Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
18 June 2025 | Story Lacea Loader
UFS
The University of the Free State (UFS) is committed to multilingualism to promote access, inclusivity, academic success, and a sense of belonging through its five working languages.

The University of the Free State (UFS) is committed to the promotion of multilingualism for equitable access to knowledge and academic success for all its students, scholarship of research, inclusivity and social cohesion, and for a strong sense of belonging through the use of five working languages, i.e. Sesotho, South African Sign Language, isiZulu, Afrikaans, and English in various contexts of its operation.
 
According to the UFS Language Policy (2023), English is the language of instruction at the university, except in language-specific disciplines, modules, and programmes (such as Afrikaans, Arabic, Dutch, German, French, IsiZulu, Sesotho, and South African Sign Language) at undergraduate and postgraduate level on all three UFS campuses. Lectures, study materials, examinations, and related materials are in English, except in disciplines where languages other than English are explicitly taught as subjects of study or used for teaching and assessment purposes.
 
Contrary to what has recently been reported in the media, Afrikaans is and will remain a language of the UFS and the promotion of Afrikaans is equally important as that of Sesotho, South African Sign Language, isiZulu, and English.
 
In recent years, priority has been given to the development and intellectualisation of Sesotho and South African Sign Language. However, the promotion of Afrikaans and IsiZulu as UFS languages remains important to ensure that speakers enjoy the right to receive academic support in the languages they best understand and prefer.
 
Through its Academy for Multilingualism, various projects and initiatives are underway in support of the university’s approach to multilingualism and to guarantee that all UFS languages are promoted and treated with equal importance. This includes, for instance, the provision of Afrikaans terminology lists for various disciplines to match the Sesotho terminology lists developed by the UFS, and isiZulu terminology lists (adapted from the University of KwaZulu-Natal through a Memorandum of Understanding). The UFS is, for instance, already championing the development of terminology for Psychology in South African Sign Language.

 

VERKLARING: BEVORDERING VAN AMPTELIKE TALE AAN DIE UV 

Die Universiteit van die Vrystaat (UV) is verbind tot die bevordering van veeltaligheid vir billike toegang tot kennis en akademiese sukses vir al sy studente, vakkundigheid van navorsing, inklusiwiteit en sosiale kohesie, en vir ’n sterk gevoel van samehorigheid deur die gebruik van vyf werkstale, dit wil sê Suid-Sotho, Suid-Afrikaanse Gebaretaal, Zoeloe, Afrikaans en Engels in verskillende kontekste van sy werksaamhede.
 
Volgens die UV-Taalbeleid (2023) is Engels die onderrigtaal aan die universiteit, behalwe in taalspesifieke dissiplines, modules en programme (soos Afrikaans, Arabies, Nederlands, Duits, Frans, Zoeloe, Suid-Sotho en Suid-Afrikaanse Gebaretaal) op voor- en nagraadse vlak op al drie UV-kampusse. Lesings, studiemateriaal, eksamens en verwante materiaal is in Engels, behalwe in dissiplines waar ander tale as Engels uitdruklik as studievakke onderrig word of vir onderrig- en assesseringsdoeleindes gebruik word.
 
Anders as wat onlangs in die media berig is, is en sal Afrikaans ’n taal van die UV bly en is die bevordering van Afrikaans ewe belangrik as dié van Suid-Sotho, Suid-Afrikaanse Gebaretaal, Zoeloe en Engels.
 
In onlangse jare is prioriteit gegee aan die ontwikkeling en intellektualisering van Suid-Sotho en Suid-Afrikaanse Gebaretaal. Die bevordering van Afrikaans en Zoeloe as UV-tale bly egter belangrik om te verseker dat sprekers die reg geniet om akademiese ondersteuning te ontvang in die tale wat hulle die beste verstaan en verkies.
 

Deur middel van sy Akademie vir Meertaligheid is verskeie projekte en inisiatiewe aan die gang ter ondersteuning van die universiteit se benadering tot veeltaligheid en om te verseker dat alle UV-tale bevorder word en met gelyke belangrikheid hanteer word. Dit sluit byvoorbeeld in die verskaffing van Afrikaanse terminologielyste vir verskeie dissiplines om te pas by die Suid-Sotho-terminologielyste wat deur die UV ontwikkel is, asook die Zoeloe-terminologielyste (aangepas vanaf die Universiteit van KwaZulu-Natal deur middel van ’n Memorandum van Verstandhouding). Die UV beywer hom byvoorbeeld reeds vir die ontwikkeling van Sielkunde-terminologie in Suid-Afrikaanse Gebaretaal.

 

SETATEMENTE: PHAHAMISO YA DIPUO TSA SEMMUSO TSA YUNIVESITHI YA FREISTATA

Yunivesithi ya Freistata, e ikemiseditse ho phahamisa botemengata mabapi le ho fumana tsebo ka mokgwa o lekanang ekasita le ho bona katleho ya baithuti bohle ditabeng tsa thuto, boithutong ba diphuputso, kananelo ya batho bohle le ditabeng tsa phedisano, ho kgothaletsa maikutlo a kutlwano ka tshebediso ya dipuo tse hlano tse sebediswang maemong a fapaneng mona yunivesithing, e leng Sesotho, Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, isiZulu, Afrikaans, le English.

Ho ya ka Leano la Puo la Yunivesithi ya Freistata (2023), English ke puo ya thuto mona yunivesithing, ka ntle le moo thuto e leng ya puo eitseng, moo mojolu e leng  wa puo eitseng, le moo lenaneho la thuto e leng la puo eitseng (jwalo ka puo ya Afrikaans, Arabic, Dutch, German, French, isiZulu, Sesotho le Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa), haholo boemong ba dithuto tse tlase le  boemong ba dithuto tse hodimo, dikhemphaseng tse tharo tsa Yunivesithi ya Freistata. Dithuto, dingodilweng tsa thuto, dihlahlobo le tse ding, di ngotswe ka puo ya English, ka ntle le dithuto tsa dipuo tseo e seng tsa English, tsona di rutwa le hlahlojwa ka dipuo tsa tsona.

Ho fapana le se tlalehilweng masedinyaneng, puo ya Afrikaans ke puo mme e tla dula e le teng Yunivesithing ya Freistata, phahamiso ya Afrikaans e bohlokwa jwalo ka dipuo tse kang puo ya Sesotho, Puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, puo ya  isiZulu le puo ya English.

Dilemong tsa moraorao tjena, puo ya Sesotho le puo ya Matsoho ya Afrika Borwa, di behelletswe ka sehloohong mabapi le ho ntshetswa pele ekasitana le ho ntlafatswa hore di sebediswe boithutong ba diphuputso le mahlale. Le ha ho le jwalo, phahamiso ya  puo ya Afrikaans le puo ya isiZulu jwalo ka dipuo tsa Yunivesithi ya Freistata, e tla dula e le ntho ya bohlokwa ho etsa bonnete ba hore beng ba dipuo tsena, ba na le tokelo ya ho fumana tshehetso ya thuto ka dipuo tseo ba di utlwisisang le ho di rata.

Ka tshebediso ya Akhademi ya Botemengata, diprojeke le meralo ya ntshetsopele di motjheng ho tshehetsa mokgwa wa Botemengata yunivesithing  ekasitana le ho nnetefatsa hore dipuo tsohle di a phahamiswa mme di tshwarwa ka tsela e lekanang.  Mohlala, taba ena e kenya diprojeke tse kang ntshetsopele ya mareho a puo ya Afrikaans bakeng sa dithuto tse fapaneng ho latela tshwano e teng  marehong  a puo ya Sesotho a entsweng ke Yunivesithi ena ya Freistata, hape le ho latela tshwano e teng marehong a puo ya isiZulu (a nkilweng Yunivesithing ya KwaZulu -Natala ho ya ka Memorandamo ya Kutlwuno). Yunivesithi ya Freistata, ha re etsa mohlala, e se e ntse e tswela pele ho etsa mareho a thuto ya Saekholoji ka puong ya Matsoho ya Afrika Borwa.

 

ISITATIMENDE-MBIKO: UKUQHAKANJISWA KWEZILIMI EZIGUNYAZIWE ZE-UFS

INyuvesi yase-Free State (UFS) izibophezele ekuqhakambiseni ubuliminingi ngenhloso yokunikezela ngolwazi ngendlela elinganayo nokuphumelelisa abafundi bayo bonke, ukuphumelelisa ezocwaningo, ukuqhakambisa umoya wozwano nokuhlanganyela, kanye nomuzwa onamandla wokuthi umuntu-nomuntu azizwe eyilunga eliqavile ngokusebenzisa izilimi ezigunyaziwe okuyisiSuthu, Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha, isiZulu, isiBhunu, kanye nesiNgisi eminxeni yayo ehlukahlukene yezinhlelo zayo.

NgokweNqubomgomo yoLimi ye-UFS eyethulwa ngowezi-2023, isiNgisi yilona limi lezinhlelo zonke zenyuvesi, ngaphandle kwemikhakha, kwezifundo kanye nezinhlelo ezivele ezisebenza ngezinye izilimi (njengesiBhunu, isi-Arabhu, isiDashi, isiJalimane, isiFrentshi, isiZulu, isiSuthu kanye noLimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha) emabangeni aphansi (undergraduate) naphezulu (postgraduate) kuwo wonke amakhempasi ayo. Izethulo, izinsiza-kufunda/-kufundisa, izivinyo zokuphothula izifundo kanye nolunye ulwazi oluhlobene nakho kungolimi lwesiNgisi, ngaphandle kwemikhakha lapho khona kusebenza ngqo olunye ulimi njengesifundo noma njengolimi lokufundisa nokwenza imisebenzi yezifundo.

Ekubhekeni okuphambene okusanda kubhalwa izintatheli, isiBhunu siwulimi futhi sisazoqhubeka sibe ulimi lwe-UFS, kanti futhi ukuqhakanjiswa kwaso kubaluleke ngendlela efanayo nalokho kwesiSuthu, Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha, isiZulu kanye nesiNgisi.

Eminyakeni edlule injolozela ibihlonywe kakhulu ekuthuthukiseni nasekuvanyisweni kwesiSuthu kanye noLimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha. Noma kunjalo, ukuqhakanjiswa kwesiBhunu nesiZulu njengezilimi ze-UFS kusabalulekile ngesizathu sokuqinisekisa ukuthi abanikazi bazo lezi zilimi bayalithakasela ilungelo lokuthola ukusizakala ngokwemfundo ephakeme ngezilimi abazizwa kangcono futhi abazincamelayo.

Ngokusebenzisa ihhovisi lesikhungo sobuliminingi sayo i-Academy for Multilingualism, izinhlelo ezahlukahlukene nemizamo ehlabahlosile sekuvele kusemgangathweni ngenhloso yokwelekelela umhlahlandlela wenyuvesi wobuliminingi kanye nokuqinisekisa ukuthi zonke izilimi ze-UFS ziyaqhakanjiswa futhi ziphathwa ngokubaluleka okulinganayo. Isibonelo, lokhu kubandakanya ukunikezelwa kohlu lwamatemu esiBhunu oluchuma imikhakha enhlobonhlobo ngenhloso yokuhambisana nohlu lwamatemu esiSuthu aqanjwe i-UFS, kanye nohlu lwamatemu esiZulu (athathwe eNyuvesi yaKwaZulu Natali ngendlela yesivumelwano esisayinwe izinhlaka zombili). Isibonelo, i-UFS isivele isiqalile iphethe uhlelo lokuthuthukiswa kohlu lwamatemu ezifundo eziphathelene nomqondo, phecelezi iPsychology isebenzisa Ulimi lweZandla lwaseNingizimu Afrikha.

 

Issued by:
Lacea Loader
Senior Director: Communication and Marketing
University of the Free State 

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept