Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
06 May 2025 | Story Leonie Bolleurs | Photo Supplied
Tembisa Leeuw
Dr Tembisa Leeuw – awarded her PhD at the UFS – focused her research on protecting the rights of children in conflict with the law and bridging the gap between policy and practice in child and youth care centres.

When Dr Tembisa Leeuw was in Grade 9, four of her classmates were convicted of serious offences, including assault with intent to cause harm and murder. This incident sparked a deep curiosity about the juvenile justice system and how it treats young offenders. She found herself asking difficult questions: Were her peers detained separately from adults? Were they placed in facilities designed specifically for children?

Despite the crimes her classmates committed, Dr Leeuw believed they still needed care and protection. The experience led her to reflect on society’s responsibilities towards young offenders, the difficulties they face in the justice system, and whether the laws meant to protect them are being properly applied. “This formative experience instilled in me a commitment to advocate for the rights of vulnerable children and to ensure that the juvenile justice system upholds principles of care, protection, and rehabilitation,” she says.

Now a human rights officer at the South African Human Rights Commission based in Mpumalanga, Dr Leeuw was recently awarded a Doctor of Philosophy degree at the University of the Free State’s (UFS) autumn graduation ceremony. Her dissertation is titled Protecting the rights of children in conflict with the law in South Africa: The law versus the practice.

Her supervisor, Prof John Mubangizi – Research Professor in the Free State Centre for Human Rights – said it was an absolute privilege to supervise such a brilliant, dedicated, and hard-working student. “Her intellectual curiosity, resolute determination, and unwavering commitment to excellence have been quite inspiring. I have no doubt that she will continue to make a profound impact wherever she goes and whatever she does henceforth.”


Safeguarding the rights and well-being of children

It is well known that a large share of crimes, particularly violent ones, are committed by young people. In South Africa, children are frequently charged with serious offences, such as robbery, rape, assault, and murder. These realities highlight the need for stronger systems that protect the rights and well-being of young people in conflict with the law.

In her research, Dr Leeuw looked at why children in child and youth care centres often face human rights violations, despite the Constitution guaranteeing every child the right to be safe from harm, neglect, and abuse. 

Her findings revealed troubling gaps between what the law says and what happens in practice. According to Dr Leeuw, the Constitution states that children should only be detained as a last resort and for the shortest time possible. UNICEF also emphasises that children must be kept separate from adults in detention and treated in ways that reflect their age and developmental needs, including their right to education. “However, no country has yet built a fully separate juvenile justice system that ensures that children are treated differently from adults,” she says.

Dr Leeuw also found that children in these facilities are often denied access to education. As a result, when they return to their communities, they are often without the skills or qualifications needed to find work. “It is important that these children receive training that enables them to support themselves,” she explains.


Contributing to a humane and equitable society

Dr Leeuw believes that protecting the rights of children in conflict with the law is important to creating a more just and humane society. “Research shows worrying conditions in child and youth care centres (CYCCs) – overcrowding, poor health care, limited education. Many children report violence, intimidation, and neglect, all of which go against the idea of rehabilitation,” she says.

These environments can deepen trauma and increase the chances of reoffending. “The conditions inside detention centres have a serious impact on children's ability to rehabilitate and move forward in life.”

South Africa has made progress in drafting laws to protect children’s rights, but putting those laws into action is still a challenge. “With the right changes and a more caring approach, the justice system can better meet the needs of children,” Dr Leeuw says. She points to several areas where improvements could be made to help policy makers and human rights workers reform juvenile justice.

She notes that although international agreements promote rehabilitation and support, many CYCCs still focus on punishment. “Children often feel abandoned in these spaces. We need to move away from punitive systems and create pathways for healing and reintegration.”

Government departments, such as social development, education, and health, must work together to provide support that meets children's full range of needs. “Current laws must be updated to meet international standards, and programmes are needed to help guide children away from the justice system in the first place,” she adds.

Dr Leeuw also highlights the key role played by child and youth care workers (CYCWs). Their training and regular oversight are important in making sure children’s rights are respected. “Regular monitoring and open reporting are needed to hold facilities accountable,” she says.

She further stresses the need for greater access to mental health support, education, and skills development. This would help children return to school and integrate into society more easily. She also recommends maintaining strong family ties during rehabilitation, including virtual visits for families who live far away. Addressing overcrowding and offering different forms of intervention can also improve care and reduce reoffending.

“Teaching children about their rights and helping them develop a sense of responsibility is just as important. Programmes that promote personal growth and rehabilitation should be part of their daily lives,” she says.


Aligning with international human rights standards

Dr Leeuw’s study closely aligns with international human rights guidelines on juvenile justice. These include the United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC) and other global frameworks that call for dignity, fairness, and restorative justice in how children are treated. Her work highlights the need to address the root causes of children's behaviour and calls for tailored responses, such as alternatives to incarceration, fair sentencing, and stronger legal protection.

The study also highlights the importance of prevention. Involving communities, improving access to education, and introducing early support systems can help reduce the number of children who come into contact with the justice system. She believes that juvenile justice systems must ultimately uphold the dignity and fair treatment of children, as outlined in both international frameworks and the South African Constitution.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept