Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
14 October 2022 | Story Prof Johan van Niekerk, Dr Ismari van der Merwe, and Ms Elzmarie Oosthuizen | Photo Supplied
Sustainable food
World Food Day is celebrated annually on 16 October to promote global awareness and action to uplift those who suffer from hunger and to highlight the need to ensure access to healthy diets for all.

Opinion article by Prof Johan van Niekerk, Dr Ismari van der Merwe, and Ms Elzmarie Oosthuizen, Department of Sustainable Food Systems and Development, University of the Free State.



World Food Day is celebrated annually on 16 October to promote global awareness and action to uplift those who suffer from hunger and to highlight the need to ensure access to healthy diets for all. However, in 2022 we are faced with an ongoing pandemic, conflict, global warming, rising prices, and international tensions. All these factors are affecting global food security. Educators have an enormous task to help students develop skills to help build a sustainable world where everyone has regular access to nutritious food. 

Although we have progressed towards building a better world, many people have been left behind – people who cannot benefit from human development, innovation, or economic growth. Millions of people worldwide cannot afford a healthy diet, putting them at high risk of food insecurity and malnutrition. But ending hunger is not only about supply. Enough food is produced today to feed everyone on the planet. The problem is access and availability of nutritious food. People worldwide are suffering from the domino effects of challenges that know no borders.

Students have insufficient balance for food

South Africa has seen a significant expansion of student enrolment in the higher education system, with nearly one million students attending one of the 26 public universities. The number of students in South Africa's higher education system is far below other middle-income developing countries. Therefore, the government aims to increase university enrolment to 1,5 million by 2030. However, the cost of attending university greatly exceeds the financial means of most students. 
Students must divide their budget between rent, tuition, utilities, and the remaining insufficient balance for food, which ultimately increases their food insecurity risk.
Moreover, the transition of school learners to university students is more complicated than foreseen since lifestyle changes have health implications, where the excitement is combined with stress from pressure to perform well academically in a competitive environment. Research has found that first-year students are exceptionally prone to food insecurity. They have newfound independence and are still learning to cope with the milieu away from home. A study on the Bloemfontein Campus by the Department of Nutrition and Dietetics indicated that students experience considerable problems in managing their tasks, time, and finances. The challenge of reduced social support results in lengthy emotional and physical separation from family and friends, which influences standard eating patterns. The students have poor nutritional knowledge, limited earning potential, and a lack of budgeting skills and resources for healthy food preparation. Finally, sociocultural diversity is another factor to consider. It influences students' food patterns, while the total student population of the UFS, about 37 800 full-time students, reflects a rich sociocultural diversity. 

Intake of vegetables, fruit, and protein among students is minimal

When required to earn a degree, food insecurity represents a short period of time, but it can precipitate poor lifelong health behaviour and increased risks of chronic diseases. Prolonged exposure may contribute to the development of obesity. The research found food insecurity is related to poor mental health and academic performance. Students endorse increased rates of depression and anxiety, decreased concentration, and low concentration marks. It leads to lower academic achievement and undermines the goals of tertiary education. The importance of studying the aspects related to students' sustainable food consumption behaviour lies in the fact that, at this age, they begin to develop specific consumption patterns that will have long-term effects.

The average of current first-year students forms part of Generation Zoomers (ages 19-22 years). Generation Zoomers (Gen Z) grew up in specific circumstances, known as the first truly digital natives. They grew up living, working, and socialising with the internet and social media. This generation's economic circumstances are more constrained. The latter is partly due to the rise in university tuition fees. Gen Z forms part of diverse communities seen as networked young citizens, but growing social inequalities often limit their opportunities. This generation is labelled as the stay-at-home generation, with indoor and online socialising on the rise. 

During a study by the Department of Sustainable Food Systems and Development on the South Campus of the UFS (student population – ages 19-22 years), we found that the intake of vegetables, fruit, and protein among our students is minimal and will lead to deficiencies. At the same time, rice and pasta are part of their everyday diet. Money to buy these foods is still an immense problem. Students indicated that they would prefer healthy foods when they had the resources to afford it.

No Student Hungry initiative

Gender and student consumption patterns showed that breakfast consumption decreased, with male students consuming breakfast more regularly than females. The results indicated that students preferred soft drinks (energy) and water (available). They argued that the high consumption of fast food is due to its wide availability and accessibility in commercial and informal outlets. The informal vendors make fast food more available and accessible to low-budget student groups due to the lower food prices. The unhealthy consumption movement is driven by aggressive advertising practices and lower costs. 

Students consume more saturated fat snacks, refined carbohydrates, sweetened carbonated beverages, and diets that are short in polyunsaturated fatty acids (PUFAs) and fibres. Researchers indicated that these unhealthy diets and the increasingly sedentary lives of students could lead to non-communicable diseases such as type 2 diabetes mellitus and heart disease.

Currently, the department forms part of the NO STUDENT HUNGRY (NSH) initiative by establishing vegetable tunnels on campus. It remains an indispensable objective of the department, though, to increase the proportion of university students who receive information on unhealthy dietary patterns; however, nutrition knowledge has only moderate effects on students' attitudes and behaviours. Therefore, we use our Food Security modules as an effective strategy to educate our student community on sustainable food systems by ensuring skills development. Teaching contextual skills (e.g., how to plan and prepare nutritious meals within time and financial constraints) could address this unhealthy behaviour of the UFS students and work towards the sustainable development goal of NO HUNGER in 2030

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept