Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
23 August 2022 | Story André Damons | Photo Supplied
Dr Walter Janse van Rensburg
Dr Walter Janse van Rensburg, Senior Lecturer in the Human Molecular Biology Unit, Department of Haematology and Cell Biology in the UFS School of Biomedical Sciences, says new research found that men of European descent over the age of 50 are the most vulnerable for the development of atherosclerosis.

A new study by researchers in the Human Molecular Biology Unit in the School of Biomedical Sciences at the University of the Free State (UFS) into atherosclerosis in the South African population found that men of European descent over the age of 50 are the most vulnerable for the development of atherosclerosis – the most common disorder associated with cardiovascular diseases (CVDs). Nearly half of men in this group had visible signs of atherosclerosis in the coronary arteries of the heart. 

This was in contrast to the only roughly one-tenth of the African-descent males and females in the same age bracket. More than a third of women of European descent over 50 had visible atherosclerosis in their coronary arteries. One hypothesis regarding a possible explanation for this discrepancy is based on the theory that socioeconomic status may be a driving force behind CVD.

Risks factor for cardiovascular diseases

Dr Walter Janse van Rensburg, Senior Lecturer in the Human Molecular Biology Unit at the School of Biomedical Sciences, UFS, and principal researcher, says the study was conceptualised during 2020s COVID-19 pandemic, due to reports of excessive blood clots associated with both acute COVID-19 infection and some of the SARS-CoV2 vaccines. However, limited data existed in our region regarding the other underlying causes for blood clot formation, such as atherosclerotic plaque rupture. The data was collected during a couple of months in 2021. The data was collected out of more than 10,000 case files spanning 10 years. The study is still ongoing.

“Atherosclerosis remains a major risk factor for CVD, and thus, believed to be a good indicator of the CVD profile in a population, yet little is known on its prevalence in sub-Saharan African populations. We aimed to determine the prevalence of atherosclerosis in a diverse South African population as found in post-mortem investigations. A retrospective file audit was done on 10,240 forensic post-mortem reports done at a forensic pathology mortuary in South Africa, over 10 years,” writes Dr Janse van Rensburg in the Abstract of the research article. 

According to him, cardiovascular diseases are reportedly the No 1 cause of mortality worldwide. According to the latest report from Stats SA, diseases of the circulatory system account for nearly a fifth of all deaths in South Africa.
“CVD is a multifactorial disorder, however, the presence of atherosclerosis (an inflammatory condition of artery walls) is the most common disorder associated with CVD. In order to assist in the prevention of the formation and progression of atherosclerosis, one can manage factors that have been associated with a higher risk for atherosclerosis, such as the use of tobacco, hypertension, elevated cholesterol, obesity, HIV infection and diabetes,” says Dr Janse van Rensburg.

Reasons behind different population’s mortality rate

It has been proposed, says Dr Janse van Rensburg, that socioeconomic status is possibly one of the essential roleplayers in CVD aetiology. The socioeconomic inequality in South Africa is well known, with an economic inequality Gini coefficient of 0.63 (the highest in the world). One study reported that in the Free State province, in the non-agricultural sector, the average household income for a European-descent household is roughly 4.35-times higher than the average African-descent household income. 

“Therefore, it is postulated that wealthier people, in the South African context, historically people of European descent, have the means to afford and adopt lifestyles that contribute to the increased risk of lifestyle diseases such as obesity, hypercholesterolaemia and diabetes, which are associated with a higher risk to develop CVD.

“We postulate that CVD-related deaths are traditionally lower among South Africans of African descent compared to the other ethnic populations due to the historical socioeconomic discrepancy between people of African descent and other population groups in higher-income countries.”

The study also found that the prevalence of CVDs and the incidence of premature CVD-related deaths are steadily increasing in both rural and urban communities and across the socioeconomic spectrum. The theory of epidemiological transition says that in populations with improved living conditions and better access to healthcare, the proportion of deaths caused by infectious diseases will decrease, and the proportion of deaths due to more chronic “man-made” lifestyle-related diseases, such as CVD, will increase.

However, our population’s socioeconomic status is not the only driving force behind CVD. Therefore, we theorise there has been an upward trend in South Africa across all regions to improve the access to better food and better healthcare, consequently resulting in an increase in CVD-related morbidity and mortality statistics.

“For all population groups, males are more affected than females within their demographic group. This may also be possibly attributed to the socioeconomic status and access to the healthcare gender-gap differential in the country.”

Studies are vital in raising public awareness

Dr Janse van Rensburg says that studies such as this are vital in raising public awareness regarding disorders associated with the lifestyle choices people make. However, a multidisciplinary approach is needed to ultimately create a lasting impact. 

“We hope that our findings will assist in identifying specific groups with a possible increased risk for CVD, and that we will inspire more focused research to identify potential high-risk behaviours within these groups that may eventually result in the enhancement of public health policies and awareness campaigns in our region.

“Recently, another article has been accepted for publication regarding the prevalence of excessive blood clots (thrombosis) as the underlying cause of death in our study cohort, further contributing to our understanding of the origins and contributory factors of CVDs in our region.”

News Archive

Volksblad: Moshoeshoe Memorial Lecture
2006-05-27

27 Mei 2006

Moshoeshoe het mense saamgebind
KONING MOSHOESHOE kon bewys dat verskeidenheid ’n bindende eienskap kan wees. Dit blyk ’n sleutelbeginsel van sy leierskap te wees – en dit is nie ’n maklike een om te begryp nie.

Jy bereik die grootste eenheid tussen onderskeidende entiteite waar jy relatief vrye ruimte aan hulle gee om hul eiesoortige kenmerke na vore te bring.

Dít blyk uit prof. Njabulo Ndebele se gedenklesing oor koning Moshoeshoe.
Lesotho; het; onder Moshoeshoe se leierskap mense van verskeie dele van die subkontinent gelok.
Dié mense het hierheen gevlug van die verwoesting wat as lifaqane bekend geword het toe Shaka sy koninkryk met militêre onderwerping verstewig het.

Ndebele het gesê daar is algemene ooreenkoms dat die oorloë wat hieruit gespruit het, die maatskaplike grondslae van talle samelewings in Suider-Afrika geskud het.

“Dit was in dié konteks dat Moshoeshoe leierskap getoon het.”
Prof. Frederick Fourie, rektor en visekanselier van die Universiteit van die Vrystaat (UV), het gesê die lesing vorm deel van ’n groter debat oor leierskapmodelle, veral die konsep van Afrika-leierskap, en die voortgesette diskoers oor nasiebou en versoening.

Die Moshoeshoe-projek is in 2004 aan die UV begin om met Suid-Afrika se eerste dekade van demokrasie saam te val.
Die projek was deel van die UV se eeufeesvieringe in 2004.
Met dié projek word geprobeer om ’n groot Afrika-leier te vereer en die UV se verbintenis tot transformasie te toon sodat ’n ware inklusiewe en nie-rassige universiteit geskep kan word.

“As die stigter van die Basoeto-nasie, word daar wyd erkenning aan koning Moshoeshoe vir sy buitengewone leierskapstyl gegee.

“Diplomasie, versoening en vreedsame naasbestaan is van die kenmerke van sy leierskap, soos getoon in sy pogings om verskillende groepe in een nasie te verenig,” sê Fourie.

KONING MOSHOESHOE, een van Afrika se eertydse groot leiers. Hy is meer as 130 jaar gelede dood. Foto: verskaf

Waarde van openbare spraak ‘nou bedreig’
AANDUIDINGS bestaan dat die waarde van openbare spraak wat hoog deur koning Moshoeshoe van Lesotho op prys gestel is, nou onder ernstige bedreiging kan wees.

Om dié rede dra hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing op aan al dié mense in Suid-Afrika en elders wat die moed het om hul oorwoë mening uit te druk oor belangrike sake wat die samelewing in die gesig staar, het prof. Njabulo Ndebele, visekanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê.

Ndebele, wêreldbekende skrywer, het gesê dié lesing kom op ’n kritieke punt in Suid-Afrika se nuwe demokrasie.
Dié lesing, om die buitengewone nalatenskap van een van Afrika se groot leiers te eer, is eergisteraand op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) gelewer en het ’n staande toejuiging deur ’n groot gehoor uitgelok.

Ndebele het gesê die mense wat hul menings uitdruk oor belangrike sake, kan rubriekskrywers, redakteurs, kommentators, alle soorte kunstenaars, akademici, koerantbriefskrywers, nie-gewelddadige optoggangers met plakkate en strokiesprentkunstenaars wees “wat ’n spieël voor ons oë sit”.

“Selfs wanneer hulle dit waag op heilige gebied, soos sommige strokiesprentkunstenaars onlangs gedoen het, herinner hulle ons net dat selfs die heilige misbruik kan word vir doeleindes wat min met heiligheid te doen het.

“Dit is hul manier om ons te help, dalk meer diepsinnig as wat ons besef, om daardie einste ruimte van heiligheid in ons lewe te bewaar.

“Hulle verdiep ons insigte deur ons begrip te verdiep.
“Dit is gepas om hul dapperheid te vier,” het Ndebele gesê.
“Hulle herinner ons dat leierskap nie al is wat ons doen wanneer ons in ’n sekere magsposisie geplaas is om ’n organisasie of ’n sekere instelling te stuur nie.”

Hy het gesê onder die mense wat gevier moet word, sluit hy nie dié in wat deur haatspraak ander aanhits om geweld te pleeg; teen; mense; wat hul andersdenkende menings lug nie.

“Dit is nie met dapperheid dat hulle aanhits nie, maar weens hul toevlug tot die narkotiese beskerming van die skare.”

Mense voel glo ál kwesbaarder
Vise-kanselier lewer Moshoeshoe-gedenklesing
’n TOENEMENDE aantal hoogs intelligente, sensitiewe en toegewyde Suid-Afrikaners oor die klas-, ras- en kulturele spektrum heen bely dat hulle – soos nog nooit tevore nie – onseker en kwesbaar voel sedert 1994.

Só het prof. Njabulo Ndebele, vise-kanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê in die Universiteit van die Vrystaat (UV) se eerste koning Moshoeshoe-gedenklesing.

Die onderwerp was Reflections on the leadership challenges in South Africa.
Wanneer ontembare optimiste beken hulle voel dinge is van stryk, versprei die naarheid van angs. “Dit moet iets te doen hê met ’n ophoping van gebeure wat die gevoel van dreigende inploffing oordra.”

’n Gevoel heers dat Suid-Afrika ’n baie komplekse samelewing het wat liewer eenvoudige, gesentraliseerde beheer voortbring in die hoop dat dienslewering dan beter en vinniger gedryf kan word. Die kompleksiteit van beheer word dan in ’n enkele struktuur van gesag gevestig, eerder as in die afgewentelde strukture soos wat in die Grondwet beoog word.

Dat die afgewentelde strukture nie hul grondwetlik-gedefinieerde rolle verwerklik nie, moenie toegeskryf word aan die mislukking van die beheermeganisme nie.

“Dit is te vroeg om te sê dat wat ons sedert 1994 bereik het, nie gewerk het nie,” het Ndebele gesê.
Dit lyk of ’n kombinasie van omstandighede tot die “gevoel van ontknoping” lei.
“Ek wil dit vermy om te sê: ‘Kyk na Khutsong’, asof u sal verstaan wat ek bedoel wanneer ek sê u moet na Khutsong kyk.”
Sulke kennis lei tot wanhoop, want dit roep ’n werklikheid op wat só oorweldigend is dat dit fatalisties kan wees.
Ndebele het gesê niks kon meer vreesaanjaend wees as toe ’n komplot van die Boeremag oopgevlek en sekere Boeremaglede aangekeer is nie.

Sekere Boeremaglede het van ’n maksimum-sekuriteit-tronk ontsnap. “Sover ek weet, is hulle nie weer gevang nie.
“Wat is gedoen om die gaping te oorbrug?” was een van sy vrae hieroor.
“Van só ’n belangrike saak weet die publiek nie baie nie. Die karige kommunikasie kan die gevaarlike boodskap uitdra dat óf niks gedoen word nie, óf die staat in dié saak misluk.”

Hy het gevra: “Hoekom het die kwessie van munisipale afbakening tot die situasie in Khutsong gelei? Dit lyk of die probleem voortgaan, sonder ’n oplossing in sig.”

’n Aantal soortgelyke, oënskynlik plaaslike rebellies het oor die land heen plaasgevind. “Is hier ’n patroon?”
Ndebele het na die onlangse verhoor van oud-adj.pres. Jacob Zuma, wat van verkragting aangekla was, verwys.
Dié drama blyk ver van oor te wees. Dit beloof “om ons almal sonder verligting te hou, in ’n toestand van angs”.
Die gemene draad van dié gebeure is die gevoel van ’n oneindige spiraal van probleme wat vertroue tap. Daar kan ’n sterk suggestie in al dié gebeure wees “dat ons dalk nooit sosiale samehang in Suid-Afrika gehad het nie...”

“Wat ons sekerlik oor dekades gehad het, is ’n mobiliserende visie. Kan dit wees dat die mobiliserende visie onder die gewig van die werklikheid en omvang van maatskaplike heropbouing kraak en dat die legitieme raamwerk om oor dié probleme te debatteer ineenstort?”

‘Swart mense staar hulself in die gesig’
DIE swart meerderheid staar homself nou in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.
Só het prof. Njabulo Ndebele gesê toe hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing by die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein gelewer het.

Hy het gesê dit lyk of Suid-Afrika ’n meganisme nodig het om selfvertroue te bou.
Deur dié meganisme “kan ons die situasie waarin ons is, erken, wat dit ook al is”.
“Ons het ’n meganisme nodig wat die verskillende posisies van die mededingers sal bevestig en hul eerlikheid sal bekragtig op ’n manier wat die publiek vertroue sal gee dat werklike oplossings moontlik is.”

Dit is dié soort “openheid wat nooit maklik kom nie”, wat lei tot deurbraak-oplossings.
Ndebele het gesê ’n komplekse demokrasie soos Suid-Afrika s’n kan nie oorleef met ’n enkele gesag nie.
Net veelvuldige owerhede binne ’n grondwetlike raamwerk “het ’n ware kans”.
“Kan ’n deel van die probleem wees dat ons nie in staat is om die idee van ‘opposisie’ te hanteer nie?
“Ons is verskrik dat enige van ons ‘die opposisie’ kan word.
“Dit is tyd dat ons die koms voorsien van ’n oomblik wanneer daar nie meer ’n enkele, oorweldigende, dominante politieke mag is soos wat nou die geval is nie.”

Ndebele het gesê: “Ek glo ons het dalk ’n oomblik bereik wat nie fundamenteel verskillend is nie van die ontnugterende, tóg hartversterkende nasiebourealiteite wat gelei het tot Kemptonpark in die vroeë jare negentig.”

“Die verskil tussen toe en nou is dat die swart meerderheid nie nou na wit landgenote oor die onderhandelingstafel kyk nie.

“Die swart meerderheid staar homself in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.”
Dit is weer “tyd vir visie”, het Ndebele gesê.

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept