Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
23 August 2022 | Story André Damons | Photo Supplied
Dr Walter Janse van Rensburg
Dr Walter Janse van Rensburg, Senior Lecturer in the Human Molecular Biology Unit, Department of Haematology and Cell Biology in the UFS School of Biomedical Sciences, says new research found that men of European descent over the age of 50 are the most vulnerable for the development of atherosclerosis.

A new study by researchers in the Human Molecular Biology Unit in the School of Biomedical Sciences at the University of the Free State (UFS) into atherosclerosis in the South African population found that men of European descent over the age of 50 are the most vulnerable for the development of atherosclerosis – the most common disorder associated with cardiovascular diseases (CVDs). Nearly half of men in this group had visible signs of atherosclerosis in the coronary arteries of the heart. 

This was in contrast to the only roughly one-tenth of the African-descent males and females in the same age bracket. More than a third of women of European descent over 50 had visible atherosclerosis in their coronary arteries. One hypothesis regarding a possible explanation for this discrepancy is based on the theory that socioeconomic status may be a driving force behind CVD.

Risks factor for cardiovascular diseases

Dr Walter Janse van Rensburg, Senior Lecturer in the Human Molecular Biology Unit at the School of Biomedical Sciences, UFS, and principal researcher, says the study was conceptualised during 2020s COVID-19 pandemic, due to reports of excessive blood clots associated with both acute COVID-19 infection and some of the SARS-CoV2 vaccines. However, limited data existed in our region regarding the other underlying causes for blood clot formation, such as atherosclerotic plaque rupture. The data was collected during a couple of months in 2021. The data was collected out of more than 10,000 case files spanning 10 years. The study is still ongoing.

“Atherosclerosis remains a major risk factor for CVD, and thus, believed to be a good indicator of the CVD profile in a population, yet little is known on its prevalence in sub-Saharan African populations. We aimed to determine the prevalence of atherosclerosis in a diverse South African population as found in post-mortem investigations. A retrospective file audit was done on 10,240 forensic post-mortem reports done at a forensic pathology mortuary in South Africa, over 10 years,” writes Dr Janse van Rensburg in the Abstract of the research article. 

According to him, cardiovascular diseases are reportedly the No 1 cause of mortality worldwide. According to the latest report from Stats SA, diseases of the circulatory system account for nearly a fifth of all deaths in South Africa.
“CVD is a multifactorial disorder, however, the presence of atherosclerosis (an inflammatory condition of artery walls) is the most common disorder associated with CVD. In order to assist in the prevention of the formation and progression of atherosclerosis, one can manage factors that have been associated with a higher risk for atherosclerosis, such as the use of tobacco, hypertension, elevated cholesterol, obesity, HIV infection and diabetes,” says Dr Janse van Rensburg.

Reasons behind different population’s mortality rate

It has been proposed, says Dr Janse van Rensburg, that socioeconomic status is possibly one of the essential roleplayers in CVD aetiology. The socioeconomic inequality in South Africa is well known, with an economic inequality Gini coefficient of 0.63 (the highest in the world). One study reported that in the Free State province, in the non-agricultural sector, the average household income for a European-descent household is roughly 4.35-times higher than the average African-descent household income. 

“Therefore, it is postulated that wealthier people, in the South African context, historically people of European descent, have the means to afford and adopt lifestyles that contribute to the increased risk of lifestyle diseases such as obesity, hypercholesterolaemia and diabetes, which are associated with a higher risk to develop CVD.

“We postulate that CVD-related deaths are traditionally lower among South Africans of African descent compared to the other ethnic populations due to the historical socioeconomic discrepancy between people of African descent and other population groups in higher-income countries.”

The study also found that the prevalence of CVDs and the incidence of premature CVD-related deaths are steadily increasing in both rural and urban communities and across the socioeconomic spectrum. The theory of epidemiological transition says that in populations with improved living conditions and better access to healthcare, the proportion of deaths caused by infectious diseases will decrease, and the proportion of deaths due to more chronic “man-made” lifestyle-related diseases, such as CVD, will increase.

However, our population’s socioeconomic status is not the only driving force behind CVD. Therefore, we theorise there has been an upward trend in South Africa across all regions to improve the access to better food and better healthcare, consequently resulting in an increase in CVD-related morbidity and mortality statistics.

“For all population groups, males are more affected than females within their demographic group. This may also be possibly attributed to the socioeconomic status and access to the healthcare gender-gap differential in the country.”

Studies are vital in raising public awareness

Dr Janse van Rensburg says that studies such as this are vital in raising public awareness regarding disorders associated with the lifestyle choices people make. However, a multidisciplinary approach is needed to ultimately create a lasting impact. 

“We hope that our findings will assist in identifying specific groups with a possible increased risk for CVD, and that we will inspire more focused research to identify potential high-risk behaviours within these groups that may eventually result in the enhancement of public health policies and awareness campaigns in our region.

“Recently, another article has been accepted for publication regarding the prevalence of excessive blood clots (thrombosis) as the underlying cause of death in our study cohort, further contributing to our understanding of the origins and contributory factors of CVDs in our region.”

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept