginalisation and discrimination is becoming more acceptable, normalised, and institutionalised.

Click to view documentClick here to see other Institutional experts.

News Archive

Volksblad: Moshoeshoe Memorial Lecture
2006-05-27

27 Mei 2006

Moshoeshoe het mense saamgebind
KONING MOSHOESHOE kon bewys dat verskeidenheid ’n bindende eienskap kan wees. Dit blyk ’n sleutelbeginsel van sy leierskap te wees – en dit is nie ’n maklike een om te begryp nie.

Jy bereik die grootste eenheid tussen onderskeidende entiteite waar jy relatief vrye ruimte aan hulle gee om hul eiesoortige kenmerke na vore te bring.

Dít blyk uit prof. Njabulo Ndebele se gedenklesing oor koning Moshoeshoe.
Lesotho; het; onder Moshoeshoe se leierskap mense van verskeie dele van die subkontinent gelok.
Dié mense het hierheen gevlug van die verwoesting wat as lifaqane bekend geword het toe Shaka sy koninkryk met militêre onderwerping verstewig het.

Ndebele het gesê daar is algemene ooreenkoms dat die oorloë wat hieruit gespruit het, die maatskaplike grondslae van talle samelewings in Suider-Afrika geskud het.

“Dit was in dié konteks dat Moshoeshoe leierskap getoon het.”
Prof. Frederick Fourie, rektor en visekanselier van die Universiteit van die Vrystaat (UV), het gesê die lesing vorm deel van ’n groter debat oor leierskapmodelle, veral die konsep van Afrika-leierskap, en die voortgesette diskoers oor nasiebou en versoening.

Die Moshoeshoe-projek is in 2004 aan die UV begin om met Suid-Afrika se eerste dekade van demokrasie saam te val.
Die projek was deel van die UV se eeufeesvieringe in 2004.
Met dié projek word geprobeer om ’n groot Afrika-leier te vereer en die UV se verbintenis tot transformasie te toon sodat ’n ware inklusiewe en nie-rassige universiteit geskep kan word.

“As die stigter van die Basoeto-nasie, word daar wyd erkenning aan koning Moshoeshoe vir sy buitengewone leierskapstyl gegee.

“Diplomasie, versoening en vreedsame naasbestaan is van die kenmerke van sy leierskap, soos getoon in sy pogings om verskillende groepe in een nasie te verenig,” sê Fourie.

KONING MOSHOESHOE, een van Afrika se eertydse groot leiers. Hy is meer as 130 jaar gelede dood. Foto: verskaf

Waarde van openbare spraak ‘nou bedreig’
AANDUIDINGS bestaan dat die waarde van openbare spraak wat hoog deur koning Moshoeshoe van Lesotho op prys gestel is, nou onder ernstige bedreiging kan wees.

Om dié rede dra hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing op aan al dié mense in Suid-Afrika en elders wat die moed het om hul oorwoë mening uit te druk oor belangrike sake wat die samelewing in die gesig staar, het prof. Njabulo Ndebele, visekanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê.

Ndebele, wêreldbekende skrywer, het gesê dié lesing kom op ’n kritieke punt in Suid-Afrika se nuwe demokrasie.
Dié lesing, om die buitengewone nalatenskap van een van Afrika se groot leiers te eer, is eergisteraand op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) gelewer en het ’n staande toejuiging deur ’n groot gehoor uitgelok.

Ndebele het gesê die mense wat hul menings uitdruk oor belangrike sake, kan rubriekskrywers, redakteurs, kommentators, alle soorte kunstenaars, akademici, koerantbriefskrywers, nie-gewelddadige optoggangers met plakkate en strokiesprentkunstenaars wees “wat ’n spieël voor ons oë sit”.

“Selfs wanneer hulle dit waag op heilige gebied, soos sommige strokiesprentkunstenaars onlangs gedoen het, herinner hulle ons net dat selfs die heilige misbruik kan word vir doeleindes wat min met heiligheid te doen het.

“Dit is hul manier om ons te help, dalk meer diepsinnig as wat ons besef, om daardie einste ruimte van heiligheid in ons lewe te bewaar.

“Hulle verdiep ons insigte deur ons begrip te verdiep.
“Dit is gepas om hul dapperheid te vier,” het Ndebele gesê.
“Hulle herinner ons dat leierskap nie al is wat ons doen wanneer ons in ’n sekere magsposisie geplaas is om ’n organisasie of ’n sekere instelling te stuur nie.”

Hy het gesê onder die mense wat gevier moet word, sluit hy nie dié in wat deur haatspraak ander aanhits om geweld te pleeg; teen; mense; wat hul andersdenkende menings lug nie.

“Dit is nie met dapperheid dat hulle aanhits nie, maar weens hul toevlug tot die narkotiese beskerming van die skare.”

Mense voel glo ál kwesbaarder
Vise-kanselier lewer Moshoeshoe-gedenklesing
’n TOENEMENDE aantal hoogs intelligente, sensitiewe en toegewyde Suid-Afrikaners oor die klas-, ras- en kulturele spektrum heen bely dat hulle – soos nog nooit tevore nie – onseker en kwesbaar voel sedert 1994.

Só het prof. Njabulo Ndebele, vise-kanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê in die Universiteit van die Vrystaat (UV) se eerste koning Moshoeshoe-gedenklesing.

Die onderwerp was Reflections on the leadership challenges in South Africa.
Wanneer ontembare optimiste beken hulle voel dinge is van stryk, versprei die naarheid van angs. “Dit moet iets te doen hê met ’n ophoping van gebeure wat die gevoel van dreigende inploffing oordra.”

’n Gevoel heers dat Suid-Afrika ’n baie komplekse samelewing het wat liewer eenvoudige, gesentraliseerde beheer voortbring in die hoop dat dienslewering dan beter en vinniger gedryf kan word. Die kompleksiteit van beheer word dan in ’n enkele struktuur van gesag gevestig, eerder as in die afgewentelde strukture soos wat in die Grondwet beoog word.

Dat die afgewentelde strukture nie hul grondwetlik-gedefinieerde rolle verwerklik nie, moenie toegeskryf word aan die mislukking van die beheermeganisme nie.

“Dit is te vroeg om te sê dat wat ons sedert 1994 bereik het, nie gewerk het nie,” het Ndebele gesê.
Dit lyk of ’n kombinasie van omstandighede tot die “gevoel van ontknoping” lei.
“Ek wil dit vermy om te sê: ‘Kyk na Khutsong’, asof u sal verstaan wat ek bedoel wanneer ek sê u moet na Khutsong kyk.”
Sulke kennis lei tot wanhoop, want dit roep ’n werklikheid op wat só oorweldigend is dat dit fatalisties kan wees.
Ndebele het gesê niks kon meer vreesaanjaend wees as toe ’n komplot van die Boeremag oopgevlek en sekere Boeremaglede aangekeer is nie.

Sekere Boeremaglede het van ’n maksimum-sekuriteit-tronk ontsnap. “Sover ek weet, is hulle nie weer gevang nie.
“Wat is gedoen om die gaping te oorbrug?” was een van sy vrae hieroor.
“Van só ’n belangrike saak weet die publiek nie baie nie. Die karige kommunikasie kan die gevaarlike boodskap uitdra dat óf niks gedoen word nie, óf die staat in dié saak misluk.”

Hy het gevra: “Hoekom het die kwessie van munisipale afbakening tot die situasie in Khutsong gelei? Dit lyk of die probleem voortgaan, sonder ’n oplossing in sig.”

’n Aantal soortgelyke, oënskynlik plaaslike rebellies het oor die land heen plaasgevind. “Is hier ’n patroon?”
Ndebele het na die onlangse verhoor van oud-adj.pres. Jacob Zuma, wat van verkragting aangekla was, verwys.
Dié drama blyk ver van oor te wees. Dit beloof “om ons almal sonder verligting te hou, in ’n toestand van angs”.
Die gemene draad van dié gebeure is die gevoel van ’n oneindige spiraal van probleme wat vertroue tap. Daar kan ’n sterk suggestie in al dié gebeure wees “dat ons dalk nooit sosiale samehang in Suid-Afrika gehad het nie...”

“Wat ons sekerlik oor dekades gehad het, is ’n mobiliserende visie. Kan dit wees dat die mobiliserende visie onder die gewig van die werklikheid en omvang van maatskaplike heropbouing kraak en dat die legitieme raamwerk om oor dié probleme te debatteer ineenstort?”

‘Swart mense staar hulself in die gesig’
DIE swart meerderheid staar homself nou in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.
Só het prof. Njabulo Ndebele gesê toe hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing by die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein gelewer het.

Hy het gesê dit lyk of Suid-Afrika ’n meganisme nodig het om selfvertroue te bou.
Deur dié meganisme “kan ons die situasie waarin ons is, erken, wat dit ook al is”.
“Ons het ’n meganisme nodig wat die verskillende posisies van die mededingers sal bevestig en hul eerlikheid sal bekragtig op ’n manier wat die publiek vertroue sal gee dat werklike oplossings moontlik is.”

Dit is dié soort “openheid wat nooit maklik kom nie”, wat lei tot deurbraak-oplossings.
Ndebele het gesê ’n komplekse demokrasie soos Suid-Afrika s’n kan nie oorleef met ’n enkele gesag nie.
Net veelvuldige owerhede binne ’n grondwetlike raamwerk “het ’n ware kans”.
“Kan ’n deel van die probleem wees dat ons nie in staat is om die idee van ‘opposisie’ te hanteer nie?
“Ons is verskrik dat enige van ons ‘die opposisie’ kan word.
“Dit is tyd dat ons die koms voorsien van ’n oomblik wanneer daar nie meer ’n enkele, oorweldigende, dominante politieke mag is soos wat nou die geval is nie.”

Ndebele het gesê: “Ek glo ons het dalk ’n oomblik bereik wat nie fundamenteel verskillend is nie van die ontnugterende, tóg hartversterkende nasiebourealiteite wat gelei het tot Kemptonpark in die vroeë jare negentig.”

“Die verskil tussen toe en nou is dat die swart meerderheid nie nou na wit landgenote oor die onderhandelingstafel kyk nie.

“Die swart meerderheid staar homself in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.”
Dit is weer “tyd vir visie”, het Ndebele gesê.

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept