Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
18 June 2025 | Story Lacea Loader
UFS
The University of the Free State (UFS) is committed to multilingualism to promote access, inclusivity, academic success, and a sense of belonging through its five working languages.

The University of the Free State (UFS) is committed to the promotion of multilingualism for equitable access to knowledge and academic success for all its students, scholarship of research, inclusivity and social cohesion, and for a strong sense of belonging through the use of five working languages, i.e. Sesotho, South African Sign Language, isiZulu, Afrikaans, and English in various contexts of its operation.
 
According to the UFS Language Policy (2023), English is the language of instruction at the university, except in language-specific disciplines, modules, and programmes (such as Afrikaans, Arabic, Dutch, German, French, IsiZulu, Sesotho, and South African Sign Language) at undergraduate and postgraduate level on all three UFS campuses. Lectures, study materials, examinations, and related materials are in English, except in disciplines where languages other than English are explicitly taught as subjects of study or used for teaching and assessment purposes.
 
Contrary to what has recently been reported in the media, Afrikaans is and will remain a language of the UFS and the promotion of Afrikaans is equally important as that of Sesotho, South African Sign Language, isiZulu, and English.
 
In recent years, priority has been given to the development and intellectualisation of Sesotho and South African Sign Language. However, the promotion of Afrikaans and IsiZulu as UFS languages remains important to ensure that speakers enjoy the right to receive academic support in the languages they best understand and prefer.
 
Through its Academy for Multilingualism, various projects and initiatives are underway in support of the university’s approach to multilingualism and to guarantee that all UFS languages are promoted and treated with equal importance. This includes, for instance, the provision of Afrikaans terminology lists for various disciplines to match the Sesotho terminology lists developed by the UFS, and isiZulu terminology lists (adapted from the University of KwaZulu-Natal through a Memorandum of Understanding). The UFS is, for instance, already championing the development of terminology for Psychology in South African Sign Language.

 

VERKLARING: BEVORDERING VAN AMPTELIKE TALE AAN DIE UV 

Die Universiteit van die Vrystaat (UV) is verbind tot die bevordering van veeltaligheid vir billike toegang tot kennis en akademiese sukses vir al sy studente, vakkundigheid van navorsing, inklusiwiteit en sosiale kohesie, en vir ’n sterk gevoel van samehorigheid deur die gebruik van vyf werkstale, dit wil sê Suid-Sotho, Suid-Afrikaanse Gebaretaal, Zoeloe, Afrikaans en Engels in verskillende kontekste van sy werksaamhede.
 
Volgens die UV-Taalbeleid (2023) is Engels die onderrigtaal aan die universiteit, behalwe in taalspesifieke dissiplines, modules en programme (soos Afrikaans, Arabies, Nederlands, Duits, Frans, Zoeloe, Suid-Sotho en Suid-Afrikaanse Gebaretaal) op voor- en nagraadse vlak op al drie UV-kampusse. Lesings, studiemateriaal, eksamens en verwante materiaal is in Engels, behalwe in dissiplines waar ander tale as Engels uitdruklik as studievakke onderrig word of vir onderrig- en assesseringsdoeleindes gebruik word.
 
Anders as wat onlangs in die media berig is, is en sal Afrikaans ’n taal van die UV bly en is die bevordering van Afrikaans ewe belangrik as dié van Suid-Sotho, Suid-Afrikaanse Gebaretaal, Zoeloe en Engels.
 
In onlangse jare is prioriteit gegee aan die ontwikkeling en intellektualisering van Suid-Sotho en Suid-Afrikaanse Gebaretaal. Die bevordering van Afrikaans en Zoeloe as UV-tale bly egter belangrik om te verseker dat sprekers die reg geniet om akademiese ondersteuning te ontvang in die tale wat hulle die beste verstaan en verkies.
 

Deur middel van sy Akademie vir Meertaligheid is verskeie projekte en inisiatiewe aan die gang ter ondersteuning van die universiteit se benadering tot veeltaligheid en om te verseker dat alle UV-tale bevorder word en met gelyke belangrikheid hanteer word. Dit sluit byvoorbeeld in die verskaffing van Afrikaanse terminologielyste vir verskeie dissiplines om te pas by die Suid-Sotho-terminologielyste wat deur die UV ontwikkel is, asook die Zoeloe-terminologielyste (aangepas vanaf die Universiteit van KwaZulu-Natal deur middel van ’n Memorandum van Verstandhouding). Die UV beywer hom byvoorbeeld reeds vir die ontwikkeling van Sielkunde-terminologie in Suid-Afrikaanse Gebaretaal.

 

SETATEMENTE: PHAHAMISO YA DIPUO TSA SEMMUSO TSA YUNIVESITHI YA FREISTATA

Yunivesithi ya Freistata, e ikemiseditse ho phahamisa botemengata mabapi le ho fumana tsebo ka mokgwa o lekanang ekasita le ho bona katleho ya baithuti bohle ditabeng tsa thuto, boithutong ba diphuputso, kananelo ya batho bohle le ditabeng tsa phedisano, ho kgothaletsa maikutlo a kutlwano ka tshebediso ya dipuo tse hlano tse sebediswang maemong a fapaneng mona yunivesithing, e leng Sesotho, Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, isiZulu, Afrikaans, le English.

Ho ya ka Leano la Puo la Yunivesithi ya Freistata (2023), English ke puo ya thuto mona yunivesithing, ka ntle le moo thuto e leng ya puo eitseng, moo mojolu e leng  wa puo eitseng, le moo lenaneho la thuto e leng la puo eitseng (jwalo ka puo ya Afrikaans, Arabic, Dutch, German, French, isiZulu, Sesotho le Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa), haholo boemong ba dithuto tse tlase le  boemong ba dithuto tse hodimo, dikhemphaseng tse tharo tsa Yunivesithi ya Freistata. Dithuto, dingodilweng tsa thuto, dihlahlobo le tse ding, di ngotswe ka puo ya English, ka ntle le dithuto tsa dipuo tseo e seng tsa English, tsona di rutwa le hlahlojwa ka dipuo tsa tsona.

Ho fapana le se tlalehilweng masedinyaneng, puo ya Afrikaans ke puo mme e tla dula e le teng Yunivesithing ya Freistata, phahamiso ya Afrikaans e bohlokwa jwalo ka dipuo tse kang puo ya Sesotho, Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, puo ya  isiZulu le puo ya English.

Dilemong tsa moraorao tjena, puo ya Sesotho le puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, di behelletswe ka sehloohong mabapi le ho ntshetswa pele ekasitana le ho ntlafatswa hore di sebediswe boithutong ba diphuputso le mahlale. Le ha ho le jwalo, phahamiso ya  puo ya Afrikaans le puo ya isiZulu jwalo ka dipuo tsa Yunivesithi ya Freistata, e tla dula e le ntho ya bohlokwa ho etsa bonnete ba hore beng ba dipuo tsena, ba na le tokelo ya ho fumana tshehetso ya thuto ka dipuo tseo ba di utlwisisang le ho di rata.

Ka tshebediso ya Akhademi ya Botemengata, diprojeke le meralo ya ntshetsopele di motjheng ho tshehetsa mokgwa wa Botemengata yunivesithing  ekasitana le ho nnetefatsa hore dipuo tsohle di a phahamiswa mme di tshwarwa ka tsela e lekanang.  Mohlala, taba ena e kenya diprojeke tse kang ntshetsopele ya mareho a puo ya Afrikaans bakeng sa dithuto tse fapaneng ho latela tshwano e teng  marehong  a puo ya Sesotho a entsweng ke Yunivesithi ena ya Freistata, hape le ho latela tshwano e teng marehong a puo ya isiZulu (a nkilweng Yunivesithing ya KwaZulu -Natala ho ya ka Memorandamo ya Kutlwuno). Yunivesithi ya Freistata, ha re etsa mohlala, e se e ntse e tswela pele ho etsa mareho a thuto ya Saekholoji ka puong ya Matsoho ya Afrika Borwa.

 

ISITATIMENDE-MBIKO: UKUQHAKANJISWA KWEZILIMI EZIGUNYAZIWE ZE-UFS

INyuvesi yase-Free State (UFS) izibophezele ekuqhakambiseni ubuliminingi ngenhloso yokunikezela ngolwazi ngendlela elinganayo nokuphumelelisa abafundi bayo bonke, ukuphumelelisa ezocwaningo, ukuqhakambisa umoya wozwano nokuhlanganyela, kanye nomuzwa onamandla wokuthi umuntu-nomuntu azizwe eyilunga eliqavile ngokusebenzisa izilimi ezigunyaziwe okuyisiSuthu, Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha, isiZulu, isiBhunu, kanye nesiNgisi eminxeni yayo ehlukahlukene yezinhlelo zayo.

NgokweNqubomgomo yoLimi ye-UFS eyethulwa ngowezi-2023, isiNgisi yilona limi lezinhlelo zonke zenyuvesi, ngaphandle kwemikhakha, kwezifundo kanye nezinhlelo ezivele ezisebenza ngezinye izilimi (njengesiBhunu, isi-Arabhu, isiDashi, isiJalimane, isiFrentshi, isiZulu, isiSuthu kanye noLimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha) emabangeni aphansi (undergraduate) naphezulu (postgraduate) kuwo wonke amakhempasi ayo. Izethulo, izinsiza-kufunda/-kufundisa, izivinyo zokuphothula izifundo kanye nolunye ulwazi oluhlobene nakho kungolimi lwesiNgisi, ngaphandle kwemikhakha lapho khona kusebenza ngqo olunye ulimi njengesifundo noma njengolimi lokufundisa nokwenza imisebenzi yezifundo.

Ekubhekeni okuphambene okusanda kubhalwa izintatheli, isiBhunu siwulimi futhi sisazoqhubeka sibe ulimi lwe-UFS, kanti futhi ukuqhakanjiswa kwaso kubaluleke ngendlela efanayo nalokho kwesiSuthu, Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha, isiZulu kanye nesiNgisi.

Eminyakeni edlule injolozela ibihlonywe kakhulu ekuthuthukiseni nasekuvanyisweni kwesiSuthu kanye noLimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha. Noma kunjalo, ukuqhakanjiswa kwesiBhunu nesiZulu njengezilimi ze-UFS kusabalulekile ngesizathu sokuqinisekisa ukuthi abanikazi bazo lezi zilimi bayalithakasela ilungelo lokuthola ukusizakala ngokwemfundo ephakeme ngezilimi abazizwa kangcono futhi abazincamelayo.

Ngokusebenzisa ihhovisi lesikhungo sobuliminingi sayo i-Academy for Multilingualism, izinhlelo ezahlukahlukene nemizamo ehlabahlosile sekuvele kusemgangathweni ngenhloso yokwelekelela umhlahlandlela wenyuvesi wobuliminingi kanye nokuqinisekisa ukuthi zonke izilimi ze-UFS ziyaqhakanjiswa futhi ziphathwa ngokubaluleka okulinganayo. Isibonelo, lokhu kubandakanya ukunikezelwa kohlu lwamatemu esiBhunu oluchuma imikhakha enhlobonhlobo ngenhloso yokuhambisana nohlu lwamatemu esiSuthu aqanjwe i-UFS, kanye nohlu lwamatemu esiZulu (athathwe eNyuvesi yaKwaZulu Natali ngendlela yesivumelwano esisayinwe izinhlaka zombili). Isibonelo, i-UFS isivele isiqalile iphethe uhlelo lokuthuthukiswa kohlu lwamatemu ezifundo eziphathelene nomqondo, phecelezi iPsychology isebenzisa Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha.

 

Issued by:
Lacea Loader
Senior Director: Communication and Marketing
University of the Free State 

News Archive

You touch a woman, you strike a rock
2004-11-02

Prof. Engela Pretorius van die Departement Sosiologie in die Fakulteit Geesteswetenskappe by die Universiteit van die Vrystaat het die kwessie omtrent feminisme aangespreek tydens haar intreerede met die onderwerp, You touch a woman, you strike a rock: Feminism(s) and emancipation in South Africa .

Prof. Pretorius het gesê: “Die geskiedenis van feminisme oor die algemeen kan in drie fases verdeel word, waarna verwys word as golwe. Eerste-golf-feminisme (19de eeu) het die fokus geplaas op die beskerming van vroueregte in die openbare terrein, spesifiek die reg om te stem, die reg tot onderrig en die reg om middelklas beroepe en professies te betreë.

Vroeë tweede-golf-feminisme word onthou vir hoe dit moederskap geteoretiseer het as synde ‘n onderdrukkende instelling. Slagspreuke van die 1970s was die persoonlike is polities en susterskap is magtig. Prof. Pretorius sê beide slagspreuke bevestig die idee dat vroue universeel onderdruk en uitgebuit word en slegs deur erkenning van dié situasie kan vroue die strukture wat hul onderdruk verander.

‘n Belangrike aspek van die derde golf van die feminisme-teorie is post-moderne feminisme wat diversiteit en verskille onderstreep. Die poging van hierdie feministe is afgestem op alle vorme van onderdrukking. Vroue van kleur het ook hul ontevredenheid uitgespreek gedurende die derde-golf-feminisme. Die feminisme van vroue van kleur word gekenmerk deur verskeie kwessies en talryke intellektuele standpuntinnames wat neerslaga vind in verskillende terme, soos Afrika feminisme of ‘womanism, sê prof. Pretorius.

Afrika-feminisme dui protes aan teen die wit/westerse geskiedenis en die wit/westerse dominansie binne feminisme. Afrika-vroue het besef dat hul onderdrukking verskillend is van dié van wit vroue en daarom is ‘n ander proses van bevryding nodig. Die Westerse feministiese praktyk om swart vroue by die bestaande feministiese ontologie te voeg, is nie voldoende nie omdat hul unieke ondervindings van slawerny, kolonialisme, onderdrukking deur mans en armoede nie uitgedruk word nie.

‘Womanism’ het tot stand gekom as gevolg van ‘n eksplisiete rassekritiek teen feminisme. Dit is ten gunste van die positiewe uitbeelding van swart mense. Dit word gekenmerk deur kulturele kontekstualisasie, die sentraliteit van die gesin en die belangrikheid daarvan om mans in te sluit.

Die geskiedenis van vroue in Suid-Afrika is verwant aan hul geskiedenis van onderdrukking as gevolg van patriargie. Vroue van verskillende rasse, kulture en klasse het patriargie op verskillende wyses in en variërende mate van erns ervaar. Onder voor-koloniale patriargie het vroue min sê gehad oor huwelikskeuses omdat mans dié besluite gedomineer het.

Die Nederlandse en Britse patriargale erfenis het neerslag gevind in die ideologie van die volksmoeder. Onderwyl dit veral manlike skrywers was wat die beeld van die vrou as versorger en tuisteskepper bevorder het, het vroue self ook hieraan ‘n aandeel gehad, sodat die volksmoeder volwaardig deel geword het van die Afrikaner nasionalistiese mitologie. Alhoewel middel- en werkersklas vroue met dié beeld geïdentifiseer het, het nie alle Afrikaanse vroue die ideologie aanvaar nie.

Onder die Victoriaanse erfenis was Britse vroue beperk to die private eerder as die openbare lewe. Die skeefgetrekte onderrigsisteem wat vroue in huishoudelike loopbane gekanaliseer het, die mag van mans oor hul vroue se eiendom en ‘n tekort aan toegang tot mag en geld het verseker dat vroue by die huis gebly het.

Wit Engelssprekende-vroue het die grootste geleentheid gehad om patriargie uit te daag vanweë hul toegang tot onderwys en die blootstelling aan liberale waardes, sê prof. Pretorius. Liberale vroue soos Helen Joseph en Helen Suzman het ‘n belangrike rol gespeel om in 1930 stemreg vir wit vroue in Suid-Afrika te verseker en het voortgegaan om ‘n rol te speel in die bevryding van swart vroue gedurende die vryheidstryd.

Die feminisme wat onder swart vroue ontwikkel het, was ‘n erkenning van die gemeenskaplike stryd met swart mans om die verwydering van die juk van eksterne onderdrukking en eksploitasie. Swart vroue in aktiewe en onafhanlike politiese rolle het tegelykertyd mans se aannames omtrent hul meerderwaardigheid asook die rassewette van die staat uitgedaag. Daarom kan ons sê dat die feminisme wat hier ontwikkel het, te voorskyn gekom het as gevolg van vroue se betrokkenheid by en toewyding tot nasionale bevryding, sê prof. Pretorius.

Institusionalisering is nie herlei tot magsvoordele nie, want gelykheid is nie in beleidsprogramme geïnkorporeer nie. Die hervestiging van sleutel aktiviste van die vrouebeweging in die regering het die stryd om genderbillikheid verander na ‘n projek wat deur die regering gelei word, sê prof. Pretorius. Ongelukkig word terreine van verandering buite die grense van die regering verwaarloos. Dit kan slegs aangespreek word deur ‘n aktiewe en feministiese stem in die burgerlike samelewing.

“Dit is my oortuiging dat formele instellings vir vroue binne die staat oor die lang termyn slegs effektief kan wees indien daar ‘n effektiewe feministiese vroue-beweging buite die staat in stand gehou word wat die grondslag waarop sosiale beleid gevorm word, kan uitdaag en bevraagteken. Daarom, A luta continua (die stryd duur voort),” sê prof. Pretorius.

Mediaverklaring
Uitgereik deur: Lacea Loader
Mediaverteenwoordiger
Tel: (051) 401-2584
Sel: 083 645 2454
E-pos: loaderl.stg@mail.uovs.ac.za
2 November 2004

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept