Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
21 March 2025 Photo Supplied
Siyanda Magayana
Siyanda Magayana, Senior Officer: Gender Equality and Anti-Discrimination Office, Unit for Institutional Change and Social Justice, UFS.

Opinion article by Siyanda Magayana, Senior Officer: Gender Equality and Anti-Discrimination Office, Unit for Institutional Change and Social Justice, University of the Free State.


The world is experiencing a surge in backsliding on human rights, particularly for women and marginalised individuals and communities. Across the continent, hard-won freedoms are being stripped away, raising the question – whose rights really matter? From Iran to Africa, to Afghanistan to the United States, we are witnessing a systematic erosion of rights for women and gender-diverse persons under the guise of culture, religion, sovereignty, tradition, and political convenience.

 

In Afghanistan, for instance, the Taliban’s return to power has led to the near-total eradication of women from the country’s public life, i.e., banning them from the workplace, from getting an education, restricting how they dress, and even banning them from public spaces without a male guardian. In addition, in Iran, we see the brutalisation of women protesting for bodily autonomy following the death of Mahsa Amini, highlighting the deadly consequences of gender oppression. Even in so-called liberal democracies such as the US – the repeal of Roe vs Wade, which highlighted the fragility of women’s rights as governments roll back on reproductive rights and freedoms.

Africa, as a continent, is not exempt from this wave of regression. For instance, in Sudan, the continuing conflict has disproportionately affected women, with various reports of sexual violence growing. Even in stable democracies, restrictive abortion laws and patriarchal traditions continue to suppress women’s agency and autonomy. This regression is not just a legal one, but also cultural, as it is sustained by prevailing societal norms and standards that uphold gender inequality.

A justification for these setbacks is often the manipulation of culture and religion, seeking to enforce outdated and discriminatory gender roles. Followed by arguments such as ‘our forefathers had no problem with women not working because they supported them’, or ‘men are the heads of the household, as stated in religious and cultural teachings’, are used to defend and justify the systemic oppression of women’s and other vulnerable groups’ rights. These endemic narratives not only ignore the varying socio-economic realities that demand women’s and other diverse groups’ economic participation but also dismiss their agency. When culture and religion are weaponised to justify oppression and violence, they stray far from their true essence, which is compassion, mutual respect, and justice.

LGBTQI rights under threat

Beyond the regression in women’s rights, the LGBTQI+ community faces escalating persecution. For instance, Uganda’s anti-homosexuality act, which includes harsh penalties – even the death sentence – for same-sex relationships, reflects an alarming trend of state-sponsored homophobia. Similarly, this can be seen in Ghana, where proposed legislation seeks to criminalise LGBTQI+ identities entirely. These policies not only deny people their basic right to humanity but also embolden violence and discrimination against non-heterosexual individuals.

This regression is not limited to African nations. In countries such as Russia, for instance, LGBTQI+ activists are silenced through outdated laws, while in the US, there is an evident rise of anti-trans laws. These laws and targeted attacks on marginalised communities are evidence of a broader and more insidious attempt to control, erase, and dictate identity, behaviour, and personal rights and freedoms.

The question of masculinity, fear, and the regression of rights

A key driver of this regression and repression is the ‘masculinity anxiety’ or ‘crisis of masculinity’, which is the perception that traditional masculinity is being challenged, threatened, or devalued in modern society. This anxiety may stem from global cultural shifts regarding gender roles, the advancement of women’s rights, and the protection of gender-diverse people, which are often framed as attacks on traditional masculinity and male authority. Many men, for instance, conditioned by patriarchal systems, feel displaced when women gain independence and when gender roles evolve beyond rigid binaries.  This fear manifests in resistance to gender equality, as well as the vilification of LGBTQI+ individuals.

However, this perception is deeply flawed and problematic. Masculinity does not and should not rely on the oppression of others. Men are not made weaker by women’s empowerment or by the protection of LGBTQI+ rights, as is the current rhetoric; on the contrary, societies that support gender equality and inclusivity are more stable, humane, and safer. The discourse around masculinity must shift from one of dominance and control to one of mutual respect, partnership, and shared progress.

Therefore, instead of clinging to outdated notions of manhood, we need conversations that redefine masculinity in a way that embraces emotional intelligence, care, and the ability to exist alongside women and gender-diverse individuals without feeling threatened. Initiatives promoting positive masculinity, mentorship for (young) men, and education on gender equity are critical to dismantling these harmful fears and replacing them with a framework and discourse that sees strength in equality rather than opposition to it.

The impact of rights regression

The regression in human rights has profound consequences, both at a local and global level. When women are denied access to education, reproductive rights, and economic opportunities, the entire economy is susceptible to stagnation and/or collapse. And, where LGBTQI+ rights are criminalised, there is a risk of repealing the freedom of expression, leading to increased systemic and individual violence, discrimination, and harassment. The Global South, in particular, is vulnerable to these backward shifts, as weakened legal protections and entrenched conservative ideologies and practices make it difficult to push back against state repression.

In South Africa, for example, the regression of women’s rights is manifesting in a particularly violent manner. GBV and sexual violence have reached crisis levels, threatening the very existence of women; femicide incidents are also among the highest globally. The failure to address these crimes reflects a broader societal problem, which is the normalisation of violence against women and gender- and sexually diverse individuals, and subsequently, the lack of accountability for perpetrators. When women and other vulnerable groups live in constant fear for their safety, their freedoms are curtailed, and the promise of gender equality becomes hollow rhetoric.

What can be done?

As a nation, we must refuse to be silent and to be silenced; human rights are critical to the prosperity of not just the nation’s economies, but also its people. Civil organisations, institutions of education, grassroots movements, and other relevant stakeholders must continue to resist the removal of the rights of women and marginalised groups. Additionally, we need to change the narrative; the rights of women, children, LGBTQI+, and other marginalised groups are not foreign or ‘Western’ concepts imposed on Africa, they are universal human rights. By framing equality and freedom within African values and discourse, we can challenge regressive ideologies from within.

Equally, education remains our most powerful tool, therefore we must continue to invest in teaching about creating an equal, safe, just, and tolerant society that ensures that the next generation does not repeat the mistakes of the past. The global retreat of human rights is a warning sign to all of us; if we do not act now, the freedoms and rights we take for granted today may not exist tomorrow.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept