Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items

The future of smallholder farming in South Africa

22 February 2022 | Story Leonie Bolleurs | Photo Leonie Bolleurs

smallholding symposium — Talking about the future of smallholder farming in South Africa, were from the left: Prof Linus Franke, Prof Philippe Burger, Dr Qinisani Qwabe, and Prof Ken Giller.

On 17 February 2022, the Department of Soil, Crop, and Climate Sciences at the University of the Free State (UFS) presented a symposium on the future of smallholder farming in South Africa on its Bloemfontein Campus. Head of the department, Prof Linus Franke, says with this symposium they aim to contribute to a change in the conversation about smallholder farming.

Prof Philippe Burger, Pro-Vice-Chancellor: Poverty, Inequality and Economic Development at the UFS, presented on The forgotten: South Africa’s former Bantustans today. He believes in 30 years – although the first democratically elected government introduced new labour legislation, abolished the Bantustans, and created a single non-racial education system – not much has changed for the former Bantustans.

“Communal land in South Africa, mostly the former homelands such as the Transkei, Ciskei, and Bophuthatswana, is today trust land that are managed by traditional leaders. With the 2011 census, it was found that a large part of the population is still living on traditional land (32%),” he says.

According to his data, the number of people depending on subsistence farming has increased from 1 767 000 to 2 285 000 in the past ten years.

The deeply poor, traditional leaders, and tenure rights

He says he does not believe that South Africa is only two nations in one, as was stated by former President Thabo Mbeki, but three. “There are the rich and poor in cities, with the poor still being predominantly black, and then there are the people living in what is euphemistically called deep-rural areas, basically the former homelands. There, the poor are even poorer than in the cities and they are virtually all black. And the ones who benefit in these deep-rural areas, are the traditional leaders.”

He believes that the poverty we see in communal areas can be largely linked to the lack of tenure rights. “People live and work on the land, but even though the constitution states that they should have tenure rights, they do not have tenure security. Thus, they cannot use tenure rights to leverage themselves to a better financial position,” he explains.

The literature on tenure reforms, according to Prof Burger, boils down to one of three options. Firstly, individual titling of land where individuals farm on pieces of communal land allocated to them or their families, but without a title deed to the land.

In the scenario of individual titling, it is impossible for people to sell land or to use it as collateral to obtain investment loans. He says in the Mystery of Capital, Hernando de Soto proposes the allocation of title deeds to individuals, thereby allowing them to use the land as capital to improve their lives. “It is, however, not the best solution because of overlapping use rights,” he states.

The other two options are a combination of communal ownership and small-scale farming, and a combination of communal ownership and large-scale commercial farming. Prof Burger says the two-tier system of titling is a better solution. “Here, the land is communal and the use rights to the land are recognised in the law. With recognised use rights, small-scale farmers can offer future income from their land as security to get loans,” he adds.

However, according to him, what is also needed is the design of an economic ecosystem within which small-scale farmers can operate, proper education for the youth can take place, and extension services and training of farmers can be provided. “Government, the private sector, and universities can play a role.”

He also believes that democratising control over communal land – taking power from the chiefs and putting it in the hands of the community – will take away control from the chiefs, without denying them their constitutional right to have a role in society. “They will have a role in terms of tradition, belief, and culture, while control of the land will then reside with the people living on the land.”

“It is time that we bring the everyday life of the people living on communal land also into democratic South Africa. It needs to be done in such a way that it will improve their well-being,” Prof Burger concludes.

A food security conundrum and small-scale commercial farmers

Taking a step back to talk about smallholder farmers in sub-Saharan Africa, was Prof Ken Giller from the Department of Plant Production Systems at Wageningen University in the Netherlands. The title of his presentation, Smallholder farmers in Sub-Saharan Africa: Stepping up, stepping out and hanging in, refers to the different aspirations and livelihood strategies that smallholder farmers in sub-Saharan Africa pursue.

By 2030, the population is estimated to have grown by an extra billion people, with sub-Saharan Africa experiencing the most rapid growth. “As the population numbers rise fast, there is an urgent need to increase production of food,” says Prof Giller, who sees an opportunity for smallholder farmers in the challenge.

Defining a living income as the net income that a household will need to earn to enable it to make a decent living, he says in sub-Saharan Africa, 37% of households are food insecure. Given the small areas of land to which smallholder farmers have access, even a drastic increase in productivity per unit area will not be sufficient for many smallholders to make a living from farming. Nevertheless, agricultural development has proven to be the most effective way to reduce poverty and hunger among the poorest rural households.

To address hunger and poverty, a continued focus on food production in Africa is needed, as global food production for Africa cannot achieve zero hunger. – Prof Ken Giller

He says to address hunger and poverty, a continued focus on food production in Africa is needed, as global food production for Africa cannot achieve zero hunger (Sustainable Development Goal 2).

Prof Giller believes a drastic rethink of policy is needed to support agriculture in Africa in order to achieve zero hunger, acknowledging the wide diversity of agro-ecologies, socio-economic situations, and farmers’ livelihood strategies.

“Action is needed to rethink the future of farming. It is, however, a food security conundrum – achieving on the one hand cheap, nutritious, and affordable food for all, including the urban poor, and at the same time providing appealing livelihoods for smallholder farmers, with them receiving decent prices for their agricultural products,” he says.

Speaking on the topic, Tackling sustainability through small-scale commercial farming, was Dr Qinisani Qwabe, Lecturer in the UFS Department of Sustainable Food Systems and Development.

He believes that small-scale farmers see themselves as commercial farmers on a relatively small scale. They actively contribute to the market. Dr Qwabe suggests that most farmers who are considered emerging farmers do not like this term themselves, as it seems to put a label on them.

Talking to small-scale commercial farmers, he learned that there are some hard realities they need to overcome on a daily basis. Some of the challenges they are encountering, include poor infrastructure, lack of capital, water restrictions, operational cost, access to markets due to poor roads in the area, and discrimination if you are a woman.

News Archive

Volksblad: Moshoeshoe Memorial Lecture

2006-05-27

27 Mei 2006

Moshoeshoe het mense saamgebind
KONING MOSHOESHOE kon bewys dat verskeidenheid ’n bindende eienskap kan wees. Dit blyk ’n sleutelbeginsel van sy leierskap te wees – en dit is nie ’n maklike een om te begryp nie.

Jy bereik die grootste eenheid tussen onderskeidende entiteite waar jy relatief vrye ruimte aan hulle gee om hul eiesoortige kenmerke na vore te bring.

Dít blyk uit prof. Njabulo Ndebele se gedenklesing oor koning Moshoeshoe.
Lesotho; het; onder Moshoeshoe se leierskap mense van verskeie dele van die subkontinent gelok.
Dié mense het hierheen gevlug van die verwoesting wat as lifaqane bekend geword het toe Shaka sy koninkryk met militêre onderwerping verstewig het.

Ndebele het gesê daar is algemene ooreenkoms dat die oorloë wat hieruit gespruit het, die maatskaplike grondslae van talle samelewings in Suider-Afrika geskud het.

“Dit was in dié konteks dat Moshoeshoe leierskap getoon het.”
Prof. Frederick Fourie, rektor en visekanselier van die Universiteit van die Vrystaat (UV), het gesê die lesing vorm deel van ’n groter debat oor leierskapmodelle, veral die konsep van Afrika-leierskap, en die voortgesette diskoers oor nasiebou en versoening.

Die Moshoeshoe-projek is in 2004 aan die UV begin om met Suid-Afrika se eerste dekade van demokrasie saam te val.
Die projek was deel van die UV se eeufeesvieringe in 2004.
Met dié projek word geprobeer om ’n groot Afrika-leier te vereer en die UV se verbintenis tot transformasie te toon sodat ’n ware inklusiewe en nie-rassige universiteit geskep kan word.

“As die stigter van die Basoeto-nasie, word daar wyd erkenning aan koning Moshoeshoe vir sy buitengewone leierskapstyl gegee.

“Diplomasie, versoening en vreedsame naasbestaan is van die kenmerke van sy leierskap, soos getoon in sy pogings om verskillende groepe in een nasie te verenig,” sê Fourie.

KONING MOSHOESHOE, een van Afrika se eertydse groot leiers. Hy is meer as 130 jaar gelede dood. Foto: verskaf

Waarde van openbare spraak ‘nou bedreig’
AANDUIDINGS bestaan dat die waarde van openbare spraak wat hoog deur koning Moshoeshoe van Lesotho op prys gestel is, nou onder ernstige bedreiging kan wees.

Om dié rede dra hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing op aan al dié mense in Suid-Afrika en elders wat die moed het om hul oorwoë mening uit te druk oor belangrike sake wat die samelewing in die gesig staar, het prof. Njabulo Ndebele, visekanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê.

Ndebele, wêreldbekende skrywer, het gesê dié lesing kom op ’n kritieke punt in Suid-Afrika se nuwe demokrasie.
Dié lesing, om die buitengewone nalatenskap van een van Afrika se groot leiers te eer, is eergisteraand op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) gelewer en het ’n staande toejuiging deur ’n groot gehoor uitgelok.

Ndebele het gesê die mense wat hul menings uitdruk oor belangrike sake, kan rubriekskrywers, redakteurs, kommentators, alle soorte kunstenaars, akademici, koerantbriefskrywers, nie-gewelddadige optoggangers met plakkate en strokiesprentkunstenaars wees “wat ’n spieël voor ons oë sit”.

“Selfs wanneer hulle dit waag op heilige gebied, soos sommige strokiesprentkunstenaars onlangs gedoen het, herinner hulle ons net dat selfs die heilige misbruik kan word vir doeleindes wat min met heiligheid te doen het.

“Dit is hul manier om ons te help, dalk meer diepsinnig as wat ons besef, om daardie einste ruimte van heiligheid in ons lewe te bewaar.

“Hulle verdiep ons insigte deur ons begrip te verdiep.
“Dit is gepas om hul dapperheid te vier,” het Ndebele gesê.
“Hulle herinner ons dat leierskap nie al is wat ons doen wanneer ons in ’n sekere magsposisie geplaas is om ’n organisasie of ’n sekere instelling te stuur nie.”

Hy het gesê onder die mense wat gevier moet word, sluit hy nie dié in wat deur haatspraak ander aanhits om geweld te pleeg; teen; mense; wat hul andersdenkende menings lug nie.

“Dit is nie met dapperheid dat hulle aanhits nie, maar weens hul toevlug tot die narkotiese beskerming van die skare.”

Mense voel glo ál kwesbaarder
Vise-kanselier lewer Moshoeshoe-gedenklesing
’n TOENEMENDE aantal hoogs intelligente, sensitiewe en toegewyde Suid-Afrikaners oor die klas-, ras- en kulturele spektrum heen bely dat hulle – soos nog nooit tevore nie – onseker en kwesbaar voel sedert 1994.

Só het prof. Njabulo Ndebele, vise-kanselier van die Universiteit van Kaapstad, gesê in die Universiteit van die Vrystaat (UV) se eerste koning Moshoeshoe-gedenklesing.

Die onderwerp was Reflections on the leadership challenges in South Africa.
Wanneer ontembare optimiste beken hulle voel dinge is van stryk, versprei die naarheid van angs. “Dit moet iets te doen hê met ’n ophoping van gebeure wat die gevoel van dreigende inploffing oordra.”

’n Gevoel heers dat Suid-Afrika ’n baie komplekse samelewing het wat liewer eenvoudige, gesentraliseerde beheer voortbring in die hoop dat dienslewering dan beter en vinniger gedryf kan word. Die kompleksiteit van beheer word dan in ’n enkele struktuur van gesag gevestig, eerder as in die afgewentelde strukture soos wat in die Grondwet beoog word.

Dat die afgewentelde strukture nie hul grondwetlik-gedefinieerde rolle verwerklik nie, moenie toegeskryf word aan die mislukking van die beheermeganisme nie.

“Dit is te vroeg om te sê dat wat ons sedert 1994 bereik het, nie gewerk het nie,” het Ndebele gesê.
Dit lyk of ’n kombinasie van omstandighede tot die “gevoel van ontknoping” lei.
“Ek wil dit vermy om te sê: ‘Kyk na Khutsong’, asof u sal verstaan wat ek bedoel wanneer ek sê u moet na Khutsong kyk.”
Sulke kennis lei tot wanhoop, want dit roep ’n werklikheid op wat só oorweldigend is dat dit fatalisties kan wees.
Ndebele het gesê niks kon meer vreesaanjaend wees as toe ’n komplot van die Boeremag oopgevlek en sekere Boeremaglede aangekeer is nie.

Sekere Boeremaglede het van ’n maksimum-sekuriteit-tronk ontsnap. “Sover ek weet, is hulle nie weer gevang nie.
“Wat is gedoen om die gaping te oorbrug?” was een van sy vrae hieroor.
“Van só ’n belangrike saak weet die publiek nie baie nie. Die karige kommunikasie kan die gevaarlike boodskap uitdra dat óf niks gedoen word nie, óf die staat in dié saak misluk.”

Hy het gevra: “Hoekom het die kwessie van munisipale afbakening tot die situasie in Khutsong gelei? Dit lyk of die probleem voortgaan, sonder ’n oplossing in sig.”

’n Aantal soortgelyke, oënskynlik plaaslike rebellies het oor die land heen plaasgevind. “Is hier ’n patroon?”
Ndebele het na die onlangse verhoor van oud-adj.pres. Jacob Zuma, wat van verkragting aangekla was, verwys.
Dié drama blyk ver van oor te wees. Dit beloof “om ons almal sonder verligting te hou, in ’n toestand van angs”.
Die gemene draad van dié gebeure is die gevoel van ’n oneindige spiraal van probleme wat vertroue tap. Daar kan ’n sterk suggestie in al dié gebeure wees “dat ons dalk nooit sosiale samehang in Suid-Afrika gehad het nie...”

“Wat ons sekerlik oor dekades gehad het, is ’n mobiliserende visie. Kan dit wees dat die mobiliserende visie onder die gewig van die werklikheid en omvang van maatskaplike heropbouing kraak en dat die legitieme raamwerk om oor dié probleme te debatteer ineenstort?”

‘Swart mense staar hulself in die gesig’
DIE swart meerderheid staar homself nou in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.
Só het prof. Njabulo Ndebele gesê toe hy die koning Moshoeshoe-gedenklesing by die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein gelewer het.

Hy het gesê dit lyk of Suid-Afrika ’n meganisme nodig het om selfvertroue te bou.
Deur dié meganisme “kan ons die situasie waarin ons is, erken, wat dit ook al is”.
“Ons het ’n meganisme nodig wat die verskillende posisies van die mededingers sal bevestig en hul eerlikheid sal bekragtig op ’n manier wat die publiek vertroue sal gee dat werklike oplossings moontlik is.”

Dit is dié soort “openheid wat nooit maklik kom nie”, wat lei tot deurbraak-oplossings.
Ndebele het gesê ’n komplekse demokrasie soos Suid-Afrika s’n kan nie oorleef met ’n enkele gesag nie.
Net veelvuldige owerhede binne ’n grondwetlike raamwerk “het ’n ware kans”.
“Kan ’n deel van die probleem wees dat ons nie in staat is om die idee van ‘opposisie’ te hanteer nie?
“Ons is verskrik dat enige van ons ‘die opposisie’ kan word.
“Dit is tyd dat ons die koms voorsien van ’n oomblik wanneer daar nie meer ’n enkele, oorweldigende, dominante politieke mag is soos wat nou die geval is nie.”

Ndebele het gesê: “Ek glo ons het dalk ’n oomblik bereik wat nie fundamenteel verskillend is nie van die ontnugterende, tóg hartversterkende nasiebourealiteite wat gelei het tot Kemptonpark in die vroeë jare negentig.”

“Die verskil tussen toe en nou is dat die swart meerderheid nie nou na wit landgenote oor die onderhandelingstafel kyk nie.

“Die swart meerderheid staar homself in die gesig: dalk werklik vir die eerste keer sedert 1994.”
Dit is weer “tyd vir visie”, het Ndebele gesê.

Back

Economic and Management Sciences

Education

Health Sciences

The Humanities

Law

Natural and Agricultural Sciences

Theology and Religion

Open Distance Learning

Business School

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept