Die Departement Afrikaans en Nederlands, Duits en Frans aan die Universiteit van die Vrystaat (UV) was gasheer vir Leon van Nierop, een van Suid-Afrika se bekendste film- en boekresensente en draaiboekskrywers, tydens die vierde lesing in vanjaar se gewilde lesingreeks.
Van Nierop, wat ook ’n romanskrywer, radioskrywer, vryskutjoernalis en wenner van verskeie toekennings en pryse is, het die lesing op Vrydag 11 Augustus gelewer as deel van die departement se openbare lesingreeks.
Die skrywer van onder meer Wolwedans in die Skemer – die Afrikaanse radiodrama wat later ’n rolprent geword het – en die televisiereeks Ballade vir ’n Enkeling, wat ook in ’n film verwerk is, het insigte en ervarings met ’n gehoor van ongeveer 30 teenwoordiges bestaande uit lede van die publiek, personeel en senior studente op die UV se Bloemfontein-kampus gedeel.
“As vryskutwerker moet jy omtrent agt verskillende dinge goed kan doen – met oortuiging en met liefde,” het Van Nierop oor sy roemryke loopbaan gesê.
Die impak van alledaagse ervarings
Hy het staaltjies gedeel oor alledaagse ervarings wat dikwels as inspirasie gedien het vir die rubrieke wat hy geskryf het en vir ander werk tydens sy 48 jaar in die bedryf.
Een van sy grootste inspirasies was ’n ou dame in ’n township wat begin huil het ná ’n aanbieding oor filmontleding. Toe sy gevra is waarom sy huil, het sy gesê, “Ek huil oor alles wat ek nie geweet het nie en wat jy my geleer het.” “Uit daardie terugvoer het ek drie boeke geskryf,” het hy gesê.
“Wees altyd wawyd wakker, want stories is oral om ons. Ek kry die meeste van die stories uit wat daagliks met my gebeur.”
“Die ou boer op die vliegtuig wat my gevra het om te bid toe die vliegtuig weens erge turbulensie nie kon land nie, het lewe gegee aan ’n karakter in ’n roman wat oor ’n paar weke vrygestel word. En iets wat bygedra het tot ’n rubriek wat ek geskryf het, was die een boer wat vir die ander boer sê, ‘Dis vandag so koud, ek dra sommer twee kortbroeke.’”
“Alles wat met my gebeur het ’n uitvloeisel in my werk,” het Van Nierop gesê.
Skryf vir almal
Hy glo ook as ’n mens rolprente resenseer, moet jy die vrymoedigheid hê om vir verskillende gehore op verskeie platforms te skryf. “Daar sal altyd mense wees wat van ’n fliek of boek hou wat jy as kritikus nie geniet nie. Jy moet ook vir hulle skryf.”
“Dit is boonop belangrik om jou gehoor te verstaan en nuwe invalshoeke te vind, veral as jy die 18de resensie oor dieselfde film skryf. En, soos Katinka Heyns, Suid-Afrikaanse aktrise, rolprentmaker en regisseur vir my gesê het, moenie verlief raak op die natuurskoon en vergeet van die mense in die storie nie.”
Deur die filmproses van Ballade vir ’n Enkeling as voorbeeld te gebruik, het Van Nierop sy oortuiging geïllustreer dat daar verskeie instrumente tot ’n mens se beskikking is om ’n storie doeltreffend te vertel. Dit behels aspekte soos kamerawerk, die regte persoon in die regte rol, en om toepaslike voorwerpe in die stelontwerp te inkorporeer.