Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
06 April 2023 | Story Cornelius Hagenmeier
AFRICA MONTH 2023

Theme: Promoting and appreciating knowledge in and from Africa

On 25 May 2023, Africa will celebrate the 60th anniversary of the Organisation of African Unity (OAU), now the African Union (AU). In continuance of the University of the Free State's (UFS) long tradition of commemorating Africa Day and the ideas underpinning it, the UFS will once again celebrate Africa in 2023 by organising diverse commemorations. The commemorations will highlight African indigenous knowledge and its relevance for higher education in South Africa and beyond. The interpretation and transfer of African indigenous knowledge will be celebrated through music and dance.

Africa Day memorial lecture

The highlight of the celebrations will be the Africa Day memorial lecture, hosted by the university's Centre for Gender and Africa Studies on Wednesday 24 May 2023. The speaker is Prof Motlatsi Thabane, formerly of the National University of Lesotho. The title of his presentation is Friendship in the Search for Justice in Mohokare Valley in the Nineteenth Century. The departure point of Prof Thabane’s lecture is the early 19th century. 

He demonstrates that a community of white settlers fleeing British rule in the Cape Colony was added to African communities living in the Mohokare Valley at the beginning of the 1830s. As a result, complex relations developed between African and white settler communities in the Mohokare Valley. Central to those relations was occupation and ownership of land. Driven by different motives and influences, some African communities threw in their lot with incoming white settler communities, while others resisted the alienation of land they regarded as theirs. 

Moshoeshoe I and his followers were among the latter groups. Consequently, relations that developed between Basotho and white settlers were characterised by deep mutual mistrust, tension, and conflict. White settlers were not a monolithic group, however, and among them were individuals who regarded the alienation of Africans’ land as unjust. Josias Philip Hoffman was one such individual. Concerned about the welfare of the Basotho and opposed to the unjust manner in which fellow settlers seized their land, he formed a friendship with Moshoeshoe I, and lent a hand to Moshoeshoe I’s resistance against the alienation of the Basotho’s land. The purpose of the lecture is twofold; first, to celebrate the friendship between these two men, and second, to ask questions about whether we can learn something from this friendship today.

Africa Month book launch 

The memorial lecture will be preceded by a book launch on 22 May. The UFS Library and the Centre for Gender and Africa Studies will facilitate the launch of the book titled, Decolonizing The Mind: A guide to decolonial theory and practice by Sandew Hira, Secretary of the Decolonial International Network (DIN). The book attempts to offer a comprehensive, coherent, and integral theoretical framework that draws on different contributions in the resurgent and insurgent decolonial movement. Hira will use the book launch to make a clarion call for a new world civilisation anchored in the decolonisation of the mind. 

The Africa Month Dialogue, slotted for 26 May and facilitated by the Office for International Affairs, will carry the same theme as the memorial lecture, namely, ‘Promoting and appreciating knowledge in and from Africa’. Together with the Rector and Vice-Chancellor, Prof Francis Petersen, and international partners, we will discuss the meaning and value of African indigenous knowledge, the importance of being creators and co-creators of knowledge in and from Africa, and the importance of African knowledge on the international stage. Of importance is the idea of African ways of being, knowing, and relating. In the engagement, internationalisation of African knowledge will be considered without necessarily compromising Africa’s ability to integrate and engage on a global level. The UFS’ approach to promoting African-produced knowledge and epistemological diversity and disseminating knowledge in and from Africa will be deliberated. 

Hybrid format 

The 2023 UFS Africa Month commemorations will once again take a hybrid format. Besides the Africa Day memorial lecture, the book launch, the Africa Day Dialogue, and various face-to-face functions on all three campuses, there will also be online content on a dedicated website. We are looking for contributions that engage with knowledge. Among others, UFS community members and its international partners are invited to make contributions centred on promoting and appreciating knowledge in and from Africa by way of contributions centred on, but not limited to the themes below: 

Exploring how knowledge in and from Africa is promoted and appreciated

• The role of orality in creating new understanding and insight 
• The potential of oral traditions and oral history for knowledge creation, transfer, and dissemination 
• Women in African knowledge processes
• Personal biography’s position in knowledge generation
• African land tenure systems
• African languages and knowledge creation
• Indigenous healing systems and pandemics
• Memory and knowledge creation
• African conflict resolution mechanisms and practices
• Ubuntuism 
• Indigenous knowledge in Africa
• The national, regional, and global impact of African scholarship
• UFS knowledge collaborations/partnerships on the African continent
• Narratives of research and student excellence associated with African unity 
• Dissemination of knowledge in and from Africa
• Celebrating epistemological diversity in and from Africa.

Other forms of contributions/participation can include, but are not limited to
• recorded performing arts performances (e.g., solo music or poetry);
• virtual visual art presentations;
• written poetry;
• songs;
• short thought/opinion pieces, which can also be published in mainstream media; 
• topical academic writings;
• face-to-face events; and 
• live-streamed events (with links to the Africa Month webpage).

Please share a brief written proposal explaining your planned contribution by 12 May 2023. The proposal should not exceed 300 words and should be emailed to Bhekumusa Zikhali at zikhalibn@ufs.ac.za / Africadaycommemoration@ufsacza.onmicrosoft.com.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept