Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
24 March 2023 | Story Profs Gladys Kigozi-Male, Christo Heunis, and Michelle Engelbrecht | Photo Supplied
Prof Christo Heunis, Prof Michelle Engelbrecht, Prof Gladys Kigozi-Male
From the left, Prof Christo, Prof Michelle Engelbrecht, and Prof Gladys Kigozi-Male.

 Opinion article by Profs Gladys Kigozi-Male, Christo Heunis, and Michelle Engelbrecht, Centre for Health Systems Research and Development, University of the Free State.


Each year on 24 March, the world commemorates World TB (Tuberculosis) Day. This date coincides with the day in 1882 when Robert Koch announced his discovery of the Mycobacterium Tuberculosis, the germ that causes TB. This infectious disease is transmitted through airborne droplets when an infected person coughs, sings, shouts, or sneezes. TB primarily affects the lungs (i.e., pulmonary TB), but other organs in the body such as the pleura, lymph nodes, abdomen, genitourinary tract, skin, joints and bones, or meninges (i.e., extra-pulmonary TB) can also be affected. TB can be cured; effective anti-TB drugs have been available for almost eight decades. Despite this, TB continues to wreak havoc across the world and in South Africa. According to a report released by the World Health Organisation (WHO), an estimated 304 000 new TB cases were reported in South Africa in 2021 and 56 000 people succumbed to the disease in the same year

A world without TB

In 2014, the sixty-seventh World Health Assembly endorsed a global strategy and targets for TB prevention, care, and control. The strategy envisions a world without TB, aiming to end the epidemic by 2035. By this target date, a reduction in TB deaths of 95% and new infections of 90% – compared to the respective levels in 2015 – are anticipated. Further to this, the United Nations’ Stop TB Partnership was mandated to drive activities to end the global TB epidemic. In 2015, the partnership launched the 90-(90)-90 targets; to reach at least 90% of people with TB and place them on appropriate treatment, including at least 90% of vulnerable populations such as people living with HIV, and to ensure that at least 90% of people with TB are successfully treated. Despite commendable progress, persisting high TB infection and death rates are adversely affecting global and national efforts to end the TB epidemic. With a treatment success rate of only 78% in 2020, South Africa is sorely challenged to attain the global target of 95%.

TB with mental health illness

One of the challenges confronting TB control is the frequent comorbidity of TB with mental health illness. There is compelling evidence linking TB to common mental health problems such as depression, anxiety, and alcohol misuse. Research indicates that TB patients can experience mental health problems at any time during the course of their TB treatment. Undiagnosed mental illness among TB patients may result in poor health-seeking behaviour and non-adherence to treatment, subpar quality of life, and negative treatment outcomes. The WHO's Global End TB Strategy thus recommends integrated patient-centred TB care. This implies that TB care should be provided in close collaboration with other primary health-care (PHC) programmes such as mental health. However, in many countries – South Africa included – efforts to integrate mental health and TB care are confronted by challenges such as limited capacity, nonrecognition of mental health as a problem, insufficient resources, and TB-related social stigma. Consequently, mental health conditions in TB patients are often un-/under-/mis-diagnosed.

Taking depression as a compelling example, a scoping review reported the prevalence of depression as high as 84% among people with TB in studies conducted internationally. However, little is known about the prevalence of depression among TB patients in South Africa. Using a nine-item Patient Health Questionnaire, we assessed probable depression among a sample of TB patients attending PHC facilities in the Free State. We found that almost half (46,1%) of the 208 patients interviewed had probable depression, with 22,6%, 18,8%, and 4,8% having mild, moderate, and severe symptoms, respectively. Probable depression was almost four times more likely among patients diagnosed with extra-pulmonary TB compared to pulmonary TB patients. HIV-infected TB patients undergoing antiretroviral therapy were more than twice as likely to experience symptoms of depression compared to their counterparts who were not undergoing such therapy. This could possibly be attributed to non-adherence to antiretroviral therapy. Studies elsewhere have established a significant association between depression and ART non-adherence. We further found that the longer patients were retained on TB treatment, the less likely they were to display symptoms of depression.

Important to monitor TB patients for depression

Based on these findings, it is important to monitor TB patients for symptoms of depression – particularly those with comorbid HIV – in PHC settings. At the same time, ensuring that patients stay on treatment by providing adequate support for treatment adherence may help to mitigate depression during TB treatment. 

The theme for this year’s World TB Day is ‘Yes! We can end TB’. It is a call for concerted multi-sectoral collaboration between governments, civil society, communities, academia and technical partners, international aid and scientific organisations, the private sector, and disease control programmes in the country to eliminate the TB epidemic. To this end, TB patients attending PHC facilities in South Africa need to be routinely screened for mental health illness. Given the critical shortage of mental health specialists, screening for mental illnesses could be undertaken by trained and well-supervised non-specialist healthcare cadres such as community health workers.

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept