Latest News Archive

Please select Category, Year, and then Month to display items
Previous Archive
20 May 2021 | Story Leonie Bolleurs | Photo Leonie Bolleurs
The Maloti-Drakensberg is known as the ’water tower of Southern Africa’, as it is the largest provider of fresh water in the region. If the alpine system collapses, the water production will be detrimentally impacted.

The Afromontane Research Unit (ARU) of the University of the Free State, based in Phuthaditjhaba South Africa, is partnering with several institutions of higher learning, relevant forums, foundations, and policy makers in Africa in an attempt to expand its alpine research.

The research unit is joining forces with the University of Helsinki (Finland) and the National University of Lesotho (NUL) for a National Research Foundation (NRF) award to the University of Pretoria on using fine-scale functional and compositional variation in alpine plants to predict the impact of climate change. According to Dr Ralph Clark, Director of the ARU, this project will expand understanding of the ecology of the alpine zone in the Maloti-Drakensberg, and its similarity (or dissimilarity) with other alpine and tundra environments. 

First step towards sustainability and restoration

A complimentary visit by Alex Hickman, Chair of the African Mountain Research Foundation (AMRF), to the Bvumba Mountains in Zimbabwe, the ARU, and Afriski, laid the psychological foundations for the first two AMRF mountain observatories, as well as gaining support from Afriski as a focus area for alpine studies in the Maloti-Drakensberg. 

Dr Clark explains that the Maloti-Drakensberg is known as the ’water tower of Southern Africa’, as it is the largest provider of fresh water in the region. “The alpine system is critical to this water provisioning function but is under tremendous pressure from intense communal rangeland degradation. If the alpine system collapses, the water production will be detrimentally impacted,” he says.

“Understanding this alpine system holistically is the first step to sustainability and restoration in a social-ecological paradigm,” he adds.

Building capacity for mountain research

The ARU is leading two University Staff Doctorate Programmes (USDPs), both in partnership with the University of Venda, which supports 20 young academics to achieve their doctorates. Dr Clark says while doctoral topics are diverse, they are both focused on building capacity for mountain research in Southern Africa – including the mountain cities of Phuthaditjhaba and Thohoyandou. 

According to him, there are three partners from the United States of America (Appalachian and Colorado State Universities, and the University of Montana) and one partner from the United Kingdom (University of the Highlands and Islands) in the USDPs. Prof Geofrey Mukwada from the Department of Geography and Dr Grey Magaiza from the Department of Sociology are co-ordinating the USDPs.  

The ARU has also attracted one of Southern Africa’s top biodiversity scientists, Prof Peter Taylor, who started at the ARU Department of Zoology and Entomology in January 2021. Dr Clark believes that Prof Taylor – an NRF B3-rated researcher with an H-index of 34 who handed over his SARChI Research Chair to join the ARU – will catapult the ARU to a higher level of regional connectivity (notably with Angola), research outputs, and internal mentoring capacity. Prof Taylor, described as a mammologist and evolutionary biologist, specialises in the systematics, ecology, conservation, and ecosystem services and disservices of small mammals, in particular rodents, bats, and shrews.

Collaboration with two SARChI chairs

The ARU also collaborates with two Department of Science and Innovation NRF centres of excellence (Centre for Biological Control at Rhodes University, and the Centre for Invasion Biology at Stellenbosch University) and one SARChI Chair (Ecosystem Health and Biodiversity in KwaZulu-Natal and the Eastern Cape) on various non-native species in Southern African mountains. 

“The rose (Rosaceae) and grass (Poaceae) plant families are particular problem groups in our mountains. For example, firethorns (Pyracantha species) invade native grassland, taking over valuable grazing land and displacing indigenous species. Nassella grasses similarly displace natural rangeland and render farms unusable – if unchecked, the cost of controlling the nassella can exceed the value of the property. Our research seeks to understand the reproductive ecology of these species better, as well as best practice management,” explains Dr Clark.

In addition, the ARU has an ongoing collaboration on montane pollination systems with the SARChI Chair in Evolutionary Biology at the University of KwaZulu-Natal and the University of Cape Town. Dr Sandy-Lynn Steenhuisen in the Department of Plant Sciences is the ARU champion for both programmes. 

Connecting with policy makers in Lesotho

As of the first quarter in 2020, the ARU was invited to sit on the Maloti-Drakensberg Transfrontier Programme (MDTP): Biodiversity Sub-Committee. This opportunity enables the ARU to connect directly with high-level policy makers in Lesotho and South Africa, and to increase its reach for science-policy connections across the Maloti-Drakensberg region. 

Dr Clark states that partnerships under the MDTP can assist in achieving the ARU’s research goal of ‘the sustainable development of the Maloti-Drakensberg’. According to him, the ARU has proposed a focus in the MDTP on the degradation of the Mont-aux-Sources area. A qualitative site assessment by Dr Clark has, among others, also led to a book chapter being submitted in 2021.

The ARU is also extending its reach to include research on montane wetlands. Together with BirdLife South Africa, they have finalised a memorandum of understanding around montane wetland research, offering the potential for partnering to survey poorly studied montane wetlands for rare biodiversity, notably key endangered bird species. 

Dr Clark says the montane wetland bio-acoustic network has been strengthened through Dr Peter Chatanga (NUL) landing a British Ecological Society grant for bio-acoustic work in Bokong Nature Reserve in Lesotho, in collaboration with Prof Aliza le Roux from the Department of Zoology and Entomology and the Okinawa Institute of Science and Technology in Japan, as well as linking to BirdLife’s programme.

Global Mountain Safeguard Research in Southern Africa

Southern African links grew well in 2020 due to new mountain-focused contacts in Madagascar, Zambia, Malawi, and Réunion through the Global Mountain Safeguard Research (GLOMOS)-led Safeguarding Mountains book project, with Dr Clark being the editor of the African contribution. 

The ARU submitted several research proposals with members of the GLOMOS team, including on water security and civic society in Maloti-a-Phofung Local Municipality; climate change and water provisioning in the Maloti-Drakensberg; and a book (in process) on Phuthaditjhaba as an African mountain city.  

The ARU is also planning the first Southern African Mountain Conference (SAMC2022) in partnership with the AMRF and GLOMOS, which will take place from 14 to 17 March 2022. According to Dr Clark, they seek to draw a strong regional contribution for a better understanding of Southern African mountains as social-ecological systems. “We also aim to form a stronger science-policy-practitioner interface and community of practice for Southern African mountains,” he says. 

News Archive

Artikel in Die Burger: Steeds is daar die kans vir heling deur Dr Franklin Sonn
2008-04-07

Steeds is daar die kans vir heling

Dr Franklin Sonn - Kanselier van die Universiteit van die Vrystaat en ’n oud-ambassadeur.


TOE gene-navorsers uiteindelik die menslike genoom georden het, is bevind dat menslike wesens inderdaad slegs in minder as 2 % onderling verskil en andersins ooreenstem.

Dít is die goeie nuus.

In die loop van die mens se ontwikkelingsgang en in die proses van ons sosiale organisering is godsdiens-, taal- en kultuurpatrone ontwikkel wat gelei het tot territorium-afbakening en volksvorming waaruit ’n hele geskiedenis van haat, nyd en bloedvergieting ontstaan het het wat ondanks die hoë peil van die beskawing wat die postmoderne mens bereik het, steeds voortwoed.

Dít is die slegte nuus.

Gebeure op die kampus van die Universiteit van die Vrystaat (UV) het ons op onnoemlik tragiese wyse herinner aan ons menslike mislukking dat ons – ondanks die oorheersende ooreenkomste tussen ons – ons liewer op grond van die bykans een persent onderlinge verskil vergrype pleeg wat selfs by diere ondenkbaar is. Dat dit boonop op die kampus van ’n universiteit gebeur, is des te ontstellender.

Dit strek ons universiteit egter tot eer dat die verwagte strafstappe onmiddellik gedoen is en dat geen poging aangewend is om selfverskonend verduidelikings te gee of die kombers oor die kop te trek nie.

IN ’n breër konteks wys prof. Hermann Giliomee tereg daarop dat die tydskrif The Economist ’n opname van Markinor gepubliseer het wat aantoon dat meerderhede in al die gemeenskappe te kenne gee dat rasseverhoudings sedert die koms van die demokrasie verbeter het.

Die afleiding daarvan is dat Suid-Afrika in al sy dimensies op die regte pad is en dat ons in die hoop op ’n beter toekoms vir ons almal voortleef. Die nasionale projek om godsdiens, taal en verskille te eerbiedig maar terselfdertyd ’n heterogene tapisserie van eenheid as nasie te bou is die meeste van ons se erns. Ondanks die terugslag is die universiteit verbind tot hierdie toekomsvisie van transformasie wat herhaaldelik leidinggewend deur die rektor, prof. Frederick Fourie, sowel as sy voorganger, prof. Stef Coetzee, uitgespel is.

Vir die UV gaan dit daarom om die pad van insluiting en eenheid diepgaande te bestuur sodat wit en swart die universiteit as tuiste vir almal sien en ervaar en om die idee van verdringing van een groep deur die ander te vermy of selfs te voorkom dat die toestand geskep word dat een groep in die proses op die vlug slaan. Ons is verbind tot die skepping van ’n nierassige universiteit en nie die toestand dat wittes buite woon en swartes binne of andersom nie.


Ons koester die begrip van medemenslikheid en agting vir ons almal se gelyke menswaardigheid op grond van ons oorheersende menslike ooreenkomste en gedeelde waardes. Ons staan rassisme teen, of dit nou van wit of van swart kom. Ons wil nie aan die eenkant versoening predik maar in waansinnige onderlinge verdeeldheid en agterdog voortleef nie. Almal moet die wonder beleef van die moontlikheid dat ons een kan wees.

Ons waardeer dit opreg dat daar van die kant van ons minister Naledi Pandor paslike veroordeling van die rassevoorval uitgespreek is, maar dat sy onmiddellik die fokus geplaas het op die geleenthede wat die geval vir al ons kampusse maar ook vir ons land bied.

Eweneens ervaar ons die reaksie van die rektore van nasionale universiteite as aandoenlik positief waar die vanselfsprekende veroordeling gepaardgegaan het met die oorheersende geneigdheid om as leiers van meer rassige kampusse intellektuele leiding te probeer gee in die bepaling van waar ons land staan in die hantering van rassisme, ons erfsonde.

Ons is maar alte bewus daarvan dat ons ongelukkige geskiedenis van kolonialisme en apartheid nog vars in die geheue is. In ons euforie oor die koms van die demokrasie, wat gegrond is op ons grondwetlike verklaring van ons eenheid, was ons nietemin miskien naïef om te dink dat ons in werklikheid nou een is. Dit was bloot die aanhef. Jody Kollapen van die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie het iets beet wanneer hy aanvoer dat ons wel versoening omhels het, maar naïef gedink het dat solank ons die konsep op ons lippe neem, dit alles sal regmaak. Ons stem saam dat daar inderdaad steeds baie werk te doen is.

Ons wil te maklik die omvang van die taak om ’n nierassige nasie te bou geringskat. Ons misken heel dikwels die inherente gebrek aan kapasiteit by mense om op hul Godgegewe ooreenkomste te fokus. Dit lyk asof mense veel meer geneig is om verskille, gewaand of eg, te beklemtoon. Dit is ’n deel van ons menslikheid. Daar is ’n ontstentenis van leiding van byvoorbeeld ons kerk. Die kerk verkondig met heilige preweling ons eenheid in Christus, maar verdedig onmiddellik daarna dawerend verdeeldheid in die kerk. Ons pas regstelling in die werkplek toe sonder om werklik aandag te gee aan en bronne beskikbaar te stel vir die hantering van geregverdigde swart woede en sonder om begryplike aanmatiging en meerderwaardigheid te versoen met ewe begryplike wit verydeling en vervreemding.

Ons ag diversiteit as ’n gegewe sonder om genoegsame werk daarvan te maak om die rykheid van ons heterogeniteit in te bou in die nierassige eenheidstaat wat ons voorsien. Ons begaan ook die fout om die erfsonde van rassisme as net ’n Suid-Afrikaanse fenomeen te eien en is geskok as ons opmerk hoe diep die kloof tussen groepe in Amerika steeds lê.

SENATOR BARACK OBAMA se toespraak in Philadelphia spreek tot die hart van die kwessie oor hoe moeilik dit is om medemenslik te wees en hoe ons sukkel om ons in ander skoene te plaas en so eenheid te bou.

Ons vergeet so maklik dat ons versugting na vrede nêrens sal kom as ons nie die aandrang verstaan dat niemand gevra word om af te skuif nie, maar dat mense bloot gevra word om op te skuif sodat almal sitplek kan kry sodat ons sodoende mekaar se menswaardigheid kan voel en verstaan. Ons almal het gelyke aanspraak op Suid-Afrikanerskap. Niemand het die reg om meerderwaardig te voel nie. Ons mag ook nie ruimte skenk aan die geboorte of oplewing van ’n nuwe veronderstelling dat gemeensaamheid gebou kan word deur rassevernedering aan die een kant en rassevergelding aan die ander kant nie. Ons in Suid-Afrika het ’n hoë prys betaal vir die beoefening asook die verdraagsaamheid. Ons moet enige vorm van rassehegemonie teenstaan.

Hoe erg die provokasie ook al by swart mense kan wees wanneer ons rassevergelding soek, ons mag dit nooit weer verdra nie. Aan die ander kant is dit ewe gevaarlik dat ons nasionale geesdrif vir vergifnis en versoening deur wit mense geag word as ’n geleentheid om terug te val in gemaksones van meerderwaardigheid en toe-eiening Ons is dit aan ons toekoms verskuldig om hierdie tendense onmiddellik raak te sien en te besweer. Dit verg dapper leierskap. Ons universiteit het rede om trots te wees op ons prestasies om groter oopheid en toeganklikheid te skep. Die afgelope 5 jaar het ons 61 studente uit lande soos die Soedan, Ethiopië, Kameroen, Botswana en Lesotho gedoktoreer. Boonop het 6 studente uit lande soos Korea en Indië by ons doktorsgrade verwerf en 11 uit lande soos Amerika en Duitsland. Dit is ons trots.

Ons aan die UV is dit aan ons land maar ook aan onsself verskuldig om nederig te bly en, waar nodig, ons hand diep in eie boesem te steek, maar terselfdertyd te beklemtoon dat ons nie gedefinieer wil word deur insidentele vergrype van ’n klein groep misleide studente nie – hoe erg hul optrede ook al is. Ons reken daarmee af, maar ons wil graag onsself erken as deelgenote aan die erfenis van die nasionale sonde van rassisme, maar ’n universiteit wat transformasie aktief nastreef. Ons is trots op ons oopheid en wat daaruit voortspruit. Op die oomblik is ons onsosiale tradisie van herkoms Afrikaans en Sotho en is ons daarop ingestel om, waar doenlik en waar dit vereis word, Engels as internasionale taal in te bou in ons pogings om mekaar te vind eerder om ons trotse kultuur tradisies te vergeet.

DIE raad, die senaat, die rektor, die personeel van die universiteit wil saam met studente en werkers opnuut geleenthede soek om in gesprek met mekaar te bly. Ons wil saam opgewonde bly oor die moontlikheid van heling, groei en transformasie wat die onlangse insident vir ons geskep het.

Artikel in Die Burger, Saterdag 22 Maart 2008

We use cookies to make interactions with our websites and services easy and meaningful. To better understand how they are used, read more about the UFS cookie policy. By continuing to use this site you are giving us your consent to do this.

Accept