Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
31 October 2024 | Story André Damons | Photo André Damons
Prof Gert van-Zyl
Prof Gert van Zyl, Dean of the Faculty of Health Sciences, welcomed guests at the official launch of the faculty’s new programmes, the Master of Public Health and PhD Public Health in the Division of Public Health.

What started seven years ago as a dream, came to fruition in October 2024, when the Faculty of Health Sciences at the University of the Free State (UFS) officially launched two new programmes, the Master of Public Health and PhD Public Health in the Division of Public Health (DPH).

In his welcome address, Prof Gert van Zyl, Dean of the Faculty of Health Sciences, said it is a significant milestone launching these particularly important programmes in the faculty. The launch took place on 24 October 2024 at the James Moroka Building on the Bloemfontein Campus. These programmes are dedicated to recognising and responding to complex national and global public health challenges through high-quality research, teaching and learning, and engaged scholarship.

Prof Bonang Mohale, UFS Chancellor, and Dr BE Mzangwa, Acting Deputy Director General of the Free State Department of Health and CEO of the Universitas Academic Hospital, were also in attendance, while Mr Ramphelane Morewane, Deputy Director General of HIV/AIDS, TB, Maternal and Child Health, in the National Department of Health, delivered a congratulatory message virtually.

Said Prof Van Zyl: “The vision of the public health dream in the faculty started with a small group of us having a discussion on taking public health forward. At that first meeting we already agreed on an action plan. We knew then if we kept true to this dream, we would have success, but this success would not be for us. It would be for the influence of the lives of many postgraduate students that will enrol in the programmes in this division and uplift themselves by getting a quality and relevant qualification. Ready to serve the bigger community.

“For those who are part of the vision of the public health dream, remember the dream and vision, continue with the collaborative efforts and spirit, remain committed to the dream and do everything that is needed to allow it to excel, and never forget the core values we embraced at the beginning when we started this dream,” said Prof Van Zyl.

Addressing public health challenges

Prof Anthea Rhoda, Acting UFS Vice-Chancellor and Principal, said in a video message that the launch marks a significant milestone symbolising the beginning of an academic endeavour aligned with Vision 130, which emphasises academic excellence, quality and impact.

“Today’s launch represents a crucial step in the Faculty of Health Sciences’ commitment to address public health challenges within our communities, nationally, as well as globally. It also represents a crucial step in the University of the Free State’s dedication to tackling public health challenges that are prevalent in our communities.

“The Division of Public Health aspires to be engaging, diversifying public health through innovative, global responsive research. Public health, as is common knowledge, is the study and practice of safeguarding and improving the well-being of individuals and community. It includes the promotion of healthy lifestyles, the prevention of diseases and efforts to control infectious illnesses,” said Prof Rhoda.

She said it should be remembered that public health encompasses more than a simple field of study, it’s a commitment to service, and a promise to make a positive impact in the world. She is confident that this new programme will contribute significantly to the academic prestige of the UFS and will be a source of innovative solutions to the complex health challenges of the times.

Programmes in high demand

According to Prof Joyce Tsoka-Gwegweni, Vice-Dean: Research, Transformation, and Marketing and Head of the DPH, they only enrolled the first cohort of students in the second semester of 2023.

“During that time, we enrolled six Master of Public Health students and 14 PhDs. This year we enrolled 26 students, 13 in each programme. Currently we have 46 students. 19 Masters’ of Public Health and 27 PhD students, of which 90% are black female students. We also have international students from Lesotho, Namibia and Kenya. The quality of our students is very high. They are already working in health-related institutions and most of them are in leadership positions.

“For the coming year, 2025, we have already received 224 applications for the Master of Public Health programme and 30 for the PhD. We can only accommodate 30. Our programmes are already in high demand nationally and on the continent. They address a range of public health topics of national and international importance,” said the Vice-Dean.

Prof Tsoka-Gwegweni said because of the quality of staff and the quality and relevance of the programmes, their multidisciplinary nature, sustainability, and responsiveness to local, national and global public health challenges, these programmes are contributing to the UFS vision of achieving academic excellence, quality and impact; maximum societal impact with sustainable relationships; and of achieving a diverse, inclusive equitable university.

Health and prevention are primary

Prof Geoffrey Setswe, the Managing Director of the Aurum Research Institute, delivered the keynote address, saying public health, unlike medicine and nursing is not about treating individual patients, but focuses on the maintenance of promotion of health at a population level. Health and prevention are primary. He also talked about the public health pathways and career options in this field.

The best-known elements of public health, he said, are health promotion, environmental health, surveillance, communicable disease prevention, communication, health equity, emergency preparedness, harm reduction and home visiting programmes.

“The South African public health system is rebuilding itself and working to enhance health and well-being by implementing the NHI that will enable access to high quality, people-centred and integrated health care for all South Africans. Public health training must have multisectoral applications for public health careers, specialisation and advanced education providing life experiences and related expertise for people with diverse origins and ethical motivations,” he said.

According to Prof Setswe, this model will help in the training of public health professionals to deal with the quadruple burden of communicable diseases (HIV, TB, sepsis), non-communicable diseases (cancers, diabetes, cardiovascular diseases), injuries from crime and violence (including GBV), and mental health (including depression, para-suicide, risk behaviour, harmful substance abuse) and maternal and child health. 

Click to view documentClick and watch the official launch below:

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept